Kitap
Sibel Düz Hamit Emrah Beriş Nebi Miş Mehmet Uğur Ekinci Can Acun Cem Duran Uzun Rıfat Öncel Mert Hüseyin Akgün Mustafa Caner Büşra Zeynep Özdemir Faruk Taşcı Murat Aslan Mehmet Rakipoğlu Kutluhan Görücü Tunç Demirtaş Fatma Zehra Laleoğlu Mehmet Akif Teke Aylin Ünver Noi Osman Zeki Gökçe Ferhat Tokyürek Mehmet Salah Devrim Muhammed Hüseyin Mercan Yusuf Alpaydın Hamza Kızılkaya Cenk Beyaz Sümeyye Özdemir Büşra Keskin Hatice Merve Tatar Hüssein Ali Saa Zeynep Esra Abay Çelik Abdullah Miraç Bükey Ersel Ertürk
Uzmanlar Cevaplıyor
Ömer Behram Özdemir Can Acun Mustafa Caner Kutluhan Görücü Ömer Özkizilcik
Kuzey Makedonya Avrupa İşleri Bakanı Orhan Murtezani, 14 Ocak 2025’te SETA’da “Avrupa Birliği Yolunda Kuzey Makedonya” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi.
Avrupa'nın son 25 yılında yaşanan her bir kriz, başka yeni krizleri tetikledi. Krizler arttıkça belirsizlikler arttı. Avrupa'nın yaşadığı çoklu krizleri kabaca 5 ana başlıkta toplamak mümkün.
Los Angeles tarihinin en büyük doğal afetlerinden biriyle mücadele ederken Amerikan siyasetinin artık böyle bir anda bile ülke olarak bir araya gelemediği bir bölünmüş-lükten mustarip olduğunu görüyoruz.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, terörsüz Türkiye hedefine yönelik başlatılan yeni siyasi yaklaşımın amacının ne olduğunu bir önceki gün Şanlıurfa konuşmasında net olarak ortaya koydu.
Suriye, İran için son derece önemli ve kritik ülke konumundadır. Zira bir yandan İran'ı, desteklediği örgütlere kara yoluyla bağlarken diğer yandan da İran'ı yaptırımların delmesine kolaylık sağlayacak Akdeniz'e bağlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında Suriye'de rejimin değişmesi İran açısından önemli kayıplar anlamına gelmektedir. Dolayısıyla İran, bu kayıpların telafi edilmesi için belirli girişimlerde bulunacaktır. Söz konusu kayıplar ve olası İran girişimlerine detaylı bakmakta fayda vardır.
SETA Vakfı Kıdemli Uzmanı Prof. Dr. Aylin Ünver Noi konuyla ilgili soruları yanıtladı, yeni dönemde Donald Trump'ın ve ABD yönetiminin uluslararası arenada nasıl bir politika izleyeceğine ışık tuttu.
İsrail özellikle 7 Ekim 2023 sonrasında Filistin’e yönelik geniş çaplı saldırılarında YZ teknolojilerini yoğun bir şekilde devreye sokmuştur. Bu operasyonlar sırasında sivil kayıpların “yan hasar” olarak kabul edilmesi ve hedef tespitlerinde sivil alanların göz ardı edilmesi uluslararası savaş hukukunun temel ilkelerini ihlal etmektedir.
Bu rapor uluslararası hukukun ilgili kuralları temelinde İsrail’in saldırılarını inceleme konusu yapmaktadır. Bu bağlamda İsrail’in 7 Ekim 2023’te başlattığı ve halen devam ettirdiği saldırılarının meşru müdafaa hakkına dayandırılıp dayandırılamayacağına, saldırılarla uluslararası insancıl hukukun hangi kurallarının ihlal edildiğine ve bu ihlallerden ne tür suçların doğduğuna dair tespitler yapılmaktadır. Raporun son kısmında ise İsrail’e karşı ya da İsrail ile ilgili yürüyen yargısal süreçler değerlendirilmektedir
Kyoto Protokolü ve Paris Anlaşması’nın daha ileri ve bölgesel bir boyutta devamı niteliğindeki Avrupa Yeşil Mutabakatı’na tüm sektörlerdeki politikaların entegrasyonu ve kurulacak olan Emisyon Ticaret Sistemi’nin AB ile uyumlu hale gelmesi; Türkiye’nin Birlik üyeliği, ticari menfaatleri, sürdürülebilir bir ekonomiye sahip olması ve uluslararası camianın önemli bir üyesi olması açılarından kaçınılmazdır. Bu entegrasyon sürecinin etkileri ve zorlukları, AB’de tartışıldığı gibi hemen akabinde Türkiye’nin de gündeminde eş zamanlı olarak yerini almaya başlamıştır. Bu doğrultuda rapor ilgili araştırma ve tartışmaları değerlendirmeyi ve çıkarımlar üretmeyi amaçlamaktadır.
Bu rapor 15 Nisan 2023’te başlayan iç savaşın üzerinden geçen bir yılın ardından Sudan’da krizin nereden nereye geldiğini, maliyetini ve aktörlerini, uluslararası güçlerin Sudan’daki politikalarını ve hedeflerini, sorunun çözümü için atılan adımları ve girişimleri ele alarak gelecekte yeni bir Darfur krizinin yaşanıp yaşanmayacağını tartışmakta ve son olarak krizin çözümüne yönelik önerilerde bulunmaktadır.
Washington’ın Ortadoğu bölgesine yönelik “çift sütunlu” politikasının sütunlardan birini oluşturan İran, 1979 İslam Devrimi ile birlikte müttefiklikten ABD ile sürekli çekişen bir ülke konumuna gelmiştir. Bu doğrultuda Tahran’ın devrimle birlikte geliştirdiği argümanlar Washington’ın bölgedeki misyonu ve çıkarlarıyla ciddi anlamda çatışmaktadır. İran devrimle birlikte “Ne Doğu ne de Batı, İslam Cumhuriyeti” sloganıyla dönemin iki blokunu da reddederek “Bağlantısızlar” hareketine katılmıştır. Ancak son dönemlerde İran, artan Batı baskısıyla birlikte “Doğu’ya Bakış” söylemini geliştirerek Rusya ve Çin’e yakın politikalar izlemektedir. Bu politikalar doğrultusunda Tahran’ın Moskova ile ilişkileri askeri iş birliklere yöneldiği için ABD ile İran arasında bir gerilim unsuru olarak değerlendirilmektedir.
Bu raporda, belirtilen çerçevede öncelikle akıllı şehir olgusu genel olarak incelenmekte ve süreç içindeki teknolojik değişimlerle gelişen boyutların izi sürülmektedir. Ardından dijital ikiz teknolojisi akıllı şehirleri gelişmiş bir boyuta taşıma potansiyeli üzerinden incelenmektedir. Bu kapsamda dijital ikizin tarihsel gelişimi, bileşenleri, kullanım alanları, şehirlere yönelik potansiyel katkıları ve farklı uygulama örnekleri ve olası risk alanları ele alınmaktadır. Ayrıca bu alanda Türkiye’deki gelişmeler, uygulamalar ve geleceğe dair beklentiler de değerlendirilmektedir.
Bu analizde Almanya’da üç partili koalisyonun dağılması öncesindeki gelişmelere değinilerek erken seçim tarihinin belirlenmesi süreci ele alınmaktadır.
Bu analizde Rusya’nın yenilenen doktrininin getirdiği değişiklikler, nükleer savaş senaryoları ve bu değişikliklerle birlikte nükleer silah kullanım riskinin artıp artmadığı ele alınmaktadır.
Bu analizde Aksa Tufanı sonrasında Ürdün’de toplum, muhalefet ve devletin İsrail saldırganlığı nedeniyle karşı karşıya geldiği riskleri bertaraf etmek için geliştirdiği stratejiler mercek altına alınmaktadır.
Bu analizde İran ve İsrail arasındaki son sıcak temasların iki ülkenin stratejik amaçlarına bağlı olarak düşük etkili misillemelerle “pinpon” çatışmasına dönüştüğü öne sürülmektedir.
Bu analiz Trump ve Harris’in üç önemli dış politika konusu olan Çin, Ukrayna ve İsrail meselelerindeki pozisyonlarını ele alıyor.
Bu analizde öncelikle Aksa Tufanı’nın neye tekabül ettiği ve niçin bu kadar büyük bir kırılmaya yol açtığını açıklamak için bir çerçevelendirme yapılmış, akabinde de Ortadoğu siyasal denkleminde sona eren öngörülebilirliğin nedenleri tartışılmıştır. Son olarak ise Aksa Tufanı’nın küresel sistemde meydana getirdiği kırılma ve yeni bir düzenin inşasına kapı aralayacak tetiklemeler üzerinde durulmuştur.
Suriye’de muhaliflerin ilerleyişi Irak’ta nasıl karşılandı? Irak hükümeti Suriye’deki gelişmelerin başlangıcından sonuna kadar nasıl bir yaklaşım benimsedi? Esed rejiminin devrilmesinin Haşdi Şabi üzerindeki potansiyel etkileri neler olabilir
İsrail’in BM ve diğer uluslararası kuruluşlara karşı tutumu nasıl? İsrail’e karşı geçmişten günümüze nasıl bir hukuki süreç yürütüldü? İsrail’in BM ve diğer uluslararası kuruluşlara yönelik saldırılarıyla ilgili başlatılan yeni hukuki süreç nasıl işletilecek?
TIMSS nedir, neyi ölçmektedir? Türkiye, TIMSS sınavlarında nasıl bir performans sergilemiştir? TIMSS 2023 sonuçlarında Türkiye’nin hızlı yükselişi nasıl açıklanabilir?
Irak’taki nüfus sayım işleminin önemi nedir ve ülkenin güncel nüfus verileri nelerdir? Nüfus sayım işlemine müdahale mi ediliyor? Nüfus sayım işleminde Kerkük neden önemli ve bu süreçte şehirde neler yaşandı?
Demografik fırsat penceresi fırsat mıdır, kriz midir? Bu süreci yaşayan ülkelerin tecrübeleri nasıldır? Demografik fırsat penceresinin Türkiye için oluşturabileceği imkanlar ve riskler nelerdir?
Türkiye-Yunanistan ilişkilerinin son yıllardaki seyri nasıl okunmalı? Siyasi Diyalog ve Pozitif Gündem Ortak Eylem Planı’na dair son gelişmeler neler? Dışişleri Bakanı Fidan’ın Atina ziyareti ikili ilişkilerin geleceğini nasıl etkileyebilir?
Suriye’de muhaliflerin ilerleyişi Irak’ta nasıl karşılandı? Irak hükümeti Suriye’deki gelişmelerin başlangıcından sonuna kadar nasıl bir yaklaşım benimsedi? Esed rejiminin devrilmesinin Haşdi Şabi üzerindeki potansiyel etkileri neler olabilir
Recep Tayyip Gürler
Ocak 2025
Tarihin en büyük soykırımlarından birinin yaşandığı Gazze’de Hamas ve Siyonist yönetim arasında varılan anlaşma sonucunda uzun süredir beklenen ateşkes ilan edildi. Sayıları kısa bir süre içinde tespit edilemeyecek kadar çok Filistinlinin hayatını kaybettiği ve Gazze’nin altyapı ve üstyapısının büyük oranda tahrip edildiği bu sürecin sonunda taraflar arasındaki mutabakat tüm dünyada büyük memnuniyetle karşılandı. Tel Aviv’in sınır tanımaz saldırganlığının yol açtığı yıkımın sona ermesine ve Gazze’nin yaralarının sarılabilmesine imkan tanıyacak bu gelişme, aylardır zulmün her türlüsüne maruz kalan Filistin halkının rahat bir nefes almasına olanak tanıdı. Mısır ve Katar ara buluculuğunda aylardır sürdürülen ve ABD’nin destek verdiği müzakerelerin neticesinde varılan anlaşma, Filistin-İsrail çatışmasının seyri kadar bölgesel ve küresel siyasette oluşturacağı etki bakımından da tarihi bir dönüm noktası olarak kayıtlara geçti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde bir yıl sonra ilk kez aynı masaya oturan Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed 7 saat süren bir zirve diplomasisi gerçekleştirdi. Bu kapsamda gerçekleşen görüşmede Afrika Boynuzu’nda süregelen bir krizin çözüldüğü duyuruldu.
Rejimin Humus’ta ciddi bir direniş göstermesi beklenmediği gibi saha kaynakları şehirden ayrıldığını ifade ediyor. Muhalifler, Şam’a ulaşarak mevcut rejimi ortadan kaldırmak istiyor. Bu nedenle PKK öncelikleri değil. Muhalifler Dera’da birçok noktayı ele geçirerek hedeflerinin Şam olduğunu açıkladı. Rejim Şam’da hem kuzeyden hem de güneyden baskılanmış olacak, bu nedenle direniş göstermeyebilir.
4 Aralık Suriye Durum Raporu: Suriye’de Muhaliflerin İlerleyişi ve Gelecek Perspektifleri
Uluslararası toplum 11-22 Kasım arasında yirmi dokuzuncusu düzenlenecek olan Taraflar Konferansı’na (Conference of the Parties, COP29) hazırlanıyor. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne (BMİDÇS) taraf ülkelerin her yıl bir araya geldiği iklim zirvesinin bu yılki ana gündemi iklim finansmanı. Ancak zirvede tartışılacak tek konunun bu olmayacağı aşikar. Devam eden Rusya-Ukrayna savaşı, İsrail’in Filistin’de yürüttüğü insanlık dışı eylemler ve Lübnan’da açtığı yeni cephe ve son olarak 5 Kasım’da sonuçlanan ABD başkanlık seçimi konferansta etkili olması beklenen jeopolitik gelişmelerden bazıları.
Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ziyareti Türkiye’nin Afrika’da geliştirdiği son derece başarılı stratejik ortaklık politikasının bir yansımasıdır. Nitekim her zaman altını çizdiğimiz Türkiye’nin Somali’de uyguladığı başarılı model diğer Afrika ülkeleri tarafından da ilgiyle takip ediliyor ve büyük bir teveccüh görüyor. Zira Türkiye’nin 2011’de Afrika’ya yönelik atmış olduğu en belirgin adım Somali’de gerçekleşmiştir. Bu kapsamda atılan adımların yanı sıra Somali’ye sunulan katkıların kıtanın geri kalanında olumlu etkilerinin olduğu da görülüyor.
2025’in “Aile Yılı” ilan edilmesindeki temel amaçlar nelerdir? Bu kapsamında yapılması planlanan program, proje ve etkinlikler ile hayata geçirilmesi hedeflenen politikalar nelerdir? Programın Türkiye’deki aile yapısına ve demografiye muhtemel etkileri nelerdir? Aile Yılı ailelere yönelik ne türden destek, hizmet ve politikaları içermektedir? Aile Yılı kapsamında hedeflenenlerin gerçekleştirilebilmesi için STK’lar ve bireylere düşen sorumluluklar nelerdir?
Aile Rehberi Sistemi nedir ve neyi amaçlamaktadır? Sistemin uygulamasında göz önünde bulundurulması gereken alanlar hangileridir? Sistemin etkinliğini belirleyecek temel unsurlar nelerdir? Sistemin uygulama sürecinde yaşanabilecek muhtemel zorluklar neler olabilir? Sistemin önleyici bir müdahale programı olarak işlevsel olmasını sağlayacak ve etkinliğini artıracak stratejiler neler olabilir?
BRICS’in dünya ekonomisine etkileri nelerdir? BRICS zirvesinde öne çıkması beklenen konular nedir? Zirveye kimler katılacak? Türkiye için zirvenin önemi nedir? Zirveden hangi sonuçlar beklenmelidir?
Kerkük’teki seçimlerin yerel dinamikleri neler? Yeni Kerkük valisinin atanması nasıl gerçekleşti? Kerkük anlaşmasının Irak’taki siyasi dengelere etkileri nelerdir? Türkmenlerin dışlanması Kerkük’ün istikrarını nasıl tehdit ediyor? Kerkük anlaşması PKK terör örgütü için ne anlama geliyor?
Öğretmenlik Meslek Kanunu’na neden ihtiyaç var? Mevcut Öğretmenlik Meslek Kanunu hangi amaçla çıkarılmış ve hangi boşluğu doldurmuştur? Yeni Öğretmenlik Meslek Kanunu hangi konularda düzenlemeler/değişiklikler öngörmektedir? Yeni kanunda daha özel anlamda ne tür değişiklikler getirilmektedir? Yeni kanundaki değişikliklerin muhtemel sonuçları nelerdir?
Tasarruf tedbirleri neleri veya hangi kurumları kapsamakta ve sosyal politikalarla bağlantılı kısımları ana hatlarıyla nelerdir? TT’nin sosyal politika alanındaki işleyişte oluşturabileceği muhtemel riskler ve giderilme adımları neler olabilir? TT’nin sosyal politika alanında kazandıracağı tasarruf imkanları neler olabilir? TT’nin sosyal devletin en önemli göstergelerinden olan kamu sosyal harcamalarını kısma ile ilişkisi nedir? TT nedeniyle kamu sosyal yardımlarında kısmaya gidilecek midir?
Muhaliflerin 27 Kasım’da başlattığı “saldırganlığı caydırma” operasyonu kısa sürede beklentilerin çok ötesine geçerek Halep’in muhaliflerin kontrolüne geçmesine neden oldu. Güneyde ise ilerlemeler Hama eyaletinin sınırlarına kadar ulaştı. Ayrıca El Bab’dan da cephe açan muhalifler, Halep yönüne doğru ilerlemeye başladı. Adeta Suriye devrimi yeniden başladı da denilebilir. Dakikalar içerisinde haritaların değiştiği bu yeni çatışma ortamını uzmanlara sorduk.
ABD başkanlık seçimini Donald Trump’ın yeniden kazanması dünya genelinde olduğu gibi Ortadoğu, Avrupa Birliği (AB) ve Rusya-Ukrayna savaşı bağlamında da önemli yankılar uyandırdı. Trump’ın dış politika deneyimi ve önceki başkanlık dönemindeki söylemleri yeni dönemde nasıl bir strateji izleyeceğine dair bazı ipuçları veriyor. Bu konuda görüşlerine başvurduğumuz Can Acun, M. Hüseyin Mercan, Aylin Ünver Noi ve Murat Aslan, Trump yönetiminin dış politikada atacağı muhtemel adımların bölgesel dengeleri nasıl etkileyebileceği üzerine kapsamlı değerlendirmelerde bulundular.
Terörle mücadelede istifade edilen pek çok hava platformu ve alt bileşenin üreticisi Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Anonim Şirketi’nin (TUSAŞ) Kahramankazan’daki yerleşkesi PKK’nın gerçekleştirdiği bir terör saldırısının hedefi oldu. Patlayıcı ve uzun namlulu silahların kullanıldığı saldırıda 5 kişi hayatını kaybederken 22 kişi de yaralandı. Güvenlik güçlerinin başarılı operasyonu ile saldırıyı gerçekleştiren 2 terörist etkisiz hale getirildi. Saldırının ardından Irak ve Suriye’nin kuzeyindeki hedeflere hava harekatı başlatıldı. Saldırının arka planını ve terör örgütünün bu saldırıyla hedeflediklerini uzman konuklarımız değerlendirdi.
1 Ekim Salı akşamüstü İran yaklaşık 200 balistik füzeyle doğrudan İsrail’i hedef aldı. Saldırıda Heyber Şiken, Fettah-1, İmad, Kadir-F ve Siccil füzelerinin kullanıldığı bildirildi. Söz konusu füzeler yüksek hızlarıyla bilinmekte, özellikle yakın dönemde denenen Fettah füzesinin hipersonik olduğu iddia edilmektedir. Bu durum İsrail hava savunma sistemlerinin atılan füzeleri önleyememesinde etkili olmuştur. İsrail her ne kadar füzelerin büyük çoğunluğunun imha edildiğini iddia etse de sosyal medyaya yansıyan görüntüler füzelerin önemli bir kısmının hedeflerine ulaştığını göstermektedir. Nitekim İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçı yaptığı açıklamada füzelerin yüzde 90’ının hedeflerine ulaştığını ifade etmiştir. Hedef alınan bölgeler askeri ve stratejik alanlar olurken İran kaynaklarına göre F-35 savaş jetlerinin tutulduğu Nevatim Hava Üssü, Hatzerim Hava Üssü, bir MOSSAD karargahı ve Aşkelon hedef alınan bölgeler arasında yer almıştır. Bu bağlamda İran-İsrail gerginliğinin gitgide şiddetinin arttığı, stratejik noktaların hedef alınmaya başlandığı anlaşılmaktadır. Bu doğrultuda görüşlerine başvurduğumuz uzmanlar bu meselenin farklı boyutlarda ortaya çıkaracağı etkileri ele almaktadır.
Türkiye ve Mısır arasındaki ilişkilerin yeniden canlanması yapıcı bir iş birliği yaklaşımıyla şekilleniyor. 14 Şubat’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kahire ziyaretinden sonra 4 Eylül’de Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi’nin Ankara ziyareti sürecin önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
7 Ekim’den itibaren Gazze’de süregelen çatışmalarda İsrail’in operasyonel kabiliyetlerini kullanarak benzeri saldırıları sıklıkla tatbik ettiği görülmekte. Bu çerçevede bölgesel ve uluslararası aktörlerden muhtemel tepkilerini, Hamas liderliğinin ve Filistin siyasetinin söz konusu suikastın ardından nasıl bir yön kazanacağını ve İsrail-Gazze savaşının olası seyrini konunun uzmanları değerlendirdi.
SETA Genel Koordinatörü Nebi Miş NTV ekranlarında; Meclis çatısı altında yapılan görüşmeler, Suriye’deki gelişmeler ve batılı ülkelerin pozisyonları çerçevesinde Türkiye’nin...
SETA Dış Politika Araştırmacısı Murat Aslan, NTV ekranlarında, batılı ülkelerin Suriye’deki yeni yönetimle etkileşimleri ve Suriye’de yuvalanmış olan terör örgütleriyle mücadele...
SETA Dış Politika Araştırmacısı Kutluhan Görücü, TV Net ekranlarında yayınlanan Haber Merkezi programında, Suriye’de oluşan yeni durum bağlamında bölgede değişen dengeler ve...
SETA Genel Koordinatörü Nebi Miş, TRT 1 ekranlarında yayınlanan Enine Boyuna programında, terörle mücadele için gündeme gelen yeni siyasi yaklaşım üzerine değerlendirmelerde...
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump sosyal medya hesabından Kanada’yı ABD’nin eyaleti olarak gördüğünü belirten çıkışının ardından, Grönland ve Panama Kanalı’na dair ifadeleri...
Türkiye’nin bu başarısının arka planını, ve ülkenin gelecekteki eğitim politikalarına nasıl yön vereceğini, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü...
ABD başkanlık seçimlerine günler kala başkan adayları Kamala Harris ve Donald Trump seçmenlere yönelik son sözlerini söylerken, ülkedeki “faşizm” tartışmalarını ve Müslüman...
ABD’de, Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki başkanlık yarışına dair anket sonuçları, adayların başa baş olduklarını gösteriyor. Doç. Dr. Kılıç Buğra Kanat, ABD...