Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programını takip etmek için Kırgızistan'dayız. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 6 bakanın da katıldığı geniş bir heyetle geldi. Gezinin gündemi yoğun. Programın dünkü ayağında, Kırgızistan ile Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi altıncı toplantısı vardı. Erdoğan bugün Bişkek'te düzenlen Türk Devletleri Teşkilatı'nın 11'inci zirvesine katılacak.
Dünkü programında Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ilişkileri, Kapsamlı Stratejik Ortaklık düzeyine çıkaran ortak bildiri ile birlikte 19 farklı başlıktaki anlaşmaya imza atıldı. Anlaşmanın içeriğinde güvenlikten terörle mücadeleye, enerjiden sağlık, eğitim ve kültüre kadar çok geniş konular var. Türkiye, Kırgızistan'da yatırım yapan ilk beş ülke arasında. 2 milyar dolarlık ticaret hacminin 5 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor. Türk inşaat firmaları, değeri 1 milyar doları aşan projeleri tamamlamış durumda.
Türkiye ayrıca TİKA ve Maarif Vakfı gibi kurumları ile Kırgızistan'da önemli faaliyetlerde bulunuyor. Faaliyete başladığı ilk günden itibaren TİKA bu ülkede 1300'ün üzerinde proje ve faaliyeti tamamlamış. Erdoğan bu ziyaretinde, TİKA'nın Bişkek'te inşa ettiği ve donattığı Kırgız Türk Dostluk Devlet Hastanesi'nin açılışını da Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'la birlikte gerçekleştirdi.
FETÖ'nün güçlü olduğu yerlerden biri Kırgızistan'dı. Kendi iç dinamiklerinden dolayı FETÖ ile mücadele geç başladı. Faaliyetleri devam etse de son yıllarda Kırgızistan'da zayıflıyor. Erdoğan, FETÖ ile mücadeleye verdiği destekten dolayı mevkidaşı Caparov'a teşekkür etti. Maarif Vakfı'nın bu bağlamda Kırgızistan'da eğitim faaliyetleri önemli. 2021 yılında bu ülkede faaliyete başlamasının ardından eğitim alanında çok önemli bir kapasite geliştirmiş durumda. Türkiye, genelde bölgenin özelde ise Kırgızistan'da istikrarın sağlanması için bugüne kadar bu ülkeye önemli destekler verdi.
Kırgızistan'ın istikrarını etkileyen konuların başında, darbe girişimleri ve komşuları ile yaşadığı sınır sorunları vardı. Bağımsızlıkların ardından Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki sınır sorunları uzun süre devam etti. Yine uzun süren müzakerelerin ardından Özbek ve Kırgızlar arasındaki sorunlar, 2023 yılında çözüme kavuşturuldu. Tacikistan ve Kırgızistan arasında devam eden sınır sorunları ise 2021 yılında büyük bir savaşı tetikleyebilecek sınır çatışmalarına evrildi. Türkiye bu iki ülke arasında yaşanan sınır sorunlarının çözümü için de önemli çabalar gösterdi.
TÜRK DÜNYASININ GÜÇLENDİRİLMESİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bugün, "Türk Dünyasının Güçlendirilmesi: Ekonomik Entegrasyon, Sürdürülebilir Kalkınma, Dijital Gelecek ve Herkes için Güvenlik" gündemli Türk Devletleri Teşkilatı zirvesine katılacak. Son yıllarda Türk Devletleri Teşkilatı, işbirliği ve çok boyutlu entegrasyon konusunda önemli adımlar attı. Üye ülkelerin her birinin istikrarını önemseyen güvenlik mekanizmalarının geliştirilmesi için çaba harcıyor.
Türkiye, Türk Devletleri Teşkilatı'nın küresel ve bölgesel siyasette etki ve kapasitesinin artırılmasını önemsiyor. Bu konuda Erdoğan'ın tecrübesi ve liderliği önemli. Türkiye'nin bu konumu üyeler arasında baskın bir ilişki biçimi değil. Daha çok teşvik edici bir mahiyet arz ediyor. Bugün yapılacak zirvede, Türk dünyasının birliğini güçlendirecek ve karşılaşılan zorluklarla mücadelede atılacak müşterek adımların neler olacağının ele alınması bekleniyor.
[Sabah, 6 Kasım 2024]
