İstanbul Ticaret Üniversitesi ve SETA Vakfı’nın organizasyonunda Türkiye ve farklı ülkelerdeki üniversitelerden akademisyenlerin yer aldığı konferans, İstanbul Ticaret Üniversitesinin ev sahipliğinde 12-13 Kasım 2015 tarihleri arasında gerçekleşti.
SEPIP 2015 İktisadi kalkınma ve rekabet gücünün artırılmasını hedefleyen sanayi politikaları ve iktisadi planlama konularındaki akademik çalışmaların ve karar alıcıların tecrübelerinin paylaşıldığı bir platform olarak tasarlandı. Konferans İstanbul Ticaret Üniversitesi Sanayi Politikaları ve Kalkınma Merkezi, SETA Ekonomi Direktörlüğü, Singapur Ulusal Üniversitesi, Ritsumeikan Asya Pasifik Üniversitesi (Japonya) ve Parma Üniversitesi (İtalya), işbirliğiyle gerçekleştirildi. Konferansa T.C. Kalkınma Bakanlığı, T.C. Merkez Bankası, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ve Al Baraka Türk destek verdi.
Açılış konuşmasını yapan İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Yülek, dünya ekonomisinin büyüme hızının yavaşladığı bir dönemden geçildiğine dikkat çekerek, “Akıllı ekonomik planlama ve sanayi politikaları ile bu kısır döngü kırılıp büyüme tekrar canlandırabilir mi’’ sorusu ile konferansın amacı doğrultusunda buna cevap aranacağını ifade etti. Yülek, konuşmasında gelişmekte olan ülkelerin orta gelir tuzağı tehdidine de değinerek, devletin rolünün önemine işaret etti ve sistemdeki aksaklıklarda devlet müdahalesinin gerekliliği üzerinden, yapılacak uzun dönemli politikaları “planlama” kavramı ile düşünülmesi gerektiğini belirtti.
Kalkınma Bakanlığı Sektörler Genel Müdürü Emin Sadık Aydın, konuşmasında Türkiye’nin 50 yıllık bir planlama tecrübesi olduğunu vurgulayarak Türkiye’nin iktisadi kalkınmaya bakış açısını ve bu yönde son 50 yılda yapılan kalkınma planlarını özetledi. Aydın, 2011 yılında Devlet Planlama Teşkilatının kanuni düzenleme ile Kalkınma Bakanlığı olarak yeniden yapılandırılmasını bir kırılma olduğunu ve kalkınma misyonunu kurumun adına da yansıtıldığını ifade etti. Aydın konuşmasında, 2008 yılında başlayan küresel kriz ile birlikte piyasa başarısızlıklarının çok uzakta olmadığını ve kamu otoritesinin düzenleyici rolünün gerekliliğini yeniden anımsattığına dikkat çekerek, sanayi politikalarının yeniden gündemde olduğunu ve yeniden tartışıldığının gördüğümüzü belirtti.
Konferansa davet edilen dünyaca ünlü kalkınma iktisatçısı, Cambridge Üniversitesi ekonomistlerinden Ha-Joon Chang tarafından iktisadi kalkınma programlarında geçmişteki talihsizliklerden ders almanın gerekliliği belirtildi. Chang, İbn-i Haldun’u referans göstererek “geçmişten ders almak gerekmektedir, gelişmekte olan ülkelerin geçmiş politikalarından ders alması ve geçmişlerini iyi değerlendirmeleri gerekmektedir” sözleri ile gelişmiş ülkelerin uyguladıkları sanayi politikaları sayesinde kalkındıklarını vurguladı. Chang konuşmasında; kalkınma ekonomilerinde izlenmesi gereken adımlar kapsamında, özellikle ihracatın desteklenmesi, endüstri ve gelişmiş teknoloji entegrasyonu, ihracat ve serbest ticaret arası dengenin iyi ayarlanması gerektiği gibi konuların altını çizdi. Chang, Türkiye için ise “Türkiye uzun süredir dış ticaret açığıyla mücadele ediyor, bu sorunun üstesinden gelmesi için üretim biçimlerinde değişimlerin yararlı olacağını düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Konferansın ilk gününde farklı ülkelerdeki akademisyenler tarafından sanayi politikaların ekonomide edindiği konumunun önemine değinildi ve artık sanayi politikaların yadsınamaz gerekliliği vurgulandı.
Konferansın İkinci gününde SETA Ekonomi Direktörü Sadık Ünay’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen oturumda Doğu Asya ve Latin Amerika ülkeleri örneğinde sanayi, bilim ve teknoloji politikalarının bir arada uygulanması süreci ve tecrübeleri masaya yatırıldı. Cambridge Üniversitesi’nden ünlü kalkınma iktisatçısı Ha-Joon Chang, sanayi politikalarının önemini hatırlattı ve gelişen ülkelerin sanayi alanında gerçekleştirdikleri korumacı önlemleri sayesinde nasıl kalkındıklarını tarihsel bilgi ve veriler ışığında anlattı. Chang, sanayi politikalarının doğru ve yerinde uygulandığında ne kadar etkili olduğunu Asya ülkeleri örneğinde görüldüğünü işaret ederek, günümüzde bu politikaların güncelliğini koruduğunu ve doğru sektörlerde uygulanması ile etkisinin çok önemli olacağını vurguladı. Arjantin’den Prof. Gabriel Bezchinsky Latin Amerika’daki sanayi politikaları ekseninde son deneyimlerini ve önemli sorunlarını değerlendirerek sanayi politikalarının ortodoks makroekonomik politikalar ile bir arada var olmasını ve sanayi politikaların marjinal mi ya da radikal mi değerlendirileceği soruları çerçevesinde sunumunu gerçekleştirdi. Japonya’dan Prof. Kaoru Natsuda ise Japonya’da sanayi politikalarını ve gelişmekte olan ülkeler için derslerin neler olduğunu anlattı. Natsuda; Japonya’nın gerçekleştirdiği sanayi politikalarını MEXT (Bilim, Teknoloji, Spor, Kültür ve Eğitim Bakanlığı) ve METI (Sanayi, Ticaret ve Ekonomi Bakanlığı) kurumların işlevselliği üzerinden detaylıca paylaştı. Prof. Ali Akkemik, Japonya’da sanayi politikaları nereye sorusu ile gerçekleştirdiği sunumunda, Japonya’nın son dönem sanayi politikalarını, vizyonunu, stratejik politikalarını etraflıca anlattı. Akkemik, bunun yanında Türkiye’nin bazı sektörleri üzerinden ithalatta ilk beş ülkenin aldığı payları ve değişimi tarihsel veriler ışığında katılımcılar ile paylaştı.
Özellikle İtalya’nın gerçekleştirdiği bölgesel kalkınmaya örnek teşkil edilen “Emilia-Romangna Bölgesi” Avrupa'nın en zengin ve gelişmiş bölgelerinden birisi olarak, kalkınma ve sanayi tecrübesi konferansta sunuldu. Bunun yanında Ortadoğu Sanayi ve Ticaret Merkezi kısa adı ile OSTIM olarak bilinen Türkiye'nin en büyük küçük ve orta boy sanayi üretim alanının detaylı olarak sunumu yapıldı. OSTIM yetkililerin katıldığı konferansta sanayi bakış açısı ile Uluslararası İşbirliği çerçevesinde OSTİM örneği üzerinden bölgesel iktisadi kalkınmada OSTİM’in oynadığı rol detaylı olarak katılımcılara anlatıldı.
Konferansta gelişmekte olan ülkeler açısından bakıldığında; imalat sanayinin geliştirilmesi için özel politikaların düzenlenmesi ve uygulanması gerektiği artık genel kabul görüldü.
Akademi ve Sanayi dünyasından davetli konuşmacıların yanı sıra konferansta sunulmak üzere farklı ülkelerden 30’ı aşkın akademisyen; sanayi politikaları, iktisadi planlama, büyüme ve kalkınma politikaları, sürdürülebilir büyüme, rekabetçilik ve orta gelir tuzağı konularındaki tebliğleri sunuldu.
Konferansın kapanış konuşmasında, Prof. Dr. Murat Yülek bu yıl ikincisini düzenledikleri “Uluslararası Akıllı İktisadi Planlama ve Sanayi Politikaları” konferansını yıllık olarak düzenli bir şekilde gelecekte de devam ettirmek istediklerini açıkladı. Bu geleneğin ulusal ve uluslararası arenada yer edinmesi için çalışmalarını sürdürüleceklerini işaret eden Yülek, akademi ve sanayi dünyasını bir araya getirmeyi hedefledikleri bu konferanslarda, “SEPIP kurumunun uluslararası bir sivili toplum kuruluşu, bir dernek haline gelmesi için çalışmalarımız olacak” diyerek katılan yerli ve yabancı tüm konuşmacı ve davetlilere teşekkür ederek sözlerine son verdi.
