Muhaliflerin Kuzey ve Güney cephesindeki önemli kazanımları, Suriye’yi tekrar gündemin zirvelerine taşıdı. Kısa bir süre içerisinde muhaliflerin kurduÄŸu koalisyonlar, Kuzey’de Ä°dlib merkezini, sahil hattı için kritik konumdaki Cisr’eÅŸ-ÅžuÄŸur’u ve Gab Ovası’ndaki önemli rejim konuÅŸlanmalarını ele geçirdiler. Güney’de ise Nasib sınır kapısı ve BuÅŸra’eÅŸ-Åžam’ın kontrolünü rejim ve Ä°ran baÄŸlantılı milislerle çatışarak elde ettiler. Halep’in düÅŸmesi uyarılarının sıklıkla yapıldığı bir zeminden saha kazanımları ve psikolojik üstünlükle çıkan muhalifler, sürecin nasıl bu noktaya geldiÄŸi ve nasıl ilerleyebileceÄŸi konusunda birçok tartışmayı da tetiklemiÅŸ oldular.
Muhalefetin deÄŸiÅŸik vilayetlerde ortak operasyon odaları kurabilmesi ve Ä°dlib’de Fetih Ordusu ismiyle birleÅŸebilmesi, çatışmaların seyrini deÄŸiÅŸtirmiÅŸ gibi görünüyor. Koordine oldukları zaman rejim ve destekçileriyle baÅŸ edebildikleri fikri Fetih Ordusu’nun baÅŸarı hikayesiyle tüm muhalefete yayılmış durumda. Bundandır ki siyasi muhalefet ile sahadaki aktif askeri gruplar ilk defa oturup birbirlerine deÄŸip halleÅŸebildiler. En azından tefrikanın muhalefete felaket getirdiÄŸi; tevhidin ise güçlendirdiÄŸi yaygın bir fikre dönüÅŸtü.
ÇATIRDAYAN Ä°TTÄ°FAK
Suriye-Ä°ran ittifakında çatırdamalar var. Suriye istihbaratının önemli isimlerinden Rüstem Gazali’nin Ä°ran’ın Suriye’deki baskınlığı konusunda girdiÄŸi tartışma sonucu dövülerek öldürülmesi bunun en çarpıcı örneklerinden birisi. Ä°ran rejime sadece destek vermiyor; aynı zamanda Suriye’de kendi hakimiyet alanlarını kuruyor. Bu da Sistani’nin bile eleÅŸtiri noktasına geldiÄŸi Irak’taki gibi Ä°ran-Suriye ittifakında tehlike çanlarını çalmakta. Ä°ran’ın Irak ve Suriye arasında bölünmesi de muhalefetin kazanımlarını mümkün kılan faktörler arasında. Ä°ran ve dolayısıyla Esed rejimi, bölgesel anlamda sınırlarını fazla zorladılar; ÅŸu an bunun komplikasyonlarıyla yüzleÅŸiyorlar.
Benzer ÅŸekilde Esed rejiminin ekürisi IŞİD’in Irak ve Suriye arasında bölünmesi ve koalisyonun hava saldırıları da muhalefete rejime yoÄŸunlaÅŸma imkanı tanıdı. IŞİD muhalefeti bölmek için Suriye’ye konulan bir piyon ve bu görevi baÅŸarıyla ifa etti. IŞİD’in kendi derdine düÅŸmesi de bu sebepten muhalifleri rahatlattı.
Suudi Arabistan’daki kral deÄŸiÅŸikliÄŸi sonrası bu ülkeyle Türkiye ve Katar arasındaki artan anlayış ve iÅŸbirliÄŸi de Suriye’de olumlu etkiye sahip. Bu üç ülkenin muhalifleri ortak zeminde buluÅŸturması bile baÅŸlı başına sahada oyunu deÄŸiÅŸtiriyor. Bir de askeri destek oyun deÄŸiÅŸtirici seviyeye gelirse Suriye’de yeni bir gerçeklikle karşı karşıya kalabiliriz. Tabii ki ABD’nin de köstek mekanizmalarının bir ÅŸekilde by-pass edilmesi lazım.
Esed rejimi yıkılmak üzere deÄŸil; fakat sahadaki hızlı kazanımlarla ve rejimin kağıttan kaplanlarının kaçış moduna geçmesiyle psikolojik üstünlük muhaliflere geçmiÅŸ durumda. Muhalefet güçleniyor; Esed rejimi zayıflıyor. Bu kazanımların sürdürülebilir olması için tevhidin korunması ve Suriye’nin Dostları Grubu’nun üç kilit üyesinin Suriye’de daha fazla inisiyatif alması gerekiyor.
[1 Mayıs 2015, Akşam]
