Erbil’de beklenen oldu ve Mesud Barzani 1 Kasım itibarıyla IKBY’deki yetkilerini devredeceğini açıkladı. Referandum öncesinde de bunun sinyallerini vermişti. İşin aslı referandum öncesinde aşağıya doğru seyreden bir popülaritesi vardı Barzani’nin. Seçimlerdeki beklentileri de çok yüksek değildi. Referandumun kendisi de kısmen bu popülarite sorununu çözmek ile alakalıydı. Kerkük sonrasında artık dönülmez bir yola girdi ve yerini başka bir Barzani’ye bırakarak resmi pozisyonunu bırakma kararı aldı.
Federal Irak’ın kurulmasında önemli katkıları vardı Barzani’nin; Iraklı Kürtlerin haklarının anayasal güvenceye kavuşmasında da. Iraklı Kürtlere açtığı bu alan son bir senelik “duygusallığı” ve yanlış okumalarıyla oldukça daralmış durumda. Barzani ya duygusallığının esiri oldu; ya da birilerinin dolduruşuna geldi. O birileri şimdilerde havaya bakıp ıslık çalıyor. IKBY ve Irak siyasetinde Barzani’nin eliyle yaptıkları mühendisliğin tadını çıkarıyor. Barzani başta Türkiye’nin uyarılarına kulak asmayarak hem kişisel hem de partisel olarak büyük kayıplara uğradı. Referandum kumarı hem kendisini hem de kendisine destek verenleri zor durumda bıraktı.
Mesud Barzani sonrasında KDP’nin çalkantı yaşaması kaçınılmaz. Yine de son birkaç haftada oluşan yeni zeminde doğru adımlar atabilirlerse zararı asgariye indirebilirler. Bu yeni zeminde işleri eskisinden de zor. Bir taraftan merkezi hükümetin pazarlık eli referandum öncesinden çok daha güçlü; diğer taraftan ise KYB ve Goran merkezi hükümetle (ve İran’la) anlaşmalarını güce dönüştürme gayretinde. KDP referandumda ısrar eden fakat Kerkük dahil tartışmalı bölgeleri merkezi hükümete bırakmak zorunda kalan aktör konumunda. KYB’ye de öfke büyük fakat duygusal argümanlarla körükledikleri “milliyetçiliğin” ekmeğini KDP yiyemeyecek.
Yeni dönemde liderlik için Neçirvan ve Mesrur’un isimleri geçiyor. Mesrur, referandum konusunda babasıyla (Mesud) birlikte en sert isimlerden birisiydi. Referandum sonrasında ise çatışma yanlısı oldu. Rakibi Neçirvan ise referanduma başından beri sıcak bakmayanlardandı. Neçirvan diğerlerinin aksine referandumun Iraklı Kürtlere faydadan çok zarar getireceğini ve Türkiye gibi bir müttefiki kaybettireceğini düşünüyordu. Bu sebepten referandum sürecinde fazla ön plana çıkartılmadı. Bölgesel aktörlerle yaptığı özel görüşmelerde referanduma karşı olduğunu dile getirdiği söyleniyor. Bu iki isimden Mesrur’un yeni siyasi zeminde babasından farklı sunabileceği bir şey yok. Mesrur’un gelmesinin mevcut durumu daha da germe ihtimali var. Neçirvan ise KDP içerisinde IKBY-Irak ilişkilerine ve IKBY’nin bölgesel ilişkilerine dair daha uzlaşmacı bir pozisyona sahip olduğundan mevcut durum için daha elverişli bir aktör.
IKBY’nin yapısı gereği KDP nüfuzunu belli ölçülerde koruyacak. Fakat Mesud Barzani’nin kendisinden sonra KDP’nin başına geçecek diğer bir Barzani’ye bir enkaz devrettiği söylenebilir. Yeni isim referandumu iptal etmenin içerideki eleştirileri veya etmemenin üreteceği çatışma ve kayıpları göğüslemek zorunda kalacak. Şimdi anladınız mı Türkiye’nin ısrarlarına rağmen Barzani’nin kendisini ve KDP’yi nasıl bir sıfır toplamlı oyunun içerisine soktuğunu?[Akşam, 30 Ekim 2017]
