Mısır, Ürdün ve Ä°ran'ı bu sırayla ara vermeden ziyaret edebilecek tek bölge ülkesi Türkiye. Hem Araplar, hem de Ä°ran nezdinde iç ve dış politikada tüm sorun alanlarını konuÅŸabilen ve tepki çekmeden çözüm önerileri sunabilen tek DışiÅŸleri Bakanı ise Ahmet DavutoÄŸlu.
Türkiye emin adımlarla OrtadoÄŸu'da karşılıklı bağımlılık, farklı unsurların bir arada yaÅŸaması, herkes için güvenlik, refah ve kalkınma eksenli bir bölgesel alt sistem kuruyor. Türkiye'nin dış politika vizyonu, bölge ülkeleri ve uluslararası örgütlerin sorunları öteleme imkânını sınırlıyor. DışiÅŸleri Bakanı DavutoÄŸlu'nun diplomatik üslubu, sorunlara yaklaşımdaki doÄŸru zamanlaması, çok boyutlu ve kuÅŸatıcı yaklaşımı ve alanda bitmek tükenmek bilmeyen enerjisi bölgede yeni bir dinamizm oluÅŸturuyor. Uluslararası örgütler sorunlarla ilgilenmede ölçek büyütme, bölge ülkelerinin dışiÅŸleri koridorları ise kendilerini bu dinamizme göre yeniden yapılandırma ihtiyacı duyuyorlar.
Sayın DavutoÄŸlu'na eÅŸlik ettiÄŸimiz Mısır, Ürdün ve Ä°ran resmi ziyaretlerinde öne çıkan iki konu Türkiye'nin öngördüÄŸü yeni bölgesel yapının nasıl oluÅŸtuÄŸunu örneklendiriyor. 9 Eylül'de gerçekleÅŸtirilen Arap Ligi toplantısının en önemli olayı Türkiye-Arap Ligi-Suriye- Irak dörtlü toplantısı oldu. Suriye ve Irak arasında tırmanan gerilimde bu iki ülkenin sorunun çözümünde hakemliÄŸine güvendiÄŸi tek ülke Türkiye. Ä°ran'ın giriÅŸimi baÅŸlamadan sona erdi. Arap Ligi ise tepki vermede gecikti.
Suriye ve Irak yönetimleri karşılıklı ithamlarla ilgili dosyalarını Türkiye'ye verdiler. Taraflarla görüÅŸen DavutoÄŸlu, sorunu bir çözüm perspektifi ile Arap Ligi'ne taşıdı. Arap Ligi sorunun çözümünde devreye girdi. Sorunun tarafları oturup uzlaÅŸabilecekleri bir zemin kazandılar. Arap Ligi Genel Sekreteri Amr Musa'nın kapanış konuÅŸması Türkiye'nin bu örgüte iÅŸlev kazandırdığı ve Araplar arası bir sorunda ölçek büyüterek devreye girmek zorunda kaldıklarının ifadesiydi. Toplantının sonunda DavutoÄŸlu, onur konuÄŸu olarak Türk-Arap iliÅŸkileri ile ilgili kapsamlı bir konuÅŸma yaptı. KonuÅŸmasında Türkiye'nin Arap ülkeleri arasında ailenin bir parçası olduÄŸu ve bu bilinçle sorunların çözümüne katkıda bulunmayı amaçladığını söyledi. Yanına oturduÄŸum Ürdünlü gazeteci Türkiye'nin Gazze sorununun çözüm fırsatını altın tepside Mısır'a verdiÄŸini, ÅŸimdi ise aynı ÅŸeyi Suriye-Irak krizinde Arap Ligi'ne yaptığını söylüyor. Bu ifade Türkiye'nin müdahalelerinde derdinin sorunların çözümü olduÄŸu ve rol çalma heveslisi olmadığının doÄŸru algılandığını gösteriyor. Bırakın bu algıyı on sene gibi kısa bir süre önce aynı masalarda konulara girmede zorlandığımız, birçok tartışmada marjinal kaldığımız ve ağır ithamlara maruz kaldığımız hatırda tutulmalı.
DavutoÄŸlu'nun Ä°ran ziyareti Ä°kinci örnek ise Ä°ran'ın nükleer sorunu konusunda Türkiye'nin tavrı. DavutoÄŸlu'nun Ä°ran ziyareti iki açıdan önemliydi. DavutoÄŸlu, Irak ve Suriye arasında arabuluculuÄŸa soyunan, ancak baÅŸarısız olan Ä°ran'ın, bu konuda rencide olmaması ve sürece katkı yapmaya devam etmesi için telkinde bulundu. Ayrıca bu ziyaret Ä°ran'da kabinenin seçilmesi ve taÅŸların yerine oturmaya baÅŸladığı dönemde yapılması açısından önemli. Iran DışiÅŸleri Bakanı Muttaki, seçilmesinin hemen ardından kendisini ziyaret eden DavutoÄŸlu ile yeni dönemde Ä°ran dış politikasının en önemli gündem maddelerini masaya yatırdı.
En önemli gündem maddesi kuÅŸkusuz nükleer sorunu. Ä°ran'ın nükleer konusundaki önerisi tepki ve temkinle karşılandı. DavutoÄŸlu Ä°ran'a doÄŸrudan müzakere yolunu açacak ÅŸekilde manevralar yapmalarını öneriyor. Öneri ilkesel olarak birçok önemli noktanın altını çizse de, bir yol haritası ortaya koymuyor. Ä°ran yönetiminin öneriyi somutlaÅŸtırması gündemde.
DavutoÄŸlu ayrıca son dönemde gerilen Ä°ran-AB iliÅŸkileri için de devrede. AB dışiÅŸleri bürokrasisinin en üstünde yer alan Solana biz Ä°ran'dayken DavutoÄŸlu'nu aradı ve bilgi aldı. Çok geçmeden AB-Ä°ran görüÅŸmesi gerçekleÅŸebilir. Türkiye'nin sorunları dondurma ya da ötelemeyi sınırlayan tutumunun nükleer sorununda devreye girdiÄŸini görüyoruz. Türkiye'nin sistem kurucu rolü bu iki örnekle sınırlı deÄŸil. Önemli bir tarih dönemecinde, geliÅŸmeleri içinden izliyoruz. Ancak bu noktada bu giriÅŸimler devam ettikçe, Türkiye'nin ve bölgenin geleceÄŸi ile ilgili iyimser olmak için daha fazla sebebe sahip olacağımızı söyleyebiliyoruz.
