Piyasalar, Merkez Bankası'nın bu haftaki toplantısından yaklaşık 250 baz puanlık bir faiz düşüşü bekliyordu. Ancak bir taraftan da faiz indiriminin 400 baz puana kadar gerçekleşebileceği ihtimali piyasa oyuncularının zihinlerinin bir köşesinde duruyordu. Beklentilerin böyle şekillendiği bir ortamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'ndan (TCMB) gelen 425 baz puanlık cesur faiz indirimi, piyasalarda şok etkisi yaratmadı. Kur, tahvil faizi ve borsa gibi finansal göstergeler olağan seyrini sürdürdü.
Para Politikası Kurulu (PPK) karar metni ele alındığında TCMB'nin cesur faiz kararının arkasında üç faktörün olduğu görülüyor.
***
- TCMB, işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarındaki yavaşlamanın katkısıyla düşüşe geçen enflasyonun yılsonu seviyesinin önceki öngörülerinin (Nisan ayı enflasyon raporu) altında bir noktada gerçekleşebileceğini düşünüyor.
- Ekonomik aktivitede son dönemde ihracat ve turizm gelirlerindeki artışın etkisiyle ılımlı bir toparlanmanın olduğuna vurgu yapılıyor. İç talep ise zayıf seyretmeye devam ediyor. TCMB, bu tip bir toparlanmanın enflasyonda öngörülemeyen bir değişikliğe neden olamayacağını hesap ediyor.
- Fed ve Avrupa Merkez Bankası gibi ana oyuncular, küresel ekonomik aktivitenin yavaşladığı bir ortamda para politikasında gevşemeye gideceklerinin sinyallerini veriyorlar. Bazı ülkelerin merkez bankaları faiz indirimine gitmeye başladı. Devamı da gelecek gibi görünüyor. Bu akım, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri faiz ve kur cephelerinde elini rahatlatıyor.
Merkez Bankası'nın politika faizi, piyasa faizleri açısından sinyal etkisi vazifesi görüyor. Bu aşamadan sonra piyasa faizlerinin de bir kademe gerilemesi beklenir. Piyasa faizlerinin bundan ne derece etkileneceği; mevduatlar, yabancı fon miktarı ve kredi talebindeki değişimin yanı sıra bankaların kredi verme iştahına bağlı.
***
Ekonomik kararlarda her daim ödünleşme (trade-off) ilkesi geçerlidir. TCMB'nin faizleri indirmesi, bir taraftan kredi piyasasının orta vadede yeniden canlanmasını sağlayabilir. Reel faizin düşmesi, bir diğer taraftan ise döviz kurlarının dış siyaset ve küresel ekonomiye yönelik haber akışına daha duyarlı hale gelmesine neden olabilir. Sürpriz bir haber akışının yaşanmaması bu riski azaltır. Diplomatik hamlelerle dış siyasete dair belirsizliklerin azalması ve küresel ekonomiye yön veren büyük merkez bankalarının parasal gevşemeye gitmesi gibi durumlarda içeride ekonomi yönetiminin hareket alanı genişleyecektir.[Sabah, 28 Temmuz 2019].
