Türkiye, İran ve Irak’ın sert tepkisine ve uluslararası itirazlara rağmen Mesut Barzani liderliğinde Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) bağımsızlık referandumu kararından geri adım atmadı. Onurlu çıkış olarak belirtilen tüm teklifleri geri çeviren IKBY 25 Eylül’de referandumu gerçekleştirdi. IKBY’nin açıkladığı rakamlara göre katılımın yaklaşık yüzde 72 olduğu referandumda yüzde 92’lik bir oranla “evet” çıktı. Irak Parlamentosu ve Anayasa Mahkemesinin ilgili kararları çerçevesinde hukuki bir zemini olmayan referandumu Arap ve Türkmenler büyük ölçüde boykot etti. Referandumun ardından Erbil, Duhok gibi kentlerde coşkulu kutlamalar yapılırken Ankara-Tahran-Bağdat ekseninin oluşması ve Bağdat’ın Kerkük’ten başlayarak tartışmalı bölgelere ilişkin operasyon başlatmasıyla coşku yerini tedirginliğe bıraktı.
Bölge ülkelerinin sert tepkisinin yanı sıra beklediği uluslararası desteği de bulamayan IKBY’nin eli zayıflarken Bağdat ise Başbakan İbadi liderliğinde kararlı adımlar atmaya başladı. Irak Anayasası’na göre statüsü tartışmalı olan bölgeleri de içeren referandum Ortadoğu’nun Birinci Dünya Savaşı sonrası belirlenen cari sınırlarına ilişkin son büyük meydan okuma olma niteliğini Irak ordusunun operasyonlarıyla yitirmeye başladı. Tartışmalı bölgelerde referandum yapılması IKBY’nin bu bölgelerde hakimiyet kurma iradesini ortaya koyarken Bağdat’ın başlattığı operasyonlar Erbil’in hesaplarını altüst etti. Zira başını KDP ve KYB’nin çektiği Irak Kürtleri, Körfez Savaşı’ndan günümüze değin ABD ile kurduğu angajman ve nihayetinde DEAŞ ile mücadelenin yarattığı meşruiyet zeminini kullanarak Irak’ta maksimalist bir siyaset izleyerek kontrol ettiği bölgeleri artırma gayreti içerisinde oldu. Demografik açıdan Kürtlerin yoğun olduğu bölgelerin de ötesinde Arap ve Türkmen nüfusunun çoğunlukta olduğu birçok bölgeyi de ele geçirdiler. Bu yayılmacı adımlarla IKBY “bağımsız Kürdistan”ın hem savunulabilir sınır hatlarını oluşturabilmek hem de enerji ve su kaynaklarıyla gıda güvenliği temin edebilmek için söz konusu bölgelerde hakimiyet kazanmayı amaçlamaktaydı..
