Geçenlerde bir grup Batılı parlamenterle müzakereler sırasında içlerinden birisinin IŞİD ile Rusya ve Ä°ran istihbaratlarının arasında iliÅŸki olabileceÄŸine atıf yapan konuÅŸması dikkate deÄŸerdi. Ben IŞİD'in Suriye'de ortaya çıktığı ilk günlerde yazdığım "Suriye'nin istihbarat cepheleri" yazımda doÄŸuÅŸu itibarıyla örgütün istihbarat baÄŸlantılarına sahip olduÄŸunu yazmıştım. Aradan geçen 1,5 sene boyunca bu konudaki görüÅŸüm zayıflamadı aksine güçlendi. Yine o günlerde yazdığım "Bu El-Kaide ne iÅŸe yarar?" yazısında ise ÅŸöyle demiÅŸim (O zaman IŞİD-El-Kaide ayrımı henüz netleÅŸmemiÅŸken):
"Çeçenistan, Irak, Afganistan, Somali, Mali, Yemen ve en son Suriye. Ä°slam dünyasının fiziki ve siyasi harabeye dönüÅŸtürülen ülkelerinin hepsinde El-Kaide arz-ı endam edince meÅŸru mücadele, tekfir söylemlerine, baÅŸ kesme seremonilerine ve yasak haberlerine feda edildi... IŞİD'in Suriye’ye giriÅŸini yukarıda yazdığım içeriÄŸe paralel okumak lazım. Kurtarılmış bölgelerin ele geçirilmesi siyasetini benimseyen IŞİD, muhalifler arasında “yıkıcı” bir güce dönüÅŸüyor. Ve bunun spontane bir geliÅŸme olduÄŸunu düÅŸünmüyorum."
IŞİD başındaki Ebu Bekir El-BaÄŸdadi'den Ürdünlü pilotu yakma görüntülerine kadar istihbarat ve kurgu kokan ve diÄŸer Ä°slam coÄŸrafyalarında olduÄŸu gibi Suriye-Irak coÄŸrafyasına da yabancı bir örgüt. Sırtarıyor, ele geçirdiÄŸi coÄŸrafyalarda gözü tırmalıyor. YerlileÅŸemiyor. Ya Irak'ta bazılarının olduÄŸu gibi denize düÅŸen ona sarılıyor, ya da korkudan kimse aÄŸzını açıp hakkında konuÅŸamıyor.
IRAK YENÄ°DEN ÅžEKÄ°LLENÄ°YOR
Irak ve Suriye'deki varlığı sosyolojik olarak farklı. Irak'ta Maliki'nin gözetimi altında boÅŸatılan hapishanelerden kaçan yüzlerce militanından, Saddam subaylarıyla ve Maliki'nin mezhepsel yönetiminden ilallah eden aÅŸiretlerle yaptıkları iÅŸbirliÄŸine kadar, ABD'nin Ä°ran ile birlikte oluÅŸturmaya çalıştığı "Yeni Irak" filminin bir figüranı IŞİD. ABD ile Ä°ran arasında nükleer müzakereler vs. üzerinden bir yakınlaÅŸmadan yeni bir olgu olarak bahsediliyor da Irak bu aÅŸkın tohumlarının atıldığı yerdir. Ä°ran ve ABD (bölgedeki proksileriyle) Irak'ı yeniden ÅŸekillendiriyor. Irak'ta iÅŸgal sonrası yaÅŸanan demografik kaymaların bir benzerinin hayata geçirilmesi için IŞİD mükemmel bir fırsat sundu. Gerisinde en büyük büyükelçiliÄŸini bırakarak Irak'tan "çekilen" ABD, IŞİD ile birlikte yeniden askeri olarak Irak'a döndü. An itibarıyla Ä°ran'la hatta iÅŸgal sırasında çatışmaya girdiÄŸi ve halihazırda terör listesinde bulunan Åžii gruplarla birlikte aynı doÄŸrultuda savaÅŸarak. Bu sefer sahada ABD askeri yok, ABD operasyona havadan destek veriyor. Bakalım IŞİD ile birlikte Irak'ta hangi "yaÅŸlar" yanacak?
SURİYE'DE IŞİD'E DESTEK YOK
Suriye'de ise "yedi kocalı hürmüz"ü oynuyor IŞİD. Bilumum istihbarat örgütlerinin sızdığı ve manipüle ettiÄŸi bir yapı. Suriye'de herhangi bir sosyolojik gerçekliÄŸe de karşı gelmiyor. Suriyeliler korkularından dolayı seslerini çıkaramıyorlar. Bir an için IŞİD belasının hiç ortaya çıkmadığını düÅŸünün. IŞİD Suriye'de ÅŸu an hakimiyeti altında olan bölgelerin çok büyük çoÄŸunluÄŸunu rejimle savaÅŸarak deÄŸil muhaliflerden ele geçirdi. Yetmedi, rejimle savaÅŸan muhalifleri aynı anda cepheler açarak meÅŸgul etti. Dahası muhalefetin lider taifesini ya infaz ve suikastlarla devre dışı bıraktı ya da Esed rejimine uçurduÄŸu istihbaratla rejimin suikastlarına zemin hazırladı. IŞİD Suriye'ye girince Suriye halkına yönelik mezalim tamamen uluslararası gündemden kalktı. Varsa yoksa IŞİD. Bu noktalardan hareketle IŞİD'siz bir Suriye'de muhalefetin hakimiyet alanının ve askeri konumunun ÅŸimdiye nazaran müspet yönde ne kadar farklı olabileceÄŸini tahmin etmek zor deÄŸil.
IŞİD, Suriye'ye girmedi; sokuldu. Irak'ta doÄŸmadı, üretildi. Batı'daki ufak tefek anlamsız saldırılarıyla da farkındalık oluÅŸturuldu. Tartışmalar rayından çıkarılıp, tali yollara sürüklendi. Bundan bir buçuk sene önce yazdığım gibi IŞİD yıkıcı bir güce dönüÅŸtürüldü. En büyük zararı ise maalesef Suriye'nin Esed ve Irak'ın ABD-Ä°ran karşıtı halklarına verdi. IŞİD ne iÅŸe mi yarar?
[AkÅŸam 13 Mart 2015]
