Kuveyt El Rai gazetesinin haberine göre, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreterliği gerekli teknik hazırlıklar tamamlandıktan sonra 2014 yılının ortasından itibaren Konsey’e üye altı Körfez ülkesinin Şengen vizesine benzer bir turist vizesi uygulamasına geçilebileceğini belirtti. Bu uygulamanın Körfez ülkeleri arasındaki entegrasyonu artırmak başta olmak üzere şüphesiz pek çok getirisi olacak. 2011 yılında Suudi Kralı Abdullah bin Abdülaziz’in KİK’in işbirliğinden siyasi birliğe geçmesi yönündeki çağrısının somutlaştırılması adına önemli bir adım olan ortak vize uygulaması, KİK’e üye ülkeler arasında farklı alanlardaki işbirliğini de şüphesiz kuvvetlendirecek.
SİYASİ BİRLİĞE YÖNELİK ENGELLER
Ancak Körfez ülkelerinin Avrupa Birliği benzeri siyasal birlik içerisinde olmalarının önünde birtakım engeller bulunuyor. Değişim karşıtı muhafazakâr ve statükocu anlayış, KİK’e üye ülkelerin milli egemenliklerini koruma endişesi ve buna bağlı olarak karar alma süreçlerinin yavaş ilerlemesi, KİK’in aldığı birtakım kararların uygulamaya geçirilememesi gibi nedenler bu engellerin sadece bir kısmını teşkil ediyor. Öte yandan siyasi ve kültürel adımlara oranla Körfez ülkelerinin ekonomik entegrasyonu güçlendirecek adımları daha kolay ve hızlı attığını söylemek de yanlış değil. Bu bağlamda ortak turist vizesi uygulamasının KİK ekonomilerini çeşitlendireceği ve canlandıracağı öngörülebilir.
EKONOMİK BÜYÜMEYE KATKI BEKLENTİSİ
Üye ülkelerin birbirine coğrafi yakınlıkları ve ulaşım imkânları düşünüldüğünde herhangi bir Körfez ülkesini ziyarete gelen turistlerin diğerlerine de kolaylıkla gidebileceği söylenebilir. Turistlerin tek vize ile altı ülkeye giriş yapabilecek olmalarıyla doğru orantılı olarak, iç turist ve Körfez ülkeleri arasındaki turizm ve iş seyahati yoğunluğunun artacağını söylemek de pekâlâ mümkün. Birleşik Arap Emirlikleri, Ortadoğu’nun toplam turizm harcamalarının yüzde 42,5’ini, Körfez alt bölgesinin de yüzde 70’ini oluşturuyor. Abu Dabi ve Dubai’nin dünyadaki ilk 100 destinasyon arasına girdiği düşünüldüğünde, vize kolaylığının, diğer ülkelerin de ekonomik büyümesine katkı sağlayacağı beklentisini gerçekçi kılıyor.
BÖLGESEL MESELELERE FARKLI BAKIŞLAR VE ORTAK VİZE
Bunun yanı sıra tek noktadan girişli vize bir ay, çok noktalı girişli vizenin ise bir yıl geçerli olması planlanan KİK vizesinden herhangi bir Körfez ülkesine kanunen girmesi yasaklanan kişiler yararlanamayacak. Bu durum, herhangi bir üye ülke için problem olan konuları diğerlerinin de gündemine almasını sağlayacak. Fakat KİK üyelerinin yalnızca kendi ülkelerine vize verme uygulaması devam ettiği için, üye ülkeler her konuda ortak bir tutum içerisinde olma zorunluluğunda olmayacak. Bu bağlamda, bazı bölgesel meselelerde farklı tavır alan Körfez ülkelerinin tutumları önem arz ediyor. Örneğin Müslüman Kardeşler hareketinin KİK için bir tehlike olduğunu her platformda ifade eden BAE, Müslüman Kardeşlere üye ve hareketle bağlantısı olan kişilere vize vermede zorluk çıkarırken Katar, bölgesel anlamda harekete destek veren ve üye kişilerin rahatlıkla gidebildiği bir ülke. Bu ve benzeri siyaseten hassas konular ortak vize uygulamasından önce ülkelerin gündeminde olacaktır.
ORTAK VİZENİN EN ÖNEMLİ BOYUTU
Ortak vize uygulamasının tüm pratik etkilerinin ötesinde, kanaatimce en önemli boyutu Körfez ülkelerinin birlikte çalışmalarını ve güvenlik dâhil pek çok konuda ortak bir kurumsallaşmaya gitmelerini sağlayacak olmasıdır. Vize uygulamasıyla teknik anlamda ortak bir sistemin kurulmasının yanı sıra ortak bir güvenlik, bilgi ve istihbarat sisteminin de alt yapısının güçlendirilmesi zorunlu olacak. KİK’in siyasi birlik yolunda en başat problemlerinden birisinin kurumsallaşma ve ülkelerin birbirine olan güven problemi olduğu düşünüldüğünde, kurumsal anlamda işbirliği ve güvenliği güçlendirecek herhangi bir uygulamanın KİK birliğine gidilmesini de kolaylaştıracağını ve KİK’i daha güçlü bir bölgesel aktör haline getireceğini söyleyebiliriz.
