SETA > Yorum |
Mısır'da Darbe ve Direniş

Mısır'da Darbe ve Direniş

Darbe karşıtları verdikleri mücadele ile darbecileri devirememiş olsalar da darbeciler için mevcut durumu sürdürülebilir olmaktan çıkarmış durumdalar.

Binlerce yıllık Mısır medeniyet tarihinde ilk defa halkın iradesi ile iktidara gelmiş bir lider olan Muhammed Mursi ulusal ve uluslararası unsurları içinde barındıran bir koalisyon tarafından 3 Temmuz'da yani iktidara gelişinin daha birinci yılında devrildi. Mısır'da demokrasiye tahammül edilemedi. Ancak darbeye karşı beklenmeyen ölçekte bir direnişin ortaya çıkması, darbeyi geri döndürememiş de olsa oyun planını bozdu, siyasi koalisyonu dağıttı ve mevcut durumu sürdürülemez bir noktaya getirdi.

Mursi iktidara gelir gelmez çok büyük bir muhalif koalisyonla karşı karşıya kaldı. 2011'de 25 Ocak "devrimi" ile Mübarek iktidardan gitmiş ancak ordu- yargı- emniyet bürokrasisi, Kahire burjuvazisi ve medya yerli yerinde kalmıştı. Ordusu, polisi, istihbaratı hatta bir parlamentosu dahi olmayan dolayısı ile iktidar olmasına rağmen muktedir olamamış bir Cumhurbaşkanı görüntüsündeydi.

DARBE KOALİSYONU

Mursi bürokrasi ve yılların biriktirdiği yapısal sorunlarla mücadele ederken, daha önce Mursi'ye bir süre kredi verdiklerini söyleyen seküler-liberal muhalefet de karşı cephede konuşlanmakta gecikmedi. Baraday liderliğinde Ulusal Kurtuluş Cephesi'ni oluşturan muhalefet bloğu bir "İslamcının" Cumhurbaşkanlığına gösterilen hazımsızlığı kullanarak, tehditle iktidara ortak olmak istedi. İstediğini alamayınca da darbe koalisyonunun parçası olmaktan çekinmedi. Ayrıca Mısır demografisinin %10'na tekabül gelen Kıpti Hıristiyanlar da tüm unsurları ile darbenin yanında yer alarak etkili oldular. Boykotlar, grevler ve şiddeti de araçsallaştıran sokak eylemleri sayesinde 30 Haziran oyun planı-darbe dizaynı nihayetine erdirildi ve Genelkurmay Başkanı Abdul- Fettah el-Sisi ulusa sesleniş konuşması ile "devrim" olarak lanse ettiği darbeyi ilan etti.

Sisi'nin yeni yol haritasını açıklarken yanına aldığı isimler darbe koalisyonunun yerel aktörlerini ortaya koyarken, uluslararası toplumun ilk tepkileri darbenin küresel aktörlerini ifşa etmiş oldu. Ordu, fülul ve seküler- liberal muhalefetten oluşan 3 aktörlü yerel darbe koalisyonuna, Selefi Nur Partisi de Suudi Arabistan'ın yönlendirmesi ile dahil oldu. Darbenin yerel koalisyonu kitlesel gösterileri ve ellerindeki medya gücü ile temel oyun planı olarak darbeyi ulusal ve uluslararası ölçekte algısal olarak halk devrimi olarak göstermeye çalıştılar. Uluslararası aktörlerde özellikle Batılı ülkeler darbeyi darbe olarak tanımlamayarak kısmen de olsa bu oyun planına dahil oldu.

DİRENİŞİN BİLEŞENLERİ

Temel beklenti, İhvan'ın yalnızlaşacağı ve yeni yol haritasına bir süre direndikten sonra katılmak zorunda kalacağıydı. Ancak darbe karşıtı koalisyonun direniş kararlılığı tüm oyun planını bozdu.
İhvan liderliğinde birçok Selefi ve İslami hareketin ve siyasi partinin katılımı ile Darbe Karşıtı Ulusal Koalisyon oluşturularak Rabia ve Nahda meydanlarının yanı sıra başta Kahire olmak üzere 27 eyaletin tamamında büyük ölçekli gösteriler yapılmaya başlandı. Bu ölçekte bir direniş beklemeyen darbe aktörleri şiddet kullanarak direnişi bastırmaya çalıştı, katliamlar yaşandı. Rabia ve Nahda meydanları boşaltılıp, İhvan ve diğer darbe karşıtı direnişin parçası olan parti ve hareketlerin liderliği hedef alınarak direniş zayıflatılmaya çalışıldı.

KAYBET-KAYBET DENGESİ

Ancak müdahalelerde çok sayıda darbe karşıtı göstericinin hayatını kaybetmeye başlaması, darbenin siyasi koalisyonunda ciddi sorunlara neden olurken Sisi'nin sunduğu yol haritasının da hayata tam olarak geçirilmesini engelledi. Darbe ortakları asker- fülul- seküler- liberal blok ve Selefi Nur partisi arasında kamuoyuna da yansıyan pozisyon farklılıkları oluştu. Selefi Parti'nin tabanından çok büy