ABD Başkanı Donald Trump, Barış Pınarı Harekatı'nın ardından Türkiye'ye büyük yaptırımlar yapılacağını duyurmuştu. Trump'tan ilk adım dün akşam geldi. ABD Başkanı, Türkiye'deki bazı kurum ve kişilere yaptırım öngören başkanlık kararnamesini imzaladı.
Haber7 olarak uzmanlara ABD'nin aldığı yaptırım kararlarının Türkiye ekonomisine etkilerini sorduk. Uzmanlar açıklanan yaptırımların piyasaları olumsuz etkilemesinin beklenmediğini konusunda hem fikir.
Trump'ın aldığı yaptırım kararının iç siyasete dönük olduğunu vurgulayan SETA Ekonomi Müdürü Nurullah Gür "Operasyonun başladığı günden itibaren ABD’de bazı Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörler Türkiye’ye yaptırım uygulanması konusunda ciddi bir kamuoyu oluşturmaya başladılar. Başkan Trump’ı sıkıştırmaya çalıştılar. Burada senatörlerin bahsini geçirdikleri yaptırımlar, Türkiye ekonomisinde bankları ve reel sektörü etkileyebilecek ağır yaptırımlar. Bunu açık bir şekilde de belirtiyorlar. Pazartesi günü öncelikle ABD hazine bakanı ve Trump’ın açıklamalarında Türkiye’ye yaptırım gelecek mesajı verilmişti. Bu mesajlarda ister istemez dün piyasalarda dalgalanmalara sebep oldu. Borsa’da bir düşüş yaşadık, bununla birlikte de kurla bir sıçrama yaşandı. Hem dolar hem Euro açısından konuşuyorum. Piyasanın beklentisi ağır bir yaptırım gelir mi sorusuna odaklıydı. Trump’ın dün gece yapmış olduğu açıklama, bu yaptırımların kurumlara ve şahıslara yönelik geldiğini açıkladı. Hem 3 bakana ve 2 bakanlığa gelmesi, Trump’ın kendisine yönelik baskıdan bunalarak ABD kamuoyunu rahatlatmak için yüzeysel bazı yaptırımlara karar verdi. Kapsamı dar yaptırımlar bunlar. Direkt olarak etki etmeyecek yaptırımlar. Şahıslara yapılan yaptırımların ekonomiye herhangi bir etkisi olamaz. Bakanlıklara yapılan yaptırımlar da direkt olarak finans sistemini ve reel sektörü etkileyecek yaptırımlar değil. Dolayısıyla etkileri göz ardı edilebilecek derecede. Piyasa da bu yaptırımların dozajını görünce bugün tam tersi bir etki gösterdi. Bugün kurda bir gerileme ve borsa da belli bir canlanma gördük.
EKONOMİK OLARAK DAHA GÜÇLÜ NOKTADAYIZ
Trump'ın yaptırım açıklamalarını iki başlık altında değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken SETA Ekonomi Araştırmacısı- İstanbul Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Tatlıyer ise, "Yaptırım denilince insanların aklına ilk olarak geçen seneki kur krizi geliyor. Ama geçen seneki gibi finansal sistemimiz ve ekonomimiz üzerinde etkisinin olacağını asla düşünmüyorum. Ölçek olarak çok daha düşük bir hareketlenme yaşanabilir. Bunun arka planında son iki üç senede finansal saldırılar yaşadık ama bu saldırılar kendisine bir hareket alanı bulabiliyordu. Bunun sebebinin de TL'nin aşırı değerli olmasıydı. İronik bir şekilde TL bugün olması gereken yerlere gelmiş durumda. Hatta olması gerekenden hafif daha az değerli de diyebiliriz. Bunun dışında geçen sene ekonomimiz güçlüydü, kuvvetliydi ama cari açığımız fazlaydı. Zaten buna vurgu yapılıyordu. Bugün ise cari açığımız da yok. Aslında geçen seneye göre ekonomik olarak daha güçlü bir noktadayız diyebiliriz. Bütün bunları bir arada düşündüğümüzde yaptırımların Türkiye ekonomisine ciddi bir etkisi olacağını düşünmüyorum" dedi.
TRUMP'IN HEVESİ YOK
İkinci olarak Trump'ın söylemlerine bakıldığında çok karışık mesajlar verdiğine dikkat çeken Tatlıyer, "Bir taraftan Türkiye'ye hak verirken diğer taraftan yaptırım uygulayacağını söylüyor. Aslında Trump'ın Türkiye'ye bir yaptırım yapma isteği ve hevesi yok. Aslında iç siyasetteki dengeleri gözeterek bu açıklamaları yapıyor. ABD'li bir çok senatörün Türkiye'ye yaptırım yapılması yönünde baskıları, anlayışları var. Trump da bu anlayışa karşılık verme bağlamında bu açıklamaları yapıyor. Bu nedenle çok ciddi yaptırımlar olmayacaktır. Trump'ın bildirisinde çeliğin ithalat vergisinin artırılması, 100 milyar dolarlık anlaşmayı askıya ve 3 bakana yaptırım uygulama gibi maddeler var. Bunlar siyaseten önemli ama ekonomik anlamda Türkiye'ye ciddi bir etkisi olmaz" ifadelerini kullandı.
ABD'NİN İSTEMEDİĞİ ŞEYLER ORTAYA ÇIKABİLİR
Son açıklamanın Türkiye ekonomisinde yaptığı etkileri değerlendiren Mevlüt Tatlıyer, şöyle devam etti:
"Dün borsa çok düştü, kur da biraz yukarı çıktı ama yaptırım açıklamasının ardından kurda artış değil, hafif bir gerileme gözlendi. Bu yatırımcıların da olayı böyle okuduklarını gösteriyor. Şu aşamada Türkiye'ye büyük yaptırımlar yapılacağını beyan etmek de etkileri zaten sınırlayacaktır. Şuandaki hava ABD'nin yaptırımları sınırlı düzeyde tutacağı yönünde. Türkiye'nin yaptığı Barış Pınarı Operasyonu sonucunda bir kazanım elde edilmesi istenmiyor ama ABD'nin Türkiye'yi aşırı şekilde köşeye sıkıştırması sonucunda ABD'nin istemeyeceği başka şeyler de ortaya çıkabilir. Rusya ve İran'a ekstra alanlar açılabilir. ABD bunun için denge siyaseti izlemek durumunda"
[Haber 7, 16 Ekim 2019].
