Zekanın nasılı tanımlanacağı psikoloji alanında yüzyıldır tartışma konusu. Ana tartışma, zekanın tek bir çeÅŸidi mi olduÄŸu, yoksa farklı zeka türlerinin mi olduÄŸu ÅŸeklinde. Halen hakim paradigma, zeka testleri ile ölçülen tek bir zekanın olduÄŸu yönünde. Fakat “çoklu zeka teorisi” de alternatif olarak yeterince güçlü ve eÄŸitimciler tarafından daha kullanışlı bulunuyor.
Çoklu zeka kuramının sahibi Howard Gardner’in farklı zekalar listesinde ÅŸunlar var: Mantıksal matematiksel zeka, sözel/dilsel zeka, bedensel/kinestetik zeka, görsel/uzamsal zeka, müzik/ritmik zeka, kiÅŸilerarası / sosyal zeka, içsel zeka. Son dönemlerde bu listeye eklemeler var. ÖrneÄŸin duygusal zeka, doÄŸa zekası ve varoluÅŸsal zeka listeye eklenenlerden. Listeye girme adayı zeka tanımlarından biri de “siyasal zeka”. Siyasal alandaki aktörler, siyasal zeka açısından aynı deÄŸiller. Siyasal zeka, siyasal alanda olup bitenleri anlayabilme, uygun söz ve davranış geliÅŸtirebilme kapasitesini gösteriyor.
SÄ°YASAL ALANDA OLUP BÄ°TENÄ° ANLAYABÄ°LME KAPASÄ°TESÄ°
Siyasal bir öznenin baÅŸarılı olabilmesi için ilk gerekli olan, siyasal alanda olup bitenleri anlayabilme kapasitesine sahip olup olmaması. Siyasal alanda olup bitenler, çoÄŸu zaman girift ve çok katmanlıdır. Aktörler genellikle niyetlerini açıkça ifade etmezler. Sürekli oyun kurulur. Manipülasyon oldukça yaygındır. Çok sayıda aktör olduÄŸu için de pozisyonların takibi zordur. Birincil elden bilgi ve gözleme sahip olmak da çoÄŸunlukla mümkün deÄŸildir. Siyasette baÅŸarılı olabilmek için tüm bu zorlukları aÅŸarak, güç dengelerini okuyarak, olup biteni doÄŸru anlayabilmek gerekir. Bu kapasiteye sahip olmayan aktörler, baÅŸkalarının kurduÄŸu oyunun piyonu konumuna düÅŸerler.
UYGUN SÄ°YASAL BEYANAT VEREBÄ°LME KAPASÄ°TESÄ°
Siyasal zekanın ikinci göstergesi; uygun sözü, uygun zamanda ve uygun bir ÅŸekilde söyleyebilme becerisidir. Siyasal zekası iyi olan siyasal aktörler, özellikle spontan sorulara karşı, hızlı düÅŸünerek uygun cevaplar verirler. Siyasal alanda teknik kapasitesi ile önemli iÅŸler beceren ama siyasal zekaları parlak olmayan kiÅŸiler ise, kamuoyu önünde açık potlar kırabilirler. Bu kiÅŸiler yaptıkları açıklamalar, hem kendilerinin hem de partilerinin başına sorun açabilir. ÖrneÄŸin MHP milletvekili Yusuf HalaçoÄŸlu ÅŸu sözleriyle siyasal zeka açısından sorunlu beyanat örneÄŸini gösterdi: “Deniz Baykal’ı destekleseydik, AK Parti dinsiz birini desteklediniz diye propaganda yapardı”. HalaçoÄŸlu’nun bu sözleri bir anda hem kendisini hem de partisini zora düÅŸürdü.
UYGUN SÄ°YASAL DAVRANIÅž GÖSTEREBÄ°LME KAPASÄ°TESÄ°
Ä°yi bir siyasal zekanın üçüncü göstergesi, zamanlamasını doÄŸru yaparak siyasal pozisyon alabilme kapasitesidir. Bir çok siyasal aktörün siyasal yaÅŸamı kritik noktalarda aldığı siyasal pozisyonlara baÄŸlıdır. Bu kritik anlardaki siyasal davranışlar, siyaseten silinmeye veya siyaseten yıldızı parlamaya sebep olabilir. ÖrneÄŸin Mehmet AÄŸar 2007 yılındaki CumhurbaÅŸkanlığı oylamasında partisini oylamaya katmaması sonucunda siyaseten silinmiÅŸ oldu.BÄ°R BAÄžIMSIZ BELEDÄ°YE BAÅžKANI ADAYI ÖYKÜSÜ
ÇocukluÄŸumda yaÅŸadığım ÅŸehirde komÅŸularımızdan biri bağımsız belediye baÅŸkanı adayı olmuÅŸtu. Ä°yi bir adamdı. Belediyede üst düzey bürokratlıktan emekli olmuÅŸtu. Seçim döneminde, seçim çalışmaları için evimize gelmiÅŸlerdi. Adamcağız gerçekten de seçileceÄŸine inanıyordu. O gün kurduÄŸu söylem halen zihnimde canlı duruyor. DiÄŸer adayların tek tek olumsuz özelliklerini saymış, onların birbirine düÅŸeceÄŸini söyleyip, kendisinin aradan çıkacağını söylemiÅŸti. Seçim sonuçları komÅŸumuz açısından dramatikti. 200.000 civarında oyu olan bir ÅŸehirde, 150 oy almıştı. Adamcağız emekli parasıyla aldığı ev dahil her ÅŸeyini seçim sürecinde harcamıştı. KomÅŸumuz kendi dünyasında kurduÄŸu gerçeklik ile siyasal alanda olup biten gerçeklik arasındaki büyük bir farkı görmez hale gelmiÅŸti.
Siyasal alanda kalıcı olabilmek için siyasal zekanın, çok sayıda diÄŸer kiÅŸisel özelliÄŸin ve siyasal ÅŸartların bir araya gelmesi gerekiyor. Profiliniz siyasal aktöre uygun deÄŸilse, siyasal kariyeriniz baÅŸtan sınırlı hale geliyor.
[Star, 13 Temmuz 2015]
