Dikkatimiz çoğunlukla Fırat'ın doğusunda. Doğrusu da bu. O bölge terör örgütü PYD'den temizlenmediği müddetçe rahat etmek mümkün değil. Geldiğimiz noktada Amerika'nın somut adımlarını bekliyoruz. Ancak burada da türlü türlü pürüz var. Çekilmenin kolay olmayacağını biliyoruz. Belki de hiç olmama ihtimalini de göz önünde bulundurmak lazım. Ama Türkiye her ihtimale hazır olmalı. Belki de bu süre zarfında İdlib gibi pürüz çıkaracak konuları önceden kendi lehine çözmenin yollarına bakmalı.
***
Aslında Trump çekilme taraftarı. Biz de çekilmesini kolaylaştırıcı işler yapabiliriz. Zaten bu yönde Amerika'nın yeterince ikna olduğunu düşünüyorum. Hem bölgenin istikrara kavuşmasında hem de DEAŞ'la mücadelenin sürdürülmesinde çok sorun yok. Amerikan tarafı Türkiye'nin bunlarıyapabileceğini görüyor. Ama PYD'ye dair nasıl bir çözüm üreteceklerini bilmiyorlar. Güvenli bölge fikrine PYD'nin yanaşması çok zor. Zira bahsi geçen arazi PYD'nin asıl istediği bölge. Güney bölgede yaşam şansları çok kısıtlı. Öyle ya da böyle buna razı edilseler dahi, mesele bütünüyle çözülmüş sayılmaz. Amerika'nın nihai çekilme takvimini nasıl şekillendireceği hâlâ merak konusu. Bu karmaşık mesele haklı olarak tüm gündemimizi işgal ediyor. Ancak burada başarılı bir baskı üretebilmek için zamanı daha verimli geçirmek mümkün. Önümüzde en az iki üç aylık bir süre var. Bu süre zarfında pürüzlü gündem maddeleri halledilebilir. İdlib de bunların başında geliyor.***
Gerçi İdlib'de bir statüko oluştu ve Türkiye-Rusya arasındaki ilişki bu statükoyu sürdürebilecek nitelikte görünüyor. Ancak bunu verili olarak görmemek lazım. Her an her kriz gündemi baştan aşağı değiştirebilir. Zaten son günlerde birçok aktör İdlib'i kaşımaya başladı. Körfez ülkeleri HTŞ üzerindeki etkinliğine güveniyor. Türkiye'nin Suriye'de eli güçlendikçe HTŞ'nin daha fazla sorun çıkarması ve Rusya'nın buna tepkisinin büyümesi ihtimal dahilinde.***
Hele Türkiye'nin Fırat'ın doğusunda bir askeri operasyona girişmesi durumunda arkadan kuyu kazmak isteyen çok olacaktır. Buna dair önleyici tedbirler almakta fayda var. Türkiye'nin İdlib'deki kontrolü daha sağlam bir zemine oturtulabilir. Rusya'nın bu konuya yaklaşımı tahmin edilemez değil. Türkiye eğer kapsamlı bir planla giderse, Rusya bölgede doğacak istikrarı tercih eder. Bütünüyle Türkiye kontrolüne girmesini istemese de artan Türkiye etkisini sorun etmez.***
Türkiye için işin en önemli kısmı arkasını sağlama almak. Zaten İdlib'de bir maliyeti yüklendi. 12 gözetleme noktası bulunuyor. Böylesi bir sorumluluk almışken, daha fazla kontrol sağlamak sorun olmamalı. Artık bunu daha ayrıntılı konuşmanın farklı planlamalar üzerinden tartışmanın zamanı geldi gibi. Konuya teenniyle yaklaşmak ve başkaları burada kurulmuş düzeni bozmamak da bir fikirdir. Ancak o zaman geç olabileceğini de akıldan çıkarmamak gerek. Kaşımaya zaten başladılar. Zor zamanda değil uygun zamanda çözmek daha avantajlı gibi görünüyor.[Sabah, 5 Şubat 2019].
