İran Meclisi, tarihi 1905-1911 İran Anayasa Devrimi’ne dayanan köklü bir yasama organıdır. Kaçar Hanedanı, Pehlevi Hanedanı ve İslam Cumhuriyeti olmak üzere üç farklı yönetim tecrübesine rağmen varlığını ve sürekliliğini korudu. 1979’daki İslam Devrimi, Senatoyu ilga edip yerine Muhafızlar Konseyini koyarken Meclisi ise korumayı tercih etti. Aralık 1979’daki referandumun ardından yürürlüğe giren yeni Anayasa’yla beraber 1980’de hukuki zeminine kavuştu ve ilk seçimler de o yıl gerçekleştirildi. Yeni yönetim Meclisi İslam’ın şura ilkesi ile bağdaştırdı. Yine de Meclisin adı 1989’daki Anayasa değişikliğine dek Ulusal Şura Meclisi olarak kaldı ve ancak o tarihten sonra İslami Şura Meclisi adını aldı. İran Meclisi 20. yüzyılın en uzun konvansiyonel savaşı olan İran-Irak Savaşı’nda (1980-1988) dahi varlığını kesintisiz olarak devam ettirdi. İran kentlerinin bombalandığı ve kitlesel bir savaşın yaşandığı o yıllarda dahi seçimler aksatılmadan icra edildi ve Meclis genç devrimin en canlı siyasi tartışmalarına ev sahipliği yaptı. Kurulduğu andan itibaren İran siyasetinin asli bileşenlerinden olan Şura Meclisi bugüne dek on dönem görev yaparken geçtiğimiz Şu bat’taki seçimleri takiben oluşan On Birinci Meclis 27 Mayıs’ta görevine başladı. Meclis anayasal bakımdan İran siyasetinin en güçlü kurumlarının başında geliyor. Klasik anlamda bir şura (danışma) organı olmasının ötesinde aktüel siyasi kuvvete sahiptir. Meclisin yetkileri arasında cumhurbaşkanının önerdiği kabineyi onaylamak, hükümeti denetlemek, bakanlara soru sormak, bakanları azletmek, hükümetin hazırladığı bütçeyi onaylamak, uluslararası anlaşmaları onaylamak ve hatta (dini liderin tasdiki gerekmekle birlikte) cumhurbaşkanını görevden almak bile bulunuyor. Meclis bu yetkilerini kağıt üzerinde bırakmamış ve İslam Cumhuriyeti tarihinde cumhurbaşkanını azletmek dahil olmak üzere defalarca kullanmıştır. Öyle ki Meclis hükümet üzerindeki yetkilerini sistemi kilitleyecek ve bir yönetim krizi oluşturacak noktaya kadar taşıyabilmektedir. Bu sebeple yeni oluşturulan Meclisinin İran siyasetinde yaratacağı değişiklikler önemlidir.
YENİ MECLİSİN YAPISI
Bir önceki Parlamento üyelerinin aksine on birinci dönem milletvekillerinin çoğunluğunu muhafazakar..
