7Haziran seçimlerinin dramatik sonuçlarından biri de çözüm süreci için belirsizlik getirmesi. Seçim sonucunda hem Türk hem de Kürt milliyetçiliÄŸi yükseldi. Ä°ki tarafın ılımlılarını bir arada tutma ÅŸansına sahip tek parti olan AK Parti, iki tarafa da oy kaybetti. Sonuçta, çözüm sürecini mümkün kılan yapısal ve psikolojik ÅŸartlar olumsuz etkilendi. Kürt sorununda yeniden çatışmacı bir sürece girme olasılığı yükseldi.
TÜRK VE KÜRT MÄ°LLÄ°YETÇÄ°LİĞİ SARMALI
Kürtlerde, Kürt kimliÄŸine sarılma, Kürt kimliÄŸini esas alarak davranma giderek artma eÄŸiliminde. Kürtlerin %60’dan fazlası bu seçimde seküler Kürt milliyetçisi olan HDP’ye oy verdi. Türklerde bu oran %16. Kürtlerde Kürt kimliÄŸi eksenli oy verme davranışının bu denli yükselmesi, karşıtlıklar oluÅŸturarak Türk milliyetçiliÄŸi oylarını daha da yükseltebilir. Karşılıklı psikolojik hal, sarmal ÅŸeklinde birbirini tetikleyebilir.
KÜRT KÄ°MLİĞİNDE SEFERBERLÄ°K PSÄ°KOLOJÄ°SÄ°
Kürt kimliÄŸini öncelikli hale getiren kesimlerde, Kürt kimliÄŸinin hem tehdit altında olduÄŸu hem de fırsatların eÅŸiÄŸinde olduÄŸu psikolojisi oluÅŸtu. Özellikle Kobani’de yaÅŸananlar Kürt kimliÄŸine büyük tehdit olarak algılandı. Aynı zamanda PYD’nin direnmesi, baÅŸta Amerikalılar olmak üzere IÅžID’a karşı PYD’nin desteklenmesi de, meÅŸruiyetlerini arttırdı. “KürtlüÄŸün savunusu psikolojisi” Kürt bireylerde derin bir duygusallık yarattı.
Kürt siyasal hareketi, Kobani’yi AK Parti IÅžID birlikteliÄŸi olarak da yansıtmayı büyük oranda baÅŸardı. Bu algı, KCK’nın planlamasıyla 6-7 Ekim Olaylarını üretti. “Kürtlük için seferberlik psikolojisini” iyi yöneten PKK-KCK-HDP çizgisi realist ÅŸiddeti de kullanarak, Kürtlerin büyük kısmını yanına aldı, diÄŸerlerini de iyice sindirdi.
KÜRT MÄ°LLÄ°YETÇÄ° HAREKETÄ°NÄ°N MAKYAVELÄ°ST POLÄ°TÄ°KALARI
Kürt milliyetçiliÄŸi hareketini yönetenler realizmin ötesinde makyavelist siyaset üretebiliyorlar. Örgütlülükleri sayesinde de ürettikleri siyaseti tabana çok hızlı ve güçlü ÅŸekilde yayabiliyorlar. ÖrneÄŸin IÅžID ile AK Parti birlikteliÄŸi algısını, gerçekliÄŸi ters yüz ederek bir araya getirip, kendi kitlelerini inandırmayı baÅŸardılar. Ayrıca iç içe politikalar üretmeyi de beceriyorlar. ÖrneÄŸin, 6-7 Ekim Olaylarında Kobani ile oluÅŸan duygusallığı ve IÅžID tepkisini, GüneydoÄŸu’da rakiplerini yok etmeye hızla çevirebildiler. Seçimlerde bir yandan barış dili kullanıp, diÄŸer taraftan sistematik baskı yaptılar. Üstelik tüm bu politikaları, demokrasinin kurallarına ters veya gayri ahlaki olarak da görmüyorlar. Realist bir mücadelenin doÄŸal parçası olarak görme eÄŸilimindeler.
ÇÖZÜM SÜRECÄ°NÄ° MÜMKÜN KILAN PSÄ°KOLOJÄ° ZAYIFLADI
Çözüm sürecini mümkün kılan ÅŸey, Türkiye’nin daha güçlü bir devlet haline gelirken iç sorunlarını çözme ihtiyacıydı. Bu özgüven psikolojisini AK Parti ve ErdoÄŸan- DavutoÄŸlu ikilisi temsil ediyordu. ErdoÄŸan sayesinde toplumun ana damarı olan muhafazakar dindar kesim ikna edilmiÅŸ, en azından aktif itiraz etmez, hatta pasif destekler hale gelmiÅŸti. Artık bu imkanlar ÅŸimdilik ortadan kalkmış, en azından zayıflamış görünüyor.
Çözüm sürecinin diÄŸer tarafı olan Kürt milliyetçi hareketi ise, her ÅŸartta gücünü ve etkisini maksimize eden, realist ötesi makyavelist bir hareket olduÄŸunu açıkça gösterdi. Artık her fırsatta bir adım daha güç biriktirmeye çalışan, güvenilir olmayan bir taraf olduÄŸu algısı, farklı toplumsal kesimlerde yaygınlaÅŸmaya baÅŸladı. Meselenin masada bitmediÄŸi, sahici çözüm arayışı yerine, sürecin güç devÅŸirmeye dönüÅŸtüÄŸü açık hale geldi. Ayrıca çözüm sürecinde, KCK’nın kamu güvenliÄŸini devre dışı bırakacak kadar gündelik hayatı kontrol ettiÄŸi herkes tarafından görülür hale geldi. Bu hal devlette kaçınılmaz olarak karşı refleksler doÄŸuracaktır.
Sonuç olarak, Türkiye’nin çözüm sürecinden vazgeçmek gibi bir lüksü yok. Fakat seçim sonrası oluÅŸan ÅŸartlar, süreci derinden etkileyecektir. Åžimdi bu ÅŸartlar altında, nasıl bir çözüm süreci olabileceÄŸi üzerine kafa yormak gerek.
[Star, 15 Haziran 2015]
