"Korkmanıza gerek yok, kimseye zarar verilmeyecek." 12 Temmuz 1995'te Sırp güçleri, bir gün önce savaÅŸ mültecileri için güvenli bölge ilan edilmiÅŸ, Hollandalı BM Barış Gücü askerlerinin koruması altındaki Srebrenitsa'yı kuÅŸatma altına aldığında, Sırp Ordusu Generali Ratko Mladiç, kameralar önünde bir yandan Srebrenitsalı bir çocuÄŸun başını okÅŸarken karşısında toplanan on binlerce korku dolu Bosnalı Müslüman'a bu ÅŸekilde seslenmekteydi.
Yugoslavya Uluslararası SavaÅŸ Suçları Mahkemesi tutanaklarına göre sonrasında kadınlar otobüslere doldurulup Kladanye civarına götürülürken, çocuÄŸundan ihtiyarına sekiz binden fazla Bosnalı erkek, Mladiç'in emriyle dört gün boyunca katledildi. Sırp güçler cesetlerin üzerinden buldozerlerle geçtikten sonra bir daha bulunmamaları için farklı yerlere taşıyıp toplu mezarlara gömdüler.
Bu mezalimden birkaç ay sonra Kasım 1995'te BirleÅŸmiÅŸ Milletler SavaÅŸ Suçları Mahkemesi'nce suçlu bulunan Mladiç'in hayatında karara raÄŸmen pek bir ÅŸey deÄŸiÅŸmedi. 2000 yılına kadar iktidarda kalan dönemin Devlet BaÅŸkanı Slobodan Miloseviç sayesinde, uluslararası mahkemenin hakkındaki tutuklama kararına raÄŸmen Mladiç yargıdan kaçmayı baÅŸardı. Tutuklama emrinin ardından 1996 yılında ortadan kaybolan Mladiç'in 2001 yılına kadar Sırp ordusu mensubu olarak maaÅŸ almaya devam ettiÄŸi, ancak Mart 2002'de ordudan atılabildiÄŸi, basına sızdırılan askerî personel dosyasından öÄŸrenilmiÅŸti. OÄŸlunun düÄŸününde ÅŸarkılar söyleyip karısıyla dans ederken, Belgrad'ın ünlü bir restoranında yemek yerken, yeni doÄŸan torununu severken, bir futbol maçını izlerken veya mesela 2000'de DoÄŸu Bosna'da konuÅŸlanmış NATO barış gücünün yanı başındaki bir düÄŸüne katılırken kameralara yakalanan; 2004'te Belgrad'da üstelik kendisine her zaman eÅŸlik eden korumaları da olmaksızın direksiyon başında iken kayda geçen Mladiç'in kaçtığı 16 yıl boyunca kılık deÄŸiÅŸtirme ihtiyacı duymadan yaÅŸamına devam ettiÄŸi anlaşılıyor. 2000 Ekim'inde büyük protesto gösterilerinin ardından Miloseviç'in iktidardan düÅŸürülmesinden ve yeni hükümet tarafından 2001'de Eski Yugoslavya SavaÅŸ Suçları Mahkemesi'ne teslim edilmesinden sonra, Mladiç'in çok önemli bir desteÄŸi kaybettiÄŸini tahmin etmek zor deÄŸil. Buna raÄŸmen geçen on yıl içerisinde yakalanmadan ve üstelik hep Belgrad civarında yaÅŸamayı baÅŸarması, Mladiç'in hükümet ve güvenlik güçleri arasında ne derece önemli bir desteÄŸe sahip olduÄŸunu gözler önüne seriyor.
Niçin ÅŸimdi?
Mladiç yakalandıktan sonra Sırbistan CumhurbaÅŸkanı'nın yaptığı ilk açıklama, aslında bu yakalamanın niçin ÅŸimdi gerçekleÅŸtiÄŸine dair güçlü ipuçları veriyor. Bunun bölge barışına ciddi katkı saÄŸlayacağının altını çizen Tadiç, "Bugün yakın tarihimizde zor bir dönemin sonuna geldik; adımızı ve bütün Sırpların adını temize çıkardık ve artık AB ile müzakere sürecinin baÅŸlamasına da bir engel kalmadı." ÅŸeklinde bir açıklamada bulundu. CumhurbaÅŸkanı Tadiç'e göre Mladiç'in 16 yıl boyunca yakalanamaması, devlet yetkililerinin gösterdikleri bütün çabalara raÄŸmen onun iyi saklanmayı becermiÅŸ olmasıyla alakalı. Ancak Mladiç'in Belgrad'a sadece 60 kilometre uzaklıktaki Lazarevo köyünde, bir akrabasının evinde yakalanması ve adına düzenlenmiÅŸ sahte bir kimlikten baÅŸka kendisini gizleyecek hiçbir ÅŸeye gerek duymadığının anlaşılması, bu sözlerin inandırıcılığına ciddi gölge düÅŸürüyor.
Bu yakalamanın, AB'nin bu yıl sonunda Sır
