Hem Türklerin hem de Kürtlerin bir kısmı, grup kimliklerininin birincil unsurunu etnisite, yani Türklük ve Kürtlük üzerine kurmuÅŸ durumda. Ä°nsanların kendi etnik kimliklerini ifade etmeye elbette hakları var. Üstelik etnik grubu ile birlikte olmanın sosyal hayatta fonksiyonu da olabilir. KiÅŸiler arası dayanışmayı arttırabilir. Sorun etnik kimliÄŸe sıkışmak. TürklüÄŸe sıkışmak. KürtlüÄŸe sıkışmak. Bir kiÅŸi veya topluluk, sosyal kimliklerini nerdeyse tek başına etniklik üzerine kurmuÅŸsa etnikliÄŸe sıkışmıştır. Etnik kimliÄŸe sıkışmak altı farklı soruna sebep olur.

DIÅžLAYICI VE AYRIMCI OLMA RÄ°SKÄ°NÄ°N ARTMASI

Etnik kimlik, sosyal kimlikler içinde en dar ve en yüksek dışlama potansiyeline sahip olanıdır. Özellikle etnik kimlik, kültür üzerinden deÄŸil, soy ve kan üzerinden tanımlanırsa, kolaylıkla ırkçılığa dönebilir.

ÇATIÅžMAYA SEBEP OLMA

Kimlikler vurgulu ÅŸekilde etnisite üzerinden tanımlanırsa, gruplar arası çatışma olasılığı artmaktadır. Nitekim ÅŸu anda dünya ölçeÄŸinde yaÅŸananan ölümcül kimlik çatışmalarının büyük kısmı yarışma halindeki etnik kimlikler üzerinden yaÅŸanmaktadır.

EVRENSEL / YEREL DENGESÄ°NÄ°N BOZULMASI

Biz etnik topluluÄŸun bir parçası olmakla birlikte, insan ırkının üyesiyiz. Etnik kimlik üzerine aşırı vurgu, bizi ve topluluÄŸumuzu diÄŸer insanlarla muhtemel ortak aidiyetlerimize vurguyu azaltıcı bir etkisi vardır.

PARALEL TOPLUMLAR OLIUÅžMASI 

Özellikle dışlayıcı, tekil ve katı kurulmuÅŸ etnik topluluklar birbirine deÄŸmeden ayrı ayrı yaÅŸama eÄŸilimindedirler. “biz” ve “onlar” sert tanımlanınca “öteki” ile sosyal kontakt azalır. Bu hal her zaman kiÅŸileri ve topluluÄŸu fakirleÅŸtirir. ÖrneÄŸin Kuzey Ä°rlanda da barış yapılmasına ragmen, Katolik bir çocukla, Protestan bir çocuÄŸun aynı okulda okuma olasılığı % 5 düzeyinde. Birbirlerine deÄŸmeden, ayrık olarak yaşıyorlar.

VATANDAÅžLIK VURGUSUNUN AZALMASI

Ulusal sınırlar içinde yaÅŸayan farklı etnik toplulukları bir arada tutmanın en etkili yollarından biri vatandaÅŸlıktır. Sert ve iddalı etnisite vurgusu hakimiyet ve iktidar için diÄŸer gruplarla mücadeleyi tetikler. VatandaÅŸlık vurgusu azalır, veya grupları tatmin etmez hale gelir.

VAROLUÅžUN ANLAMINI AKTARMA

Özellikle kiÅŸi baÄŸlamında, Türk olmak, Kürt olmak “Hayatın anlamı nedir?” ÅŸeklindeki varoluÅŸsal anlam arayışını doyurmaz. Halbuki insanlığın tarihsel olarak en büyük sorusu, “Hayatın anlamı nedir?” “Ä°nsan niçin yaÅŸar?” sorularıdır. Hayy Bin Yakzan bir adada ceylan tarafından büyütüldüÄŸünde hayatın anlamını arar. Hz Ä°brahim aya ve güneÅŸe bakarak yaratıcıyı arar. Tolstoy “Hayatın anlamı nedir?”sorusu için yollara düÅŸer. Yeryüzünde var oluÅŸumun nedeni Türk veya Kürt olmak demek komik ve saçmadır. Hayatım Türk veya Kürt varlığına armaÄŸan olsun demek yüzeyselliktir. Var oluÅŸun anlamını anlamamak demektir.

TÜRKLER VE KÜRTLER ORTAK AÄ°DÄ°YET DUYABÄ°LÄ°R MÄ°?

Bu ülkede Türkler ve Kürtler nasıl bir “Türklük” ve “Kürtlük” geliÅŸtirirlerse birbirimizi öldürmeden, ayrılmadan, beraber yaÅŸayabiliriz? Diyarbakır’daki bir Kürt genci, Ä°stanbul’daki Türk genci, hem kendi gruplarına aidiyet duyarlarken, birbirlerine de aidiyet duyabilirler mi?

Cin ÅŸiÅŸeden çıktı, iÅŸ iÅŸten geçti mi? Yoksa halen umut var mı? Galiba halen umut var. Çünkü sosyal kimliklerin inÅŸası bitmez. Dinamik bir ÅŸekilde sürekli devam eder. Ä°nsanların ciltlerinin rengi tarihsel olarak beyaz veya siyahtı. Ama beyaz ve siyah olmanın anlamı inÅŸa edilir. Tarihin farklı dönemlerinde ve coÄŸrafyalarında beyaz veya siyah olmanın anlamı farklıdır. Bu coÄŸrafyada Türkler ve Kürtler 1000 yıldır birlikteler. Son yüzyıla kadar Türklük ve KürtlüÄŸün anlamı ve fonksiyonu bugünkü gibi deÄŸildi. Gelecekte de aynı olmak zorunda deÄŸil. Her yeni dönemde Türklük ve KürtlüÄŸün anlamı yeniden inÅŸa edilir. Bu sebeple iÅŸimiz zor olsa da, süreç bitmiÅŸ deÄŸil, devam ediyor.

[Star, 21 Mart 2015]