CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın davetlisi olarak Türkiye’ye gelen Türkmenistan Devlet BaÅŸkanı Berdimuhamedov’un ziyareti süresince iki ülke iliÅŸkileri açısından önemli açıklamalar ve stratejik hamleler gerçekleÅŸti.
Ticaret, eÄŸitim, turizm gibi birçok konuda ikili ve heyet temaslarının olduÄŸu ziyarette, baÅŸlıca konu ise enerji oldu. Aslında, küresel siyaset ve ekonomiyi belirleyen enerji meselesinde, zengin doÄŸalgaz kaynaklarına sahip Türkmenistan’ın oyuna girmesi doÄŸal bir geliÅŸmedir. Hele de enerji arz güvenliÄŸinde ciddi sıkıntılar yaÅŸayan Avrupa ülkeleri için Türkmenistan doÄŸalgazı, çözüm adresidir.
Rusya’nın enerji arzındaki tavrı, sürekli artan enerji ihtiyacına raÄŸmen enerji kaynaklarından yoksun olan AB ülkeleri için büyük bir sorun oluÅŸturmaktadır. Alternatif olarak Azerbaycan ve Kuzey Irak doÄŸalgazına yönelen Avrupa için, enerji talebinin sürekli artması yeni tedarikçiler arayışına yol açıyor.
Çünkü Avrupa ülkeleri kısa vadede böyle bir talebi karşılayacak kaynaÄŸa sahip deÄŸiller, ayrıca tek başına Azerbaycan doÄŸalgazı bu ülkeler için doÄŸalgaz ihtiyacına yeterli düzeyde cevap veremeyebilir. Bu nedenle, Türkmen gazına verilen önem artıyor.
DiÄŸer yandan, 2000’li yıllarda kalkınma hamleleriyle ekonomisinde ciddi aÅŸama kaydeden Türkmenistan için sahip olduÄŸu enerji potansiyelini kullanmak, siyasi ve ekonomik gücünü artırmak anlamına geliyor. Mevcut durumda Çin ve Ä°ran’a ihraç ettiÄŸi doÄŸalgazı, Avrupa pazarına da taşımak isteyen Türkmenistan için Türkiye’nin önemi de artmaktadır.
Çünkü Türkiye’nin özellikle son dönemde uyguladığı enerji politikaları, her konuda yan yana olan iki devletin enerji konusunda da ortak hareket etmesi için fırsat sunmaktadır. ErdoÄŸan ve Berdimuhamedov’un açıklamaları da, enerji iÅŸbirliÄŸini kanıtlar nitelikte.
TÜRKÄ°YE-AZERBAYCAN- TÜRKMENÄ°STAN ENERJÄ° TROYKASI
Türkmen gazının Türkiye’ye ve Türkiye’den küresel pazara açılmasındaki iÅŸbirliÄŸi, TANAP’ın yeni kolunun Türkmenistan olmasıyla sonuçlanabilir. Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak olan projeye Türkmenistan’ın da eklenmesi, hem enerji arz güvenliÄŸi açısından Avrupa ülkeleri için yeni bir seçenek olacak, hem de Türkmenistan ekonomisini pozitif etkileyecek.
Burada Türkiye’nin Türkmenistan ve Azerbaycan’la kardeÅŸlik ve dostluk kaidesine baÄŸlı iliÅŸkileri, stratejik öneme sahip. Bu iki ülkenin de enerji kaynakları açısından zenginliÄŸi, Türkiye’ye duydukları güven ve itimatla birleÅŸince, kardeÅŸ ülkeleri küresel enerjinin merkezi konumuna taşıyacak. Enerji bakanları düzeyinde yapılan toplantıların, liderler düzeyine yükselmesi üç ülkenin de ortak bir vizyona sahip olduÄŸunu gösteriyor.
Orta Asya coÄŸrafyasındaki Azerbaycan ve Türkmenistan’ın enerji alanında Türkiye’yle beraber yürümesi, yeni bir güç denklemi anlamına geliyor. Her iki ülke için de kullanılan “Ä°ki Devlet Tek Millet” prensibi, “Üç Devlet Tek Millet” e dönüÅŸebilir. Hatta enerji alanında Azerbaycan ve Türkmenistan’ın sahip olduÄŸu kaynaklar ve Türkiye’nin geçiÅŸ ülkesi olması, bu üç ülkeden oluÅŸan Enerji Troykası’nı kurabilir.
ENERJÄ° ORTAKLIÄžI DÄ°ÄžER ALANLARDA Ä°TÄ°CÄ° GÜÇ OLACAK
Türkmenistan’ın bağımsızlığını ilk tanıyan devlet olan Türkiye, Türkmenistan’ın bağımsızlığı sonrasında da yanında durdu. Ä°ki toplumun ortak kültürü ve birbirine olan desteÄŸi iki ülke arasındaki iliÅŸkilerin teminatı olmuÅŸtur. Türk Ä°ÅŸbirliÄŸi ve Koordinasyon BaÅŸkanlığı’nın ilk ofisini AÅŸkabat’ta açması ve Türkmenistan’daki faaliyetleri de kültürel etkileÅŸimi artırmıştır.
KardeÅŸlik bağını kuvvetlendiren bu giriÅŸimler, enerji alanında iÅŸbirliÄŸine giden yolun kilometre taÅŸlarıdır. Ä°ki ülke arasındaki ekonomik iliÅŸkiler enerji ortaklığıyla zirveye ulaşırken, bu ortaklığın pozitif etkileri diÄŸer sektörlerde de karşımıza çıkacaktır.
ÖrneÄŸin, bugün Türkmenistan’da inÅŸaat alanında faaliyet gösteren ülkelerin başında gelen Türkiye firmaları, oluÅŸan güven ortamında yatırımlarını sürdürecek ve Türkmenistan ekonomisine katkı saÄŸlamaya devam edecektir. Ayrıca 2013 yılında 2,6 milyar dolarlık ticaret hacminin de, yapılan son anlaÅŸmalarla artacağı bekleniyor.
Ticaret hacminin artışında olduÄŸu gibi, iki devletin birbirine saÄŸladığı kolaylıkların ekonomik iÅŸbirliklerinin güçlenmesinde aktif bir rol oynadığını belirtmek gerekiyor. Ä°ki devletin birbirine duyduÄŸu güven ekonomik iliÅŸkilerde kendini gösterirken, bu iliÅŸkilerin adım adım güçlü bir stratejik ortaklığa dönüÅŸtüÄŸünü ifade edebiliriz.
[Yeni Åžafak, 5 Mart 2015]
