-
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları hangi tarihten bu yana Türkiye’deki seçimlerde oy kullanabiliyor?
Yurt dışında yaşayan ve Yurt Dışı Seçmen Kütüğü’ne kayıtlı Türk vatandaşlarının yaşadıkları ülkede oy kullanabildikleri ilk seçim 2014 cumhurbaşkanı seçimidir.[3] 2014’teki seçimin ardından 7 Haziran ve 1 Kasım 2015 milletvekili seçimleri, 16 Nisan 2017 Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi anayasa referandumu ve son olarak 24 Haziran 2018 cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimleri gerçekleşmiştir. Bu süreçlerde yurt dışı seçmenlerin seçimlere katılım oranı da giderek artmış ve son olarak 24 Haziran 2018 seçimlerinde yüzde 50’ye yükselmiştir.[4]
-
7 Haziran ve 1 Kasım 2015 milletvekili seçimlerinde yurt dışı seçmenlerin tercihi nasıldı?
1 Kasım 2015 milletvekili seçiminde ise kayıtlı seçmen sayısı 2 milyon 899 bin 69’a yükselmiştir. Yurt dışında kurulan sandık sonuçlarına göre seçime katılım oranı da artarak yüzde 40,01 olmuştur (oy kullanan seçmen sayısı 1 milyon 159 bin 871). Yurt dışında kullanılan oyların yüzde 56,38’ini AK Parti alırken HDP yüzde 19,17; CHP yüzde 15,44 ve MHP ise yüzde 7,06 oy oranına ulaşmıştır.[7] Gümrük kapılarında kurulan sandık sonuçlarına göre ise –ki burada oy kullanan seçmen sayısı 138 bin 454’e çıkmıştır– AK Parti oyların yüzde 55’ini alırken CHP yüzde 24,61; HDP yüzde 10,07 ve MHP ise yüzde 7,72 oy oranına ulaşmıştır.[8]
-
16 Nisan 2017 referandumu ile 24 Haziran 2018 cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde yurt dışı seçmenlerin tercihi nasıldı?
Yeni sistemin ilk seçimleri olan 24 Haziran 2018 cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde ise yurt dışında 3 milyon 44 bin 837 kayıtlı seçmen bulunurken yurt dışında kurulan sandık sonuçlarına göre cumhurbaşkanı seçimine katılım oranı yüzde 44,62 olmuştur. Yurt dışında verilen oylar doğrultusunda Recep Tayyip Erdoğan yüzde 60,24’lük bir oy oranına ulaşırken Muharrem İnce ise oyların yüzde 24,53’üne ulaşmıştır.[10] Gümrük kapılarındaki sonuçlara göre ise –ki burada toplam oy kullanan seçmen sayısı 168 bin 31 olmuştur– Recep Tayyip Erdoğan oyların yüzde 52,39’unu alırken Muharrem İnce yüzde 36,05’lik bir oy oranına ulaşmıştır.[11]
24 Haziran 2018 milletvekili seçimi ile ilgili yurt dışında ve gümrük kapılarında kurulan sandık sonuçlarına bakıldığında ise seçime katılım oranı toplamda yüzde 50,09 olmuştur. Buna göre AK Parti yurt dışı seçmenlerin kullandığı toplam oyların yüzde 51,73’ünü alırken CHP yüzde 17,75; HDP yüzde 17,31; MHP yüzde 8,01 ve İYİ Parti ise yüzde 4,05 oy oranına ulaşmıştır.[12]
Görüldüğü üzere son yıllarda geride bırakılan tüm seçimlerde hem yurt dışındaki kayıtlı seçmen sayısında hem de genel anlamda seçimlere katılım oranında bir artış trendi söz konusudur. Önümüzdeki 14 Mayıs cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde de bilhassa katılım oranının artması muhtemeldir. Bu durum ise yurt dışı seçmenlerin önemini daha da belirgin hale getirirken siyasi partileri yurt dışındaki seçmenlerin beklenti ve taleplerine yönelik daha spesifik vaatlerde bulunmalarına da yönlendirebilmektedir.
-
14 Mayıs 2023 seçimlerine yönelik yurt dışı seçmenlerle ilgili güncel bilgiler nelerdir?
-
14 Mayıs seçimlerinde yurt dışı oylarının önemi nedir?
Geçtiğimiz yıllardakine benzer bir şekilde yurt dışında yaşayan Türklerin beklentilerine hitap eden vaatlerin veya yurt dışındaki seçmenlere yönelik spesifik bir seçim beyannamesinin önümüzdeki günlerde siyasi partiler tarafından kamuoyu ile paylaşılması beklenmektedir. Örneğin 24 Haziran 2018 seçimlerinde AK Parti yurt dışındaki seçmenlere yönelik ayrı bir seçim beyannamesi açıklarken[19] CHP ise somut vaatler olmasa da genel seçim beyannamesinde yurt dışındaki seçmenlere de yer vermiştir. Önceki seçimlerde yurt dışındaki seçmenlere yönelik somut vaatler ve seçmeni sandığa gitmeye ikna etme noktasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti öne çıkarken 14 Mayıs seçimleri sürecinde de benzer bir tercihin hayata geçirilmesi muhtemeldir.[20] Önümüzdeki günlerde yurt dışındaki seçmenlere yönelik ayrı bir seçim beyannamesinin açıklanması da beklenmektedir. CHP’nin de geçmişe kıyasla bu seçimlerde yurt dışındaki seçmenlere yönelik aktif bir yaklaşımı tercih etmesi olasıdır.[21]
Yurt dışındaki bilhassa Batılı ülkelerin siyaset, medya ve düşünce kuruluşlarının 14 Mayıs seçimlerine yönelik yoğun bir ilgisinden bahsetmek de mümkündür. Ayrıca Almanya gibi ülkelerdeki Türk seçmenlerin Türkiye’deki seçimlere yönelik siyasi tercihlerini irdeleyen kapsamlı analiz ve araştırmalar da yayımlanmaktadır. Ancak önceki yıllardaki seçimlere benzer bir şekilde Batılı siyasetçilerin açıklamaları başta olmak üzere Batılı medyada yapılan yayınların genel olarak yine objektiflikten uzak bir yaklaşıma sahip olduğu söylenebilir. Millet İttifakı’na yönelik genel anlamda olumlu söylem ve yayın tercihinde bulunulduğu gözlemlenirken Cumhur İttifakı’na yönelik değerlendirmelerde ise genel hatlarıyla Türkiye’deki muhalif çevrelerin söylemlerini benimseme geleneğinde pek bir değişikliğin olmadığı dikkat çekmektedir.
[1] “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, 22 Mart 2008, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/03/20080322M1-3.htm, (Erişim tarihi: 1 Nisan 2023).
[2] “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Resmî Gazete, 18 Mayıs 2012, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120518-3..htm, (Erişim tarihi: 1 Nisan 2023).
[3] “Yurt Dışında Oy Verme İşlemi Sürüyor”, Anadolu Ajansı, 1 Ağustos 2014.
[4] “Yurt Dışı ve Gümrük Kapıları Sandıkları Seçı̇m Sonucu”, YSK, 24 Haziran 2018, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/2018MV-96B.pdf, (Erişim tarihi: 6 Nisan 2023).
[5] “Yurt Dışı Sandıkları Seçı̇m Sonucu”, YSK, 7 Haziran 2015, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Milletvekili/7Haziran2015/KesinSecimSonuclari/ResmiGazete/B.pdf, (Erişim tarihi: 6 Nisan 2023).
[6] “Gümrük Kapıları Seçı̇m Sonucu”, YSK, 7 Haziran 2015, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Milletvekili/7Haziran2015/KesinSecimSonuclari/ResmiGazete/C.pdf, (Erişim tarihi: 6 Nisan 2023).
[7] “Yurt Dışı Sandıkları Seçim Sonucu”, YSK, 1 Kasım 2015, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Milletvekili/1Kasim2015/KesinSecimSonuclari/96-B.pdf, (Erişim tarihi: 6 Nisan 2023).
[8] “Gümrük Kapıları Seçim Sonucu”, YSK, 1 Kasım 2015, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Milletvekili/1Kasim2015/KesinSecimSonuclari/96-C.pdf, (Erişim tarihi: 6 Nisan 2023).
[9] “Yurt Dışında Sandıklar Bugün Kapanıyor”, Hürriyet, 19 Haziran 2018.
[10] “Yurt Dışı Sandıkları Seçı̇m Sonucu”, YSK, 24 Haziran 2018, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/2018CB-416B.pdf, (Erişim tarihi: 6 Nisan 2023).
[11] “Gümrük Kapıları Seçim Sonucu”, YSK, 24 Haziran 2018, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/2018CB-416C.pdf, (Erişim tarihi: 6 Nisan 2023).
[12] “Yüksek Seçim Kurulundan Duyuru”, YSK, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/2018MV-96B.pdf, (Erişim tarihi: 1 Nisan 2023).
[13] “YSK Başkanı Yener: 15 Ülkede Daha Sandık Kurulacak”, YTB, 16 Mart 2023, https://secim.ytb.gov.tr/Home/NewsDetail/5, (Erişim tarihi: 1 Nisan 2023).
[14] “Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde Yurt Dışında Oy Kullanmak için!”, YSK, Mart 2023, https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/Galeri/AfisBrosur/B10-yd_oy_kullanma_2023.pdf, (Erişim tarihi: 1 Nisan 2023).
[15] “Yurt Dışı Seçim Rehberi”, YTB, 20 Mart 2023, https://secim.ytb.gov.tr/Home/GeneralInfo, (Erişim tarihi: 1 Nisan 2023).
[16] İsmet Karakaş, “Yüksek Seçim Kurulu Yurt İçinde 190 bin 736 Sandık Kurulacağını Açıkladı”, Anadolu Ajansı, 24 Mart 2023.
[17] Almanya’daki Türklerin toplam sayısı ise yaklaşık 3 milyon olarak tahmin edilmektedir.
[18] “Yurt Dışı Oylarla Bir İlde Milletvekilliği Değişti”, Anadolu Ajansı, 26 Haziran 2018.
[19] “AK Parti Yurt Dışı Seçim Beyannamesini Açıkladı”, Anadolu Ajansı, 2 Haziran 2018.
[20] Ömer Tuğrul Çam, “AK Parti Seçim için Yurt Dışı Çalışmalarını Belçika’da Başlattı”, Anadolu Ajansı, 18 Mart 2023.
[21] “Kılıçdaroğlu Yurt Dışı Örgütlenme Çalıştayı’nda Konuştu”, Hürriyet, 12 Ağustos 2022.