Siyasal kampanyaların seçimlere etki ettiÄŸi, genellikle bu etkinin birkaç puan ile sınırlı olduÄŸu kabul edilir. Sınırlı etkinin sebebi, partilerin kampanyalarıyla birbirlerini dengeleyip, kendilerine aidiyet duyan seçmeni ellerinde tutmalarıdır. Bu birkaç puan etki yine de seçimin kaderini belirleyecek önemde olabilir. Size bir kampanyayı, özellikle de miting konuÅŸmalarını, deÄŸerlendirirken kullanabileceÄŸiniz bir rehber oluÅŸturmaya çalışacağım.
SEÇEN DUYGULARLA MI KARAR VERÄ°R, RASYONEL AKILLA MI?
Seçmen psikolojisi ile ilgili son on yılın en önemli tartışması, seçmenin karar vermesinde esas rolün duygular üzerinden mi, yoksa rasyonel akıl üzerinden mi olduÄŸu tartışmasıdır. Seçmen seçim vaatlerinin getirip götürdüÄŸünü hesaplayıp, çıkarına göre mi karar verir? Yoksa, duygularıyla lideri veya partiyi sevip sevmemesine, baÄŸlanıp baÄŸlanmamasına göre mi karar verir? Bu sorularda ağırlıklı cevap artık duygulardan tarafa kayıyor. Seçmen rasyonel bir hesaplayıcıdan ziyade, duygusal karar verici.
O zaman ilk deÄŸerlendirme kriterimiz, seçim kampanyasının, özellikle de liderin, seçmende ne kadar duygusallık oluÅŸturduÄŸu olabilir. Bu anlamda AK Parti kampanyası duygulara etki etmede CHP kampanyasından daha baÅŸarılı. CHP kampanyasını neredeyse sadece vaatler üzerine kurarak seçmene çıkarlarına göre oy veren, rasyonel hesaplayıcı muamelesi yaptı.
HÄ°KAYELEÅžTÄ°RME
Meselelerin hikayeleÅŸtirilerek, duygular üzerinden anlatımı artık psikoterapilerde de önem kazanan bir mesele. Seçim konuÅŸmalarında da yaÅŸanan olay üzerinden hikaye kurarak anlatma önemli. Mesajı hikayeleÅŸtirerek anlatma, mesajın canlı, akılda kalır ve duygulara seslenir hale gelmesine sebep oluyor. Bu seçimde DavutoÄŸlu’nun sandık oyları için direnen Arslanköylü kadınlar hikayesi ile Ä°nönü’nün Ruslara teslim ettiÄŸi Azerilerin öyküsü hikayeleÅŸtirmenin iyi örnekleri olarak kabul edilebilir. Ülkemizdeki Suriyeliler meselesi ise ÅŸimdiye kadar daha çok kuru rakamlar üzerinden tartışıldı. Halbuki Suriyeli öyküleri seçmene daha fazla dokunma imkanı saÄŸlayabilirKONUÅžMADA ÇEŞİTLÄ°LÄ°K
Seçim konuÅŸmalarında liderin konuÅŸmalarının içeriÄŸinin tek düze veya çeÅŸitli olması da önemli faktörlerden biri. Ä°yi bir seçim konuÅŸmasında; bilgi aktarımı, hikayeleÅŸtirme, slogan, ÅŸiir, ÅŸarkı gibi çoklu anlatım imkanları eÅŸ zamanlı kullanılır. KonuÅŸmada çeÅŸitlilik meselesini en iyi ErdoÄŸan yapıyordu. Bu sebeple ErdoÄŸan’ın mitingleri keyifle vakit geçirilen yere dönüÅŸüyordu. DavutoÄŸlu ve DemirtaÅŸ’da bu anlamda fena deÄŸiller. Bu seçimde, konuÅŸmasında çeÅŸitliliÄŸin en az olduÄŸu kampanya ise KılıçdaroÄŸlu’nun kampanyası.
DÄ°NLEYÄ°CÄ°YÄ° KONUÅžMAYA KATABÄ°LME
Miting konuÅŸmalarının deÄŸerlendirilmesinde diÄŸer bir kriter de, meydandakileri liderle etkileÅŸime sokabilme düzeyi. Liderin tek yönlü konuÅŸup meydandakilerin sadece bayrak salladığı bir konuÅŸma baÅŸarılı kabul edilemez. Miting alanı bir seremoni alanıdır. Bir rock konseri alanı gibidir. Lider ile meydandaki seçmen ne kadar konuÅŸursa, meydan ne kadar tepki verirse o kadar duygusallık ve aidiyet artar. CoÅŸku oluÅŸur. Bu seçimde DavutoÄŸlu sorular sorarak meydanı konuÅŸmaya katmayı baÅŸarabildi. KılıçdaroÄŸlu ve Bahçeli bu konuda iyi olmayan performans gösteriyorlar.
MESAJIN SEÇÄ°MÄ°N PSÄ°KOLOJÄ°SÄ°YLE UYUMU
Seçim dönemlerinde tüm ülkeyi etkisi altına alan baskın bir psikoloji olabilir veya olmayabilir. O dönemde ülkenin sosyal, siyasal ve ekonomik hali seçimin psikolojisini oluÅŸturur. EÄŸer kampanya o dönemin ruh halini doÄŸru yakalayabilirse baÅŸarılı olur. Bu seçimde tüm ülkeye etki edebilecek baskın bir psikoloji yerine, daha sınırlı çoklu psikoloji etkili oldu. ÖrneÄŸin HDP bir kesimdeki ErdoÄŸan karşıtlığı psikolojisini harekete geçirdi. AK Parti hala en iyi alternatif olduÄŸu algısından faydalandı.
[Star, 18 Mayıs 2015]
