Türkiye'nin Mısır'da cuma günü düzenlenen terör saldırısında 305 kişinin hayatını kaybetmesi nedeniyle bir günlük yas ilan etmesinin ardından Mısır'ın olası tavrını değerlendiren uzmanlar, Türkiye'nin olumlu tavrına Mısır'ın da karşılık verebileceğini düşünüyor.
Mısır'ın Kuzey Sina eyaletine bağlı Ariş kentindeki Ravda Camisi'ne cuma günü düzenlenen bombalı ve silahlı saldırıda 305 kişi hayatını kaybetti ve ülkede 3 günlük yas ilan edildi. Bu gelişmelerin ardından Türkiye'de bir gün süreyle milli yas ilan edildi. Dış politika uzmanları, Türkiye'nin milli yas kararının ardından iki ülke arasındaki ilişkileri AA muhabirine değerlendirdi.
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Ortadoğu Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Kemal İnat, Türkiye'nin bir günlük yas ilan etmesinin uluslararası ilişkiler açısından çok önemli bir jest olduğunu vurguladı.
İnat, böyle bir terör saldırısı karşısında tüm ülkelerin tepkilerini göstereceğini ancak Mısır'la ilişkilerin belli bir gerginlik içinde olduğu bir dönemde Türkiye'nin kararının önemli mesajlar içerdiğini ifade etti. İnat, ilk olarak Türkiye'nin benzer saldırılara yakın geçmişte maruz kalmış bir ülke olarak bu konuda tutarlı ve kararlı tavrını tekrarladığının altını çizdi. Türkiye'nin bir günlük yas kararının Mısır’la ilişkilerini normalleştirmek istediğinin açık bir göstergesi olduğunu söyleyen İnat, Mısır'ın, bu adıma karşılık olası tavrına ilişkin ise şunları söyledi:
"Kahire yönetiminin Türkiye’nin bu desteğine karşı tutumu olumlu olacaktır. 1999’da yaşanan depremler sonrasında Türkiye ile Yunanistan arasında yaşanan yakınlaşmada medyanın çok olumlu yayınları da hatırlanırsa Mısır ile ilişkilerin normalleşmesi için de medyanın olumlu bir rol oynaması gerekir. Medyanın karşılıklı olarak yapacağı olumlu yayınlar Türkiye ile Mısır arasında beklenen normalleşme için uygun bir zemin oluşturabilir. Yakın zamanda Mısır medyasında Türkiye'yi suçlayıcı haberlerin yer aldığı düşünülürse medyanın tutumunun çok önemli olduğunun altını çizmek gerekir."
"Kahire'den yapıcı açıklamalar geliyor"
SETA dış politika araştırmacısı Emrah Kekilli de bir camide 305 kişinin katledilmesinin Türk halkının ve yönetiminin vicdanını derinden yaraladığını ifade ederek bir günlük yas ilan edilmesinin Mısır halkının acısını paylaşma iradesinin dışavurumu olduğunu belirtti.
Türkiye'nin nisan ayında düzenlenen terör saldırısına ilişkin olarak da Mısır'a taziye dileklerini en üst düzeyde ifade ettiğini ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri'yi arayarak geçmiş olsun dileklerini ilettiğini hatırlatan Kekilli, ilişkiler konusunda Kahire’den yer yer yapıcı açıklamalar geldiğini dile getirdi.
Kekilli, "Şükri, ekim ayında, yaşanan krizin aşılmasını ümit ettiklerini ifade etmişti. Şükri, ayrıca iki ülke halkları düzeyinde yakın ilişkilerden ve olumlu görüşlerden dolayı memnun olduklarını da ifade etmişti." dedi.
Karşılıklı olumlu açıklamalar çerçevesinde "diplomatik normalleşme" ihtimali bulunduğuna işaret eden Kekilli, buna karşılık diplomatik normalleşme senaryosunda Türkiye'nin Mısır'da darbe sonrasında yaşananlara ilişkin yaklaşımında köklü değişiklikler beklemediğini söyledi.
Kekilli, 2017 yılı rakamlarına göre Türkiye-Mısır arasındaki ekonomik ilişkilerde artan bir seyir olduğunun altını çizerek "Ekonomik ilişkilerin olumlu seyri ve insani konulardaki karşılıklı iyi niyet Mısır-Türkiye ilişkilerinde yumuşamaya olumlu katkı sunabilir" diye konuştu.
"Bu Türkiye'nin farkıdır"
Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tayyar Arı da Türkiye'nin Mısır halkının acılarını paylaşmak için vicdani olarak bir günlük yas ilan ettiğine dikkati çekti. Hangi ülkede böyle bir durum yaşanırsa yaşansın Türkiye'nin benzer bir davranışı ortaya koyacağını ifade eden Arı, Mısır gibi Müslüman bir halkın olmasının durumu daha önemli kıldığını anlattı.
Türkiye'nin bu tavrının tüm Arabistan ve İslam dünyasındaki meselelere karşı yaklaşımının tutarlı bir devamı olduğunun altını çizen Arı, "Türkiye, bir Müslüman ülkedeki herhangi bir sorun karşısında aynı duyarlılıkla yaklaşıyor, onların acılarını paylaşıyor, maddi ya da manevi ne destek gerekiyorsa onları yapmaya çalışıyor. Bu Türkiye'nin misyonudur, farkıdır. Bu farkı da her vesileyle ortaya çıkarmaya çalışıyor zaten." değerlendirmesinde bulundu.
Arı, Mısır hükümetinin buna karşı atacağı adımın olumlu olması halinde Türkiye'nin bunu memnuniyetle karşılayacağını belirtti. Bunlara karşılık Türkiye'nin, 1956'da Süveyş krizinde Mısır'ın işgali dolayısıyla İsrail ile diplomatik ilişkilerinin seviyesini düşürmesine rağmen bunun ne Mısır hükümeti ne de Arap ülkeleri tarafından fark edildiğini de hatırlatan Arı, kısa sürede bir normalleşme beklenmemesi gerektiğini dile getirdi.
[AA, 23 Kasım 2017]
