SETA > Perspektif |
Perspektif GSYH 2015-I Çeyrek Değerlendirmesi

Perspektif: GSYH 2015-I. Çeyrek Değerlendirmesi

2015 yılı ilk çeyrekte gerçekleşen ekonomik büyümenin kaynağı nedir? Gerçekleşen ekonomik büyümede Türkiye'nin dünya sıralamasındaki yeri nedir? 2015 Yılı için hedeflenen ekonomik büyüme rakamı nasıl etkilenir?

2015 yılı birinci çeyreği Türkiye ekonomisinde, iç dinamiklerden ziyade dış faktörlerin etkin olduğu bir dönem olmuştur. Amerika Merkez Bankası’nın (FED) faiz artırımına yönelik sinyallerini bu çeyrekte de devam ettirmesi küresel piyasalardaki belirsizliği sürdürmüştür. Diğer taraftan Avrupa’da yaşanan en önemli gelişme Yunanistan’da yapılan seçim olmuştur. 25 Ocak tarihindeki erken seçimde Tsipras liderliğindeki radikal sol bir parti olan Syriza’nın zaferi karşısında Yunanistan ekonomisinin ve Euro Alanı’nın geleceğine ilişkin belirsizliklerin artması, euronun değer kaybını beraberinde getirmiştir. Bunun yanında petrol fiyatlarındaki düşük seyrin devam etmesi ve ABD ile AB’nin yaptırımları karşısında Rusya ekonomisinin zayıf görünüm sergilemesi, küresel ekonominin yönünü belirleyen önemli faktörler arasında gelmiştir.

Küresel büyüme üzerine açıklanan raporlarda ortaya çıkan negatif beklentiler, ülkeler arasındaki ticarette daralmalara neden olmuştur. 2014 yılında ihracat faktörü büyümenin lokomotifi olurken, 2015 yılı ilk çeyrekte iç talebin katkısıyla ekonomik büyüme performansı sergilenmiştir. Türkiye’nin ekonomik büyümesi üzerinde önemli bir etkisi olan ihracat performansı da bu bağlamda ilk çeyrekte yaşanan büyümenin itici gücü olamamıştır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) oranı 2015 yılı ilk çeyrekte, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,3 büyümüştür. Böylece 2015 yılı ilk çeyreğinde GSYH cari fiyatlarla 180,5 milyar dolara ve sabit fiyatlar ile 30 milyar liraya ulaşmıştır. 2015 yılı ilk çeyreğindeki pozitif büyüme ile birlikte Türkiye ekonomisi, 2009 yılı son çeyreğinden itibaren 22 çeyreklik dönem boyunca aralıksız pozitif büyümesini sürdürmüştür.

2015 yılı ilk çeyreğinde, iktisadi faaliyet kollarına göre GSYH gelişme hızları incelendiğinde, en yüksek büyüme oranı yüzde 14 ile mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler sektöründe meydana gelmiştir. İkinci en yüksek oran yüzde 9,6 ile dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetlerinde gerçekleşmiştir. İmalat sanayi sektörünün gelişim hızı ilk çeyrekte yüzde 0,8 olarak kaydedilmiştir .

Diğer yandan, 2015 yılı ilk çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi endeksi Ocak ayında yüzde 2,4 azalırken, Şubat ve Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sırasıyla 0,7 ve 5 oranında artmıştır. Bu artış hızı imalat sanayinde ise yüzde 0,8 gelişme hızının yaşanmasına katkı sağlamıştır. İlk çeyrekte imalat sanayindeki artış hızı önceki dönemlere göre daha düşük bir performans göstermiştir.