Trump’ın en ciddi rakibi olarak görülen Florida Valisi Ron DeSantis bir seneden fazla süredir Disney’le uğraşıyor. Florida eyaletinin Orlando şehrinde 1960’lardan beri özel bir statüde faaliyet gösteren Disney adeta özerk bir cumhuriyet gibi. Dev temalı parkına dünyanın her yerinden turist akımı sayesinde eyalete önemli bir maddi katkısı var. DeSantis Cumhuriyetçi Parti içinde sağ muhafazakâr kanadı temsil eden bir siyasetçi ve bu doğrultuda eyalet okullarında cinsel eğitim içeriğini sınırlandıran bir kanunu geçirmişti. Disney’in bu yasayı kamuoyu önünde eleştirmesi DeSantis’in bu şirkete karşı savaş açması sonucunu doğurdu.
Muhafazakarların önemsediği kültür savaşlarının bayraktarlığına soyunan DeSantis, son aylarda eyalet sınırları içinde kürtajı altı haftayla sınırlandıran başka bir kanun daha geçirilmesini sağlamıştı. DeSantis Disney gibi dev bir şirketle kültür savaşları üzerinden bir mücadeleye girerek hem muhafazakarların tam desteğini almak hem de gerekirse özel şirketlerle siyasi savaşa girmekten çekinmediğini göstermek istiyor. Anketler bu stratejisinin Trumpçı muhafazakâr tabanı kendi yanına çekmesine yetmediğini gösteriyor ancak DeSantis kültür savaşlarından vazgeçecek gibi görünmüyor.
DeSantis’in Disney’le karşı karşıya gelmesi geçen sene eyalet meclisinden geçen bir yasaya karşı oluşan kamuoyu tepkisine dayanıyor. Eyalet okullarında cinsel eğitim içeriğini sınırlandıran yasaya karşı örgütlenenler yasanın eşcinsel karşıtlığı amacına matuf olduğunu savunarak Disney gibi kurumlar üzerinde baskı yaratmışlardı. Bu baskı karşısında Disney hem kamuoyuna yaptığı bir açıklama hem de CEO’sunun DeSantis’i telefonla araması üzerinden yasaya muhalif olduğunu ilan etmişti. Bunun üzerine Disney’e savaş açma kararı alan DeSantis, şirketin vergi ayrıcalıklarıyla donatılmış statüsünü değiştirmek ve yönetim kurulunu değiştirmek için eyalet meclisinde adım atmıştı.Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu eyalet meclisinden çıkan kanun sonrasında DeSantis yeni bir yönetim kurulu atamıştı. Buna karşılık Disney eski kurula bazı kararlar aldırarak yeni kurulun yapabileceklerini sınırlamaya çalıştı. Yeni kurul da bu kararları değiştirince Disney kurulu mahkemeye verdi. Disney’in Obama tarafından atanan bir hâkimin olduğu mahkemeye başvurmasını eleştiren DeSantis, bu savaşı kazanmaya kararlı görünüyor. Ancak DeSantis’in Disney’le uğraşması büyük şirket dostu Cumhuriyetçileri memnun eden bir gelişme değil. Kültür savaşları adına özel sermayeyle uğraşması merkeze yakın Cumhuriyetçileri memnun etmiyor.
DeSantis en son kürtajı altı hafta öncesiyle sınırlayan bir yasa geçirerek kültür savaşları üzerinden gitmeye kararlı olduğunu gösterdi. Ancak bu gibi netameli konuların Trump ve Trumpçı adaylara ara seçimlerde maliyeti yüksek olmuştu. Banliyölerde yaşayan orta sınıf eğitimli Cumhuriyetçi kadın seçmenin kürtaja sınırlamaları kabul etmekle birlikte bunun bir opsiyon olmaktan çıkarılmasına karşı olduğu biliniyor. Anketler merkez Cumhuriyetçi seçmenin kültür savaşlarına fazla prim vermediğini ve daha çok ekonomi ve eğitimle ilgili meselelere odaklanılmasını istediğini gösteriyor. DeSantis’in bu kitlenin taleplerine kulak vermekten uzak ve muhafazakâr tabanı memnun etmeye çalışan tavrı Trump karşısında şansını azaltıyor.DeSantis pandemi süresince Florida’da iş yerlerinin kapanmasına karşı çıkarak adeta sükse yapmıştı. Gelir vergisinin olmadığı ve teknoloji firmalarının dostu haline gelen eyalete başka eyaletlerden gelen göç, eyalet ekonomisini son derece güçlü kıldı. DeSantis’in pandemi yönetimi ve ekonomik başarı gibi kozları dururken kültür savaşlarına odaklanması siyasi stratejisinin tartışma konusu haline gelmesine sebep oluyor. DeSantis adaylığını açıkladıktan sonra daha merkeze yakın bir aday görünümüne bürünebilir ve genel seçimde geniş kitlelere konuşabilecek bir aday olarak ortaya çıkmasını sağlayabilir. Bu durumda Trump’a karşı şansı artabilir ancak halihazırda eski başkana karşı Disney’le savaş ve kürtaj gibi konular üzerinden zemin kazanması zor görünüyor.DeSantis’in Mickey Mouse gibi Amerikan ailesi için simge haline gelmiş bir karakterin sahibi Disney gibi ikonik bir şirkete savaş açması siyasi cesaret gerektiriyor ancak önemli riskler de barındırıyor. Hiçbir ayrıcalıklı şirketin yasaların üzerinde olamayacağı gibi bir slogan pek de alıcı bulmuyor zira Amerikan kapitalizmi bu tür ayrıcalıklara alışkın büyük şirketlerin ürettikleri ekonomik değer sayesinde bu kadar başarılı addediliyor. DeSantis’in Amerikan kültürünün ikonik karakterleriyle özdeşleşmiş bir şirketi doğruculuk ve farkındalık kültürünün temsilcisi olarak ‘şeytanlaştırması’ hiç de kolay değil. Büyük kapitale savaş açmak merkeze yakın Cumhuriyetçileri, kürtaj sınırlamaları kadın seçmeni, Disney’le kavga da orta sınıf seçmeni yabancılaştırabilir. DeSantis Mickey Mouse’la savaştan umduğu siyasi faydayı bulamadığı noktada merkez siyasete doğru yelken açmak zorunda kalabilir.
[Yeni Şafak, 3 Mayıs 2023].
