Ä°srail seçimleri Ä°srail dışında gereÄŸinden fazla heyecana sebep oldu. Haklı bir ÅŸekilde dünyanın dört bir tarafında nefret figürüne dönüÅŸen Benyamin Netanyahu’nun koltuÄŸu sallanıyor mu sorusu biraz da hüsnükuruntuyla soruldu. Netanyahu ise seçim sürecini ırkçılığının dozunu artırdığı ve Obama’yla epik kavgası üzerinden yıldız toplamaya çalıştığı bir sürece dönüÅŸtürdü. Kritik meselelerde alması gereken tavrı alamamasıyla dünya siyasi tarihine geçen ABD BaÅŸkanı Obama bile Netanyahu’ya karşı tavır aldı. Netanyahu ise Obama’nın blöfünü gördü ve artırdı...
Seçim öncesi Ä°srail’de iki ana parti vardı: Birisi Netanyahu’nun Likud’u, diÄŸeri ise Ä°ÅŸçi Partisi ile HaTnua’nın ittifakından oluÅŸan Siyonist Birlik. Seçim öncesi yapılan anketler iki parti arasındaki farkın kapandığını ve hatta Siyonist BirliÄŸin bir iki sandalyeyle Likud’un önüne geçtiÄŸini iddia etti. Oysa Ä°srail siyasetini ve koalisyon kurmadaki sıkıntıları bilen herkes rahatlıkla Siyonist BirliÄŸin birinci parti çıkması halinde bile koalisyon kurmasının zor olduÄŸunu bilirdi. Bu sebepten bu seçimler sonucunda Netanyahu’dan kurtulabileceÄŸini düÅŸünenler biraz fazla hayalciliÄŸe kapılmışlardı.
LÄ°KUD SÄ°LDÄ° SÜPÜRDÜ
Sonuçlar geldiÄŸinde anketlerin çöktüÄŸü anlaşıldı. En azından ilk iki partinin oranını tespit etmekte baÅŸarısız oldu anketler. KesinleÅŸmemiÅŸ sonuçlara göre Likud Siyonist BirliÄŸe 5 sandalye fark attı. Arap partiler birleÅŸti ve üçüncü büyük parti oldular. OluÅŸan meclis aritmetiÄŸi de Netanyahu’ya rahatlıkla koalisyon kurabileceÄŸi bir tablo sunmakta. Koalisyonlar için üç olası senaryo var.
1- SaÄŸ-Dini parti koalisyonu: Likud, Likud’dan kopma MoÅŸe Kahlon’un yeni kurduÄŸu merkez-saÄŸ Kulanu, aşırı saÄŸcı ve yerleÅŸimci yanlısı Yahudi Evi, dini partilerden Åžas ve BirleÅŸik Tevrat YahudiliÄŸi ve Lieberman’ın Ä°srail Evimiz partisi Netanyahu’ya dış iliÅŸkiler ve güvenlik alanlarında sert bir koalisyon imkanı verebilir. An itibarıyla en olası alternatif bu koalisyondur.
2- Milli Ä°ttifak koalisyonu: Likud ile Siyonist BirliÄŸin ana omurgayı oluÅŸturacağı bu alternatife katılmak isteyen diÄŸer partiler eklenecek ve Knesset’te büyük çoÄŸunluÄŸa ulaÅŸmak amaçlanacak. Son tablo özellikle Siyonist BirliÄŸin Likud’la aynı çatı altına girmeyi istemediÄŸi yönünde. Partiler arasında düÅŸmanlık söz konusu; örneÄŸin YeÅŸ Atid katılırsa dini partiler katılmayacak. Birinci alternatife göre daha zayıf bir olasılık gibi duruyor.
3- SaÄŸ ve Merkez SaÄŸ koalisyonu: Likud, YeÅŸ Atid ve Kulanu ile birlikte geçen koalisyonda birlikte çalışan Ä°srail Evimiz ve Yahudi Evi gibi iki aşırı saÄŸ parti denkleme eklenebilir. Bunun ilk alternatiften farkı dini partilerin yerini merkez saÄŸ partilerin almasıdır.
Ä°srail’de seçimlerde genelde kral yapıcı partiler olur. Geçen seçimlerde Aşırı saÄŸcı HaBayt HaYahudi ile merkez partisi YeÅŸ Atid bu görevi ifa etmiÅŸlerdi. Sonrasında da kabinede yer almış fakat YeÅŸ Atid’in Netanyahu ile kavgası erken seçimleri zorunlu kılmıştı. Bu seçimde de Kulanu kral yapıcı rolünü üstlenecek gibi. Hangi alternatif hayata geçirilirse geçirilsin, Ä°srail iç siyasetine dair ekonomi, sosyal refah ve din-devlet iliÅŸkileri gibi konuları bir tarafa koyarsak mevcut aritmetikte dış politika ve güvenlik açısından deÄŸiÅŸiklik getirebilecek bir tablo maalesef ortaya çıkmayacak. Buna Filistin de Türkiye ile iliÅŸkiler de dahil.
NETANYAHU'DAN IRKÇILIÄžA DEVAM
Gelelim Netanyahu’nun tahminlerin aksine neden 17-18 milletvekiliyle başına geçtiÄŸi Likud’u 30 seviyesine çıkardığına. Ä°srail’de güvenlik iyi satan bir meta. Filistinliler üzerinden yapılan polemikler de karşılık buluyor. Netanyahu tüm seçim stratejisini “sizi koruyacak baÅŸbakanı seçeceksiniz” teması üzerine kurdu. Hatta IŞİD’i bile kullandığı seçim reklamlarında bir Ä°srailli’ye trafikte “Kudüs’e nasıl gidilir?” diye soran kurgu IŞİD militanlarına Ä°srailli “Sola git” diyerek cevap veriyordu. Yani Netanyahu, “Ya Likud Ya IŞİD” seviyesine kadar düÅŸtü.
Yetmedi iki devletli çözümü reddettiÄŸini ve iktidarda olduÄŸu sürece bir Filistin devletinin kurulamayacağını seçimden bir gün önce söyledi. Seçim günü ise Ä°srail halkına yaptığı çaÄŸrıda “Araplar sandıklara koÅŸuyor” diyerek seçmene Araplara karşı Likud’a oy verme çaÄŸrısı yaptı.
Irkçılıkta tavan yapan Netanyahu’nun Ä°srail vatandaşı Araplara karşı yaptığı çaÄŸrıları, dünyanın medeni ve demokratik ülkelerinden birisinde bir siyasetçi yapsa ne olurdu acaba?
[AkÅŸam, 20 Mart 2015]
