Kürt oylarının CumhurbaÅŸkanının “Kürt sorunu yoktur” demesinden dolayı veya DavutoÄŸlu’nun Türklük vurgusu yüksek seçim konuÅŸmaları dolayısıyla AK Parti’den HDP’ye kaymadı. Esas neden bizzat Kürtlerin kendi dinamiklerinden kaynaklandı. AK Parti’ye oy veren Kürtlerin HDP’ye kaymasının sebepleri ÅŸunlar: “Kobani olayları”, “pankürdizmin yükseliÅŸi”, “HDP’de mecliste temsil edilsin isteÄŸi”, “HDP barajı geçmezse ÅŸiddetin olacağı düÅŸüncesi”, “HDP meclise girsin AK Parti iktidar olsun düÅŸünüÅŸü”, “DoÄŸan medyası ve Cihangir Türkleri’nin HDP PKK iliÅŸkisini örterek HDP’ye meÅŸruiyet saÄŸlamaları” ve “DemirtaÅŸ’ın performansı”. Bu etkenler bir araya gelerek dinamik bir psikoloji oluÅŸturdu. OluÅŸan psikolojide Kürt seçmenin oy verme davranışını etkiledi.

AK PARTÄ°'NÄ°N KÜRT POLÄ°TÄ°KASI ESKÄ°SÄ° GÄ°BÄ°YDÄ°

Futbolun diliyle konuÅŸursak, AK Parti her zamanki gibi oynadı, bu sefer iyi oynayan veya çıkışta olan HDP oldu. AK Parti’nin Kürt seçmene sesleniÅŸi 2005 yılından beri aÅŸağı yukarı aynı çizgide oldu. AK Parti Türklük veya Kürtlük üzerinden etnik kimlik siyaseti yapmadı. Ä°ki kimlikteki kiÅŸileri gücendirmeyecek bir dil tutturmaya çalıştı. Kürtlük karşıtı bir dil ve tutumda hiçbir zaman olmadı. Türk kimliÄŸini birincil vurgusu haline de getirmedi. Hem DoÄŸu’ya hem Batı’ya eÅŸ zamanlı seslenecek bir dil bulmaya çalıştı. PKK ile mücadele ederken ise grup haklarından ziyade demokratik birey hakları üzerine vurgu yaptı. Bu ince dengeyi sürdürmek kolay olmadı. Bu dengeyi sürdürmeye çalışırken, bazen Türk kimliÄŸi vurgusu güçlü olanları, bazen de Kürt kimliÄŸi güçlü olanları kızdırdı veya onları yeterince memnun edemedi. Ama ÅŸimdiye kadar yine de iki tarafın da oylarını almayı baÅŸardı. Aslında 7 Haziran seçimlerinde de geçmiÅŸtekine benzer siyaset uyguladı. Fakat bu sefer aynı ÅŸey olmadı.

SEÇMEN BÜYÜK PSÄ°KOLOJÄ°LER ÜZERÄ°NDEN OY VERÄ°R

Bugünlerde daha önce AK Parti’ye oy verip bu seçimde HDP’ye oy veren Kürt seçmenin davranış deÄŸiÅŸikliÄŸini izah ederken, CumhurbaÅŸkanının bir sözü veya baÅŸbakanın miting performansı üzerinden olup biteni izah etmeye çalışılıyor. Bu izah biçimleri yanlış ve yetersiz. Bu seçimlerde deÄŸiÅŸime kampanya veya lider sözlerinden ziyade, deÄŸiÅŸen siyasal, ekonomik atmosfer etki etti. Kürt seçmenin tavır deÄŸiÅŸikliÄŸi ErdoÄŸan’ın sözleriyle ilgili deÄŸil. Kürtlerin oy deÄŸiÅŸikliÄŸi büyük oranda Kürt kimliÄŸinin özel bir dönemde olması ile ilgili.

KÜRTLÜÄžÜN SAVUNUSU VE KORKU PSÄ°KOLOJÄ°SÄ°

Bu seçimde Kürt seçmenin oy verme davranışında en baÅŸat psikoloji “KürtlüÄŸün savunusu” oldu. Kobani süreci DAÄ°Åž’e karşı KürtlüÄŸün savunusuna dönüÅŸtü. Kürt kimliÄŸi tehlike altındaymış hissi oluÅŸtu. PKK, KCK ve HDP çizgisi de Kobani sürecinin anlatısını kendi tekellerinde tutarak, istediÄŸi gibi anlatmayı baÅŸardı. KürtlüÄŸün savunusu psikolojisi, 50 kiÅŸinin ölümüne sebep olan sürecin negatif maliyetini bile gölgede bıraktı. PKK ve KCK’nın aynı zamanda HDP meclise girmezse çözüm sürecinin biteceÄŸi, kan akacağı üzerinden tehditleri de “korku psikolojisini” oluÅŸturdu. KürtlüÄŸün savunusu ile korku psikolojisi birleÅŸince, Kürtler ağırlıklı olarak HDP’ye oy verdiler.

OY KAYBI ÜZERÄ°NDEN Ä°Ç HESAPLAÅžMA SÖYLEMÄ°

AK Parti’de ve muhafazakar kesimlerde seçimden istenen neticenin alınmaması nedeniyle bir iç gerginlik oluÅŸtu. Olup bitenleri izah etmek için üretilen söylemler aynı zamanda iç hesaplaÅŸmanın da aracı haline gelmiÅŸ durumda. Bu sebeple, olup bitenleri gerçekçi bir ÅŸekilde anlayamama riski var. ÖrneÄŸin ErdoÄŸan’ın sahaya inmesini seçimlerdeki gerilemenin sebebi olarak izah etme yanlış ve kasıtlı bir analiz. En fazla CumhurbaÅŸkanının sahaya inmesi de durumu deÄŸiÅŸtirmedi denebilir. DavutoÄŸlu’nun miting performansı ile ilgili eleÅŸtirilerde olup biteni izah etmeye yetmez. Ä°ç mücadele için geliÅŸtirilen söylemlerin gerçeklik deÄŸil bir mücadele aracı olabileceÄŸine dikkat etmek gerek. Bu tür söylemler üzerinden amel etmek, AK Parti’yi tekrar zora sokmaya sebep olabilir.

[Star, 11 Temmuz 2015]