Reform mevzu, ekonomi çevrelerinde her zaman heyecan yaratır. Yeni reform paketinin devreye gireceğine yönelik kasım ayında gelen açıklamanın kendisi bile piyasalarda havanın olumluya dönmesine yetmişti.
Hem reel sektör hem de finans kesimi reform açılımına ciddi bir kredi açtı. Paydaşlarla görüşüldü, politikalar belirlendi ve nihayetinde cuma günü ekonomik reform paketi Cumhurbaşkanı recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı.
Reform paketinin esas itibarıyla iki sac ayağı üzerine inşa edildiğini görüyoruz. Birinci ayak, makro ekonomik istikrarı tesis etmeyi amaçlayan politikalardan oluşuyor. İkinci ayakta ise Türkiye'nin orta gelir tuzağından kurtulmasını ve kurumsal altyapısını güçlendirmesini hedefleyen politikalar var.
Tasarruf Performansı
Mali disiplinin sağlanmasına yönelik ciddi bir vurgunun olduğunu belirtmek lazım. Kamunun gereksiz ve verimsiz harcamaları törpülemesi kesinlikle gerekli. Bunu yaparken hangi kalemlerden ne kadar tasarruf yapılmasının hedeflendiği net biçimde ortaya konmalı.
Üç ayda bir açıklanacağı duyurulan Kamu Maliyesi Raporu'nda tasarruf performansının paylaşılması yerinde bir adım olur. Büyük bir küresel krizin içerisinde olduğumuzu unutmayalım. Dünyanın her yerinde olduğu gibi, Türkiye'de de ekonominin kamu desteğine ihtiyacı devam ediyor. Devlet gerekli sektörlere ve bireylere yardım elini uzatmayı sürdürecektir. Dolayısıyla, maliye politikasının aşırı sıkı biçimde yürütülmesi beklenmemeli.
Pakette vergi sistemindeki dijitalleşme çalışmalarının hızlandırılmasına yönelik önemli maddeler mevcut. Bununla birlikte, reform paketinde vergi gelirleri içerisindeki KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerinin payının azaltılması ve vergi adaletinin sağlanmasına yönelik herhangi bir vurgu yapılmamış. Döviz cinsi borçların toplam borç stoku içerisindeki payının düşürülmesine yönelik hedefin doğru bir adım olduğu not edilmeli.
Enflasyonun Üzerine Gidilecek
Dijital tarım pazarı ve gıda bankacılığı sistemi gibi yeni uygulamalar, gıdada arz ve talep dengesinin korunmasına yardımcı olarak enflasyon üzerindeki baskının hafiflemesine katkı sağlayabilir. 2018'deki YEP'ten bu yana gündemde olan Hal Yasası bu reform paketinde de yer alıyor. Maalesef o günden bu zamana somut bir ilerleme göremedik. Gıda enflasyonuyla mücadeleye önemli destek vermesi beklenen bu yasanın bir an önce hayata geçmesi elzem. Kamunun yönettiği ve yönlendirdiği ürünlerdeki fiyat artışlarının beklenen enflasyon baz alınarak yapılması planlanıyor. Doğru bir karar. Geçtiğimiz yıllarda kamunun sigara, köprü geçiş ücreti ve su gibi kalemlerde enflasyonun üzerinde fiyat ayarlamaları yaptığı oldu. Bu da enflasyonu yukarı çeken bir faktördü. Enflasyon beklentilerinin özellikle vatandaşların gözünde aşağıya inebilmesi için bu tarz fiyat ayarlamalarının makul ölçülerde yapılması faydalı olacaktır.
Stratejik Sektörler Ve Dijital Dünya
Çevreye duyarlı yatırımların kamu tarafından desteklenmesi ve yeşil tahvil/sukuk ihraçlarının teşvik edilmesi son derece önemli politikalar. Türkiye bu sayede üretkenlik artışına dayalı büyümeyi yakalayabilir, cari açığı azaltabilir ve sürdürülebilir bir geleceği yakalayabilir. Son yıllarda sağlık ve yazılım sektörlerinin ulusal güvenlik için ne kadar kritik olduğuna yakından şahit olduk.
Bu iki sektörün gelişimine yönelik özel mekanizmaların kurulması ve teşviklerin artırılması hedefleniyor. Savunma sanayindeki başarıların benzerlerini buralarda da elde edebiliriz. Salgın döneminde kullanımı artan dijital para ve dijital alışveriş platformlarına yönelik maddeler de var reform paketinde.
KOBİ'lerimizin gelişimini teminat altına almak için dijital alışveriş platformlarında adil rekabeti sağlamalıyız. Dijital paraya yönelik yasal çerçevenin de bir an önce çizilmesi gerekiyor. İstihdamı artırmak ve işsizliği makul seviyelere çekmek için reform paketinde kredi ve vergi teşviklerine dayalı bir anlayış benimsenmiş. Esnek çalışma modellerinin teşvik edilmesine ve akıllı otomasyon çağında emeğe olan talebi artırabilecek becerilerin gençlere kazandırılmasına yönelik daha detaylı bir yol haritasına ihtiyacımız olacak. Kâğıt üzerinde güzel ve sağlam duran reform paketi için hikâye yeni başlıyor. Şimdi icraat zamanı.
[Sabah, 14 Mart 2021].
