AK Parti, siyasal partilerin pek yapmadıkları türden bir metin ile seçim sürecini baÅŸlattı. DavutoÄŸlu tarafından okunan ve 100 maddeden oluÅŸan “Yeni Türkiye SözleÅŸmesi” baÅŸlıklı metin üzerine düÅŸünülmeye deÄŸer bir içeriÄŸe sahip. DavutoÄŸlu’nun eserlerine ve düÅŸünme biçimine alışık olanlar için, metnin DavutoÄŸlu’nun elinden çıktığı kolayca anlaşılıyor.

Bir kere, arkası dolu olmayan bir siyasal kampanya metni ile karşı karşıya deÄŸiliz. Önümüzde siyasal alanın nasıl anlamlandırıldığını gösteren ve içinden eylem planları çıkarabilecek bir metin var. Metin, birbiriyle iliÅŸkili ve tutarlı bir kavram ağına sahip. Tüm bu sebeplerle de metin hem siyasal hem de entelektüel açıdan ciddiye alınmaya deÄŸer.

MÄ°LLET DEVLET Ä°LÄ°ÅžKÄ°SÄ°

Yeni Türkiye SözleÅŸmesi’nin önemli vurgularından biri birey, millet ve devlet arasında öncelik iliÅŸkisi kurması. Metin ısrarlı bir ÅŸekilde “insan onuru” üzerine vurgu yapıyor. Devletin asli görevinin vatandaşının onurunu korumak olarak tanımlanıyor. Sistemin odağına devlet deÄŸil, insan konuluyor. Metne göre; onurlu bireyler, ortak kader bilinci ve aidiyet ile bir araya gelerek milleti, millet de bir toplumsal sözleÅŸme ile devleti oluÅŸturuyor.

SözleÅŸme metni, askeri cuntaları, paralel yapıları, bürokratik seçkinliÄŸi vesayet odakları olarak tanımlıyor. EgemenliÄŸi millet ait olduÄŸunu beyan ederek, her türlü vesayet odağına karşıtlık kuruyor. Bu anlamda millet egemenliÄŸinin ne olduÄŸunu açık bir ÅŸekilde ete kemiÄŸe büründürüyor. Böylece siyasal alanda neyin meÅŸru olduÄŸu, neyin meÅŸru olmadığı belirlenmiÅŸ oluyor. SözleÅŸme metni devleti vatandaÅŸları ve milleti için çalışan bir organizasyon olarak tanımlarken, devleti de güçlü kılmaya çalışıyor. Özellikle “özne” kavramı ile devlete aktif ve kurucu bir rol biçiliyor.

TARÄ°HDAÅžLIK VE VATANDAÅžLIK ÜZERÄ°NDEN MÄ°LLET TANIMI

AK Parti’nin sözleÅŸme metninin önemli unsurlarından biri de millet tanımı yapması. Millet tanımı etnisite üzerinden yapılmamış. Millet tanımı, “tarihdaÅŸlık” ve modern bir kavram olan “eÅŸit vatandaÅŸlık” üzerinden yapılmış. Milletimizi oluÅŸturan insanların, Anadolu’dan, Kafkasya’dan, Rumeli’den, OrtadoÄŸu’dan gelenlerin oluÅŸturduÄŸu vurgulanmış.

Türk, Kürt, Çerkez vb. etnik vurgular yerine psikolojik kavramlar olan “aidiyet”, “tarihdaÅŸlık” ve “ortak kader bilinci” gibi kavramlar tercih edilmiÅŸ. Psikolojik baÄŸların yanına hukuksal baÄŸ olan vatandaÅŸlık bağı yerleÅŸtirilmiÅŸ. Bu tanımlamalar, imparatorluk bakiyesi bir toplumun ruhuna uygun. Ayrıca Kürt Sorunu gibi etnik kimlik gerilimlerini azaltabilecek imkanlarda sunuyor. Siyasal sistemimize dışlama deÄŸil, içerleme imkanı vermiÅŸ oluyor. Metin insan onuru, geniÅŸ millet tanımı, vatandaşı içi var olan devlet anlayışı ile ayrımcılık ve nefret söylemine karşıt bir dil kuruyor.

YENÄ° ANAYASA VE BAÅžKANLIK DEMOKRATÄ°K GELİŞİMÄ°N PARÇASI

Metnin önemli bir vurgusu da yeni anayasa ve baÅŸkanlık sistemi arayışını demokrasimizi geliÅŸtirme ile iliÅŸkilendirilmesi. Parlamenter sistemimizin siyasal vesayet mantığı ile kurgulandığı anlatılmış. Ayrıca sistemin koalisyon hükümetlerine ve seçilmiÅŸ CumhurbaÅŸkanı ile seçilmiÅŸ hükümet arasında yetki kargaÅŸasına sebep olacağı vurgulanmış. BaÅŸkanlık sistemi ile etkin yönetim ve hesap verilebilirliÄŸin saÄŸlanacağı ifade edilmiÅŸ.

Metnin genel olduÄŸu, pratiÄŸi belirleyecek ayrıntıları içermediÄŸi, söyleme dayandığı ÅŸeklinde eleÅŸtirileri de mümkün. Metnin yoÄŸun kavram içeriÄŸi, toplumun genelinden ziyade entelektüellere seslendiÄŸi, bu sebeple de siyasal iletiÅŸime uygun olmadığı da eleÅŸtiri konusu yapılabilir.

Sonuç olarak, AK Parti seçmen karşısına Türkiye ve siyasal tasavvuru içeren kurucu bir metin ile çıkmış oldu. KeÅŸke diÄŸer partiler de anlık ve karşıtlığa dayanan siyasal anlayışlar yerine, kendilerini anlatan benzer bir metinle seçmen karşısına çıksa.

[Star, 18 Nisan 2015]