On yıllık bir iç savaşın ardından Suriye ekonomisi can çekişiyor. Son zamanlarda yaşanan ekonomik krizler Esed'in en yakın destekçileri arasında bile şikayetlere neden olmaya başladı. Kendi toplumsal tabanı dahi sokak gösterilerine başladı.
Esed'in kuzeni ve iç savaşın finansörlerinden Rami Mahluf'un tutuklanması son derece önemli bir gelişme. Anlaşılan o ki, Esed her türlü yöntemi kullanarak finans yaratmaya çalışıyor. Bunu yaparken de en yakınlarına dahi zarar vermeye başladı. Can havliyle her türlü işlemi yapacağını bildiğimiz Esed artık son kaynakları kullanıyor olabilir. Yalnız böylesi davranışların büyük güvenlik riskleri olur. Artık Esed'in yakınındakiler kendilerini daha az güvende hissedecektir. Mallarına el konulması aşaması Esed'in tabanında bir kırılma yaratabilir. Sokakları yatıştırmak için kendi oligarklarının mallarına yönelmek zorunda kalmak Esed'in en kritik hatalarından biri olabilir.
Hatta bu sıralar Rus kamuoyunda bile Esed'den vazgeçmek gerektiğine dair söylentiler etrafa yayılıyor. Ekonomik sorunlar daha da derinleşirse Rusya Esed'i feda etmek yoluna gidebilir. Böylelikle yeni bir soluk yaratmak Rusya'nın işine gelebilir.
Ancak kimin gelip kimin gittiğinin bir önemi yok. Esed gitse de yerine gelen ismin kendisinden daha iyi bir seçenek olacağını kimse düşünmüyor. Bu nedenle Suriye iç savaşının sona doğru ilerlediğini falan düşünmemek lazım. Aksine bir değişiklik olsa bile bu rejime zaman kazandırmak için olacaktır.
Fakat bu ekonomik şartlarda Rejim sorunlar yaşamaya devam edecektir. Rusya'nın Suriye ekonomisini desteklemek gibi bir seçeneği olmadığını da hepimiz biliyoruz. Bırakın Suriye ekonomisini canlandırmayı Rusya kendisi de ekonomik olarak operasyonlarını finanse etme sıkıntısı yaşayacaktır.
Bu noktada Türkiye'nin iyi bir planlama yapması lazım. Esed'in ve rejiminin çöküşü tabii ki tercih edilebilir bir durum. Fakat gerçekten Esed'in gitmesi Rejim'e daha fazla zaman tanıyacaksa ve Rusya'nın konumunu güçlendirmeye hizmet edecekse durup bir düşünmek gerekebilir. Sanırım aceleci olmaya gerek yok. Türkiye zaten Suriye'de kendi güvenliğini aldı. Bundan sonrası Suriye ve Rusya'nın sorunu. Ancak durum her ne olursa olsun Rejim'in yaşayacağı ekonomik sorunlar Türkiye'nin hareket alanını ve özellikle Rusya karşısındaki pazarlık şansını artırabilir.
Son günlerde Türkiye'nin kontrolündeki bölgelerde Türk Lirası daha yaygın biçimde kullanılmaya başlandı. Belki de yakın zamanda TL kullanımı şehir meclisleri tarafından resmi hale gelebilir. Bu da Rejim ekonomisine ağır bir darbe anlamına gelir. Operasyonlar sonrasında Türkiye'nin eli rahat. Şimdilik dikkatimizi Libya'ya çevirdik. Ama belli bir süre sonrasında Suriye'de daha iyi gelişmelerle karşılaşabiliriz.
[Sabah, 30 Haziran 2020].
