22 Temmuz'dan 29 Mart'a Siyaset: CHP

SETA PANEL

Oturum Başkanı: Talip Küçükcan SETA

Konuşmacılar: Tanju Tosun Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Tarhan Erdem KONDA Yönetim Kurulu Başkanı ve Radikal Gazetesi Yazarı Nur Betül Çelik Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi

Tarih: 25 Aralık 2008 Perşembe Saat: 16.00 – 18.00

Yer: SETA, Ankara

CHP'nin çarşaf açılımı yerel seçimlerle sınırlı bir seçim yatırımı mı? Bu açılım, CHP'nin toplumla iletişiminde kalıcı bir politika değişikliği anlamına mı geliyor? CHP, tabanını bu açılıma razı edebilecek mi? CHP'nin açılımı, Türk siyasetindeki geleneksel siyasi tutumları nasıl etkileyebilir? CHP'nin 29 Mart seçimlerindeki muhtemel stratejisinin parametreleri nelerdir? Türkiye son iki yılı siyasi gündem itibariyle hareketli, ancak siyasi karar alma ve açılım anlamında durağan bir dönem olarak yaşadı. Yerel seçimler arifesinde, AK Parti ve MHP'nin “Alevi açılımı” ve CHP'nin “çarşaf açılımı” üzerinden siyaset kurumu tekrar hareketlendi. SETA yerel seçimlere kadar "22 Temmuz'dan 29 Mart'a Siyaset" başlığı altında bir dizi oturum düzenleyecektir. Mecliste temsil edilen dört siyasal partinin iki seçim arasındaki performans ve stratejilerini masaya yatıracak olan bu dizinin ilk oturumunda CHP ele alınmıştır.

CHP’nin Türk siyasetindeki yeri, son dönemlerdeki açılımları ve yerel seçim stratejisinin masaya yatırıldığı panel, KONDA Yönetim Kurulu Başkanı ve Radikal Gazetesi Yazarı Tarhan Erdem, Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tanju Tosun ve Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nur Betül Çelik'in katılımıyla gerçekleştirildi.

CHP’nin ideolojik kökenlerini tarihsel çizgi içinde ele alan Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Doç. Dr. Nur Betül Çelik ise CHP’nin Türk siyasal hayatında Kemalizm’in taşıyıcısı misyonuna sahip olduğunu ve tarihsel olarak devraldığı seçkinci ve otoriter siyasal hafıza nedeniyle Türkiye’deki sorunların demokratik müzakere kanallarıyla çözülmesine katkıda bulunamadığını söyledi. CHP'nin temel probleminin bir türlü Kemalizm'le yüzleşememesi ve hala temel bir takım ideolojik unsurları korumakta ısrarlı olduğuna değinen Çelik, Kemalizm'in seçkinci bakış açısı gibi temel sorunları çözemediği için sol bir demokratik açılım sağlamak noktasında yeterli zemini sağlamadığını söyledi. CHP’nin son dönemlerdeki açılımlarının partinin genlerinde bir değişim anlamına gelip gelmeyeceği noktasında bir karara varmak için henüz erken olduğunu ifade eden Çelik, ideolojik bileşenlerine ve tarihsel hafızasına bakıldığında umutlanmak için yeterli veri bulunmadığını söyledi. Medyada 'çarşaf açılımı' olarak takdim edilen gelişmeyi değerlendiren Doç. Dr. Tanju Tosun, CHP'nin son zamanlardaki değişiminin zoraki bir değişim olduğunu belirterek, "Baykal, CHP’nin bugüne kadar yürüttüğü siyasal performans itibariyle “Deniz”in bittiğinin farkında" dedi. Konjonktürün zorunlu olarak CHP'yi değişime zorladığını belirten Tosun, CHP'nin AK Parti'den iktisadi anlamda memnun olmayan bir kitleden yararlanmak istediğini söyledi. Tosun'a göre, bunun ötesinde insan hakları ve demokratikleşme, Kürt sorununa çözüm, başörtüsü sorununu halletmeye ilişkin konularda CHP'nin genetik kodlarında ciddi bir açılım yapması mümkün değil. Açılımın üniversitelerde başörtüsüne özgürlük noktasına varıp varmayacağından emin olmadığını belirten Tosun, Baykal’ın bu açılımı sürdürüp sürdürmeyeceğinin CHP’nin 29 Mart seçimlerinde alacağı oya bağlı olacağını belirtti.

Tarhan Erdem ise 22 Temmuz'dan günümüze CHP'de hiçbir şeyin değişmediğini söyledi. CHP'nin asıl sorununun demokratik bir parti olamamak ve değişememek olduğunu belirten Erdem, çarşaf açılımı diye adlandırılan son gelişmelerin planlı bir politikanın sonucu olmadığını, Sultangazi’de yaşanan hadisenin Deniz Baykal’ın inisiyatifi dışında mahalli yönetimin bir organizasyonu olduğunu söyledi. Çarşaf takmanın bireyin hayata bakışıyla birebir ilişkili olduğunu belirten Erdem, Türkiye’de siyasal partilerin seçmen tabanlarındaki geleneksel ideolojik eğilime bakıldığında, bu açılım sayesinde çarşaflıların bundan sonra CHP’ye oy vermeye başlayacağını düşünmenin saflık olacağını belirtti. Erdem: "Bir yerlerde insanlar çarşafa altı ok rozeti taktılar diye, rozet takılan kadınların davranışı sebebiyle milyonlarca insanın fikrinin değişeceğini düşünmenin ne demokrasiyle izahı var, ne de demokrasiye saygıyla izahı var" dedi. Bugün, böyle basit ve plansız açılımlar yerine 2011 seçimlerini bile es geçerek, ‘2015’i nasıl kurtarabiliriz’ sorusuna cevap aramak gerektiğine vurgu yapan Erdem, bunun için de CHP yerine, AK Parti’nin ‘muhafazakar-demokrat’ kimliğine karşı ‘çağdaş-demokrat’ kimlikle siyaset yapacak yeni bir partinin kurulması gerektiğini söyledi. Yapılan kamuoyu araştırmalarında CHP'ye oy verenlerin %63'ünün yeni bir partiye ihtiyaç olduğuna inandıklarını belirten Erdem, böyle sonuçsuz açılımlarla AK Parti’ye alternatif olunamayacağını, AK Parti karşısında yer alan kesimlerin çağdaş demokrasiyi savunacak yeni bir siyasal partinin kurulması üzerine kafa yormaları gerektiğini söyledi. ----------------------------------------------- Tanju Tosun Siyaseti İzlerken, Türk Parti Sisteminde Merkez Sağ ve Merkez Solda Parçalanma, Siyasette Yeniden Mevzilenmeler, Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri isimli kitapların yazarıdır. Halen Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde Öğretim Üyesi’dir. Son dönem yayınlanan gazete yorum yazılarından "Baykal, partisini marjinalleştiriyor" ve “Demokrasiye sahip çıkma zamanı” başlıklı yazılar dikkat çekmektedir.

Tarhan Erdem 1987 yılında KONDA Araştırma ve Danışmanlık Ltd. Şirketini kurdu. 1953 yılında CHP'ye kaydoldu. Ocak yönetim kurulu üyeliğinden genel sekreterliğe kadar hemen bütün görevlerde çalıştı. 1977 yılında İstanbul Milletvekili seçildi, 1977 Haziranında güvenoyu almayan Ecevit Hükümeti'nde Sanayi ve Teknoloji Bakanıydı. Halkevleri, Nisbi Temsil Nedir?, 80'leri Karşılarken, Anayasa ve Seçim Kanunları, İstanbul 1969 İl Kongresi Tutanağı, Üye Kayıtlarının Birleştirilmesi, Kapana Sıkışanlara, Tıkanan Siyaset adlı kitapları yayımlamıştır. Tarhan Erdem, halen KONDA Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Radikal Gazetesi köşe yazarlığı yapmaktadır.

Nur Betül Çelik "Türkiye'de Halkçılık ve Kadro Akımı" başlıklı teziyle yüksek lisans ve "Kemalist Hegemony: From its constitution to its dissolution" başlıklı teziyle doktora derecesi almıştır. 2005 yılında "Siyasal Düşünce" alanında doçentlik unvanı kazanan Çelik, ideoloji kuramları, söylem kuramları ve çözümlemesi, sosyal bilim felsefesi, Türkiye'nin siyasal tarihi ve sorunları, demokrasi kuramları ve Türkiye'de demokratikleşme sorunu konularında çalışmalar yapmaktadır. İdeolojinin Soykütüğü 1: Marx ve İdeoloji isimli kitabın yazarıdır. Halen Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde Öğretim Üyesidir.