Beklenen oldu ve Ruslar Suriye’ye hava saldırılarına başladı. Rusların Suriye’ye müdahalesi yeni değil fakat ilk defa kendi pilotları tarafından kullanılan uçakları muhalif hedeflere yönelik saldırılar gerçekleştirdi. Rusya ve avanesi dışında herkesin dillendirdiği gibi DAEŞ kılıfında yapılsa da hedef Suriye’nin meşru muhalefeti amaç ise gün geçtikçe eriyen Esed rejimine hayat üflemek.
Esed rejimi yakın zamanda Esed’in de dillendirdiği gibi karada zor günler yaşıyor. Muhaliflerin İdlib’i hızlıca ele geçirip Hama kırsalında ilerlemesi ve Esed’in kalbi olarak gördüğü Lazkiye’yi tehdit eder hale gelmesi, Esed’in saflarında ciddi çatırdamalara sebep oldu. İçeriden gelen haberlere göre son haftalarda Suriye halkına ölüm yağdıran Esed’in hava kuvvetleri durduğu yerde ciddi zayiatlar verdi. Kara gücü milislere teslim edilecek kadar eriyen hava gücü de beklenmedik bir zayiat gören Esed rejimine bedel ödeyerek destek olma sırası artık Ruslarda. Daha önce yüzlerce ölü İranlı asker ve üst düzey subay haberleri ve görüntüleri kamuoyuna yayılmıştı fakat Ruslar postallarıyla savaşa girmemişti. Bundan sonra belki de benzer resimleri Rus askerleri de verecek.
Ruslar BM Temsilcisi diye tanıtılan ama başından beri Rusların nüfuz ajanlığını yapan De Mistura’nın son planının kabul edilmesi için büyük baskı uyguluyorlar. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin’in görüşmesinde de mezkûr plana destek çağrısında bulundu Ruslar. Görüştüğü tüm ilgili taraflara da De Mistura’nın planını satmaya çalışan Ruslar, muhalefeti sektörlere ayırmayı, Rusların ve Esed rejiminin pişirdiği sözde muhalefeti masaya oturtmayı ve Esed’in de içerisinde yer aldığı bir geçiş dönemini kabul ettirmeyi amaçlıyorlar.
Başbakan Davutoğlu’nun New York’ta gazetecilere verdiği mülakatta da söylediği gibi Esed’li bir geçişi ontolojik olarak geçiş dönemi olma özelliğini kaybediyor. Geçenlerde Putin’e Ortadoğu konularında danışmanlık yapan bir uzmandan dinlediğimde kahkaha atmamak için kendimi zor tuttuğum fakat Rusların ciddi ciddi inandıkları çözüm, Çeçenistan’daki Kadirov modeli. Kadirov niyetine Esed’i silahla ve askerleriyle destekleyerek, ortaya çıkmasında kendisinin de büyük katkıda bulunduğu radikalizmi rol modeli Steven Seagal veya Van Damme olan bir çılgın diktatörle bitirmeyi amaçlıyor.
Putin, Esed’in radikalleri Suriye’de öldürmesine destek vererek Rusya’ya geri dönmelerine mani olacağını söyleyerek Suriye’ye radikallerin gönderilmesindeki rolünü de açık etti aslında. Zira tek yönlü biletlerle Kafkaslar coğrafyasından Suriye’ye savaşçı akmasında Rus istihbaratının ve Çeçenistan şubesi Kadirov’un rolü büyük.
Uluslararası koalisyon DAEŞ’i vururken Ruslar da meşru muhalefete saldırarak Esed’in elini rahatlatmaya, hem karadaki hem de havadaki eriyen gücünü takviye etmeye ve kendi kuracağı Suriye’ye herkesi razı etmeye çalışıyor. Sahaya giren maliyeti de ödüyor, ekmeğini de yiyor. En azından isimlerinde Suriye’nin dostları ibaresi olan ülkelerin Ukrayna’daki gibi Rus hamlelerini izlemesi Suriye’de onarılamayacak zayiata yol açar. Kırım dersinden hareketle ve mülteci krizini de hesaba katarak güvenli bölge konusunda hızlıca adımlar atılmalı ve hatta bölgenin genişletilmesi çalışmaları yürütülmeli.
[Akşam, 2 Ekim 2015]
