Medyanın yarattığı “derbi maçı” atmosferinde tıpkı o maçlarda olduÄŸu gibi günlerce basın kuruluÅŸları adayların tartışma programına nasıl hazırlandığı, nerede kampa girdiÄŸi ve hatta tartışmadan önce ne yediÄŸini konuÅŸturdu izleyiciye. 90 dakika süren tartışma sonrasında ise saatlerce süren programlarda siyasî yorumcular bir yandan kimin daha iyi iÅŸ çıkardığını ve strateji hatalarını tartışırken, uzmanlar ise adayların konuÅŸmasındaki tartışmalı açıklamaları tekrar göstererek bunların doÄŸruluÄŸu ve geçerliliÄŸi üzerinde saatler süren münakaÅŸalara girdi.
Adaylar da “oyun deÄŸiÅŸtirici” olarak gördükleri bu programlara oldukça ciddi hazırlanıyor. Tartışma takımları ve hazırlık tartışmaları yapılıyor. Obama tartışmalara, Massachusetts Senatörü John Kerry ile Romney ise Ohio Senatörü Rob Portman ile antrenman tartışmaları yaparak hazırlandı. Elli milyondan fazla Amerikalının ekranları başında takip ettiÄŸi bu tartışma, ikili arasındaki son maç deÄŸil. Adaylar bundan sonra iki tartışma programında daha karşı karşıya gelecekler. Ä°lki iç politika üzerine yapılan programların ikincisinde adaylar hem iç politika hem de dış politika sorularını cevaplayacak. Üçüncü ve son tartışma ise dış politika ve ulusal güvenlik temelli yapılacak.
ÇarÅŸamba günü Colorado'nun Denver kentinde yapılan ilk tartışma büyük oranda Mitt Romney'nin üstünlüÄŸüyle geçti. Adaylara özellikle dış borç, bütçe açığı ve oldukça tartışma yaratan sosyal güvenlik kanunu ile ilgili sorulan sorularda beklenmedik bir ÅŸekilde BaÅŸkan Obama'nın büyük oranda defansif kalması ve sorulara cevap verirken yaÅŸadığı konsantrasyon sorunu Obama'nın gözlemcilerden düÅŸük puan almasına sebep oldu. Romney ise her ne kadar kendi plan ve projeleriyle ilgili sorulara verdiÄŸi cevaplarda tatmin edici olmasa da Obama'nın ekonomik programını eleÅŸtirirken oldukça atak göründü. Tartışmanın kilitlendiÄŸi noktalardan biri Obama tarafından iki yıl önce yasalaÅŸtırılan ve yaz aylarında Anayasa Mahkemesi tarafından onaylanan Sosyal Sigorta Kanunu (Obamacare) ile yaÅŸanan tartışma oldu. Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında devletin ekonomideki rolü ve federal devletin büyüklüÄŸü temelli ideolojik bir tartışmanın alevlenmesine yol açan meselede Romney, Obama'nın yasalaÅŸtırdığı planı eleÅŸtirdikçe Obama ise planın daha önce Mitt Romney'nin Massachusetts'te uyguladığı planın benzeri olduÄŸunu öne sürdü. Adaylar seçim konuÅŸmalarında aylardan bu yana yönelttikleri eleÅŸtirileri bu sefer beraberken yapma fırsatı buldular. Bunun yanında kimin orta sınıfın dostu olduÄŸu konusundaki polemikler sırasında Mitt Romney senelerin verdiÄŸi ekonomik birikim sayesinde jargonu rahat kullanıp ve idarecilik tecrübesinden örnekler verirken Obama'nın ise oldukça gergin ve sıkılmış görüntüsü dikkat çekti. Durumun Obama'nın aleyhine geliÅŸmesi sırasında birçokları Obama kampanyasının seçim sürecinin baÅŸlamasından bu yana Romney'ye yaptığı suçlamaları gündeme getirmesini bekledi. Kamuoyu araÅŸtırmalarında seçmen üzerinde oldukça etkili olduÄŸu görülen ve Romney'nin ÅŸimdiye kadar cevap vermekte zorlandığı Romney'nin gelir vergisi beyannamesini açıklamamış olması, bazı vergi cenneti adalarda para bulundurması, Bain Capital ÅŸirketinde yöneticilik yaparken yaptığı icraatları ve geçtiÄŸimiz haftalarda medyaya sızmış olan Romney'nin Amerika'nın yüzde 47'si ile ilgili söylediklerinin hiçbirini Obama dile getirmedi. Obama'dan en azından biraz enkaz edebiyatı ya da ABD'deki otomobil endüstrisini nasıl kurtardığını anlatması beklenirken, o bunlardan da bahsetmedi. Bazılarına göre Obama, bu hamleleri sonraki tartışmalara özellikle de seçmenlerin soru soracağı ikinci tartışmada onların gündeme getirmesini beklemeyi tercih etti, diÄŸerlerine göre ise Romney'ye oldukça zor zamanlar yaÅŸatması beklenen bu meseleler daha sonraki tartışmalar için saklandı. Obama'nın danışmanlarına göre ise Obama, baÅŸkanlık makamına yakışır bir ÅŸekilde tartışmayı plan ve programlardan yapmak istedi ve dolayısıyla da bu tip polemiklerden uzak durdu.
KÄ°M KAZANACAK?
Tartışmada Obama'nın neden beklenenin çok altında, Romney'nin ise beklenenden çok daha baÅŸarılı bir performans sergilediÄŸi ise hâlâ tartışma konusu. Obama'yı destekleyen bazı isimler Obama'nın “part time” bir aday olduÄŸunu çünkü aynı zamanda baÅŸkanlığın gerektirdiÄŸi görev ve sorumlulukları yapmaya devam ettiÄŸini, Romney'nin ise “tam zamanlı” bir aday olarak tartışma programına hazırlanmaya daha fazla zamanı olduÄŸunu öne sürdüler. Bağımsız gözlemcilere göre ise durum Romney'nin Cumhuriyetçi önseçimler sırasında neredeyse 20 kez aynı ÅŸekilde tartışma programlarına katılmış olmasından kaynaklanıyordu. Obama, son kez böyle bir platformda 2008 seçimlerinde yer almış, Romney ise antrenmanlı bir ÅŸekilde Obama'nın önüne çıkmıştı.
Sebep ne olursa olsun, ilk tartışmada performans birçokları tarafından 'bitti' denen yarışın yeniden baÅŸlamasına sebep oldu. Son yapılan anketler, seçmenin yüzde 90'ından fazlasının kime oy vereceÄŸi konusunda kararını vermiÅŸ olduÄŸunu ve yüzde 8 ile 10'u kadarının bu son bir ay içinde karar vereceÄŸini gösteriyor. Obama'nın liderliÄŸine raÄŸmen oldukça baÅŸa baÅŸ geçen seçim sürecinde bu oran seçimlerin kaderini belirleyecek. BaÅŸka önemli geliÅŸme ve kampanyalarda yol kazası olmaması durumunda bu tartışmalardaki performansları, adayların yüzde 10 için yapabilecekleri son hamle olma özelliÄŸi taşıyor.
