Rusya’nın Suriye’ye direkt müdahalesinin başlamasıyla birlikte Suriye’yi takip edenler arasında genelde karamsar rüzgârlar esti. Oyun değiştirici bir hamleydi tabii ki Rusya’nınki. An itibarıyla Suriye’ye yönelik politika kuracak tüm aktörler ve içerdeki muhalefet birçok dinamiğin yanında Rus askerlerini ve hava kuvvetlerini de hesaba katmalılar.
Örneğin son zamanlarda ağır kayıplar veren Suriye Hava Kuvvetleri’nin yerine artık Rus Hava Kuvvetleri görev aldığından uçuşa yasak bölge, güvenli bölge vs. tartışmalarında Rusların hava yetenekleri artık önemli bir dinamik halini aldı. Uluslararası koalisyon da DAİŞ’e yönelik (öyle kalmasını umuyoruz) hava operasyonlarında Ruslarla istese de istemese de bir koordinasyon içerisine girmek zorunda. Aksi Rusya için de geçerli tabi ki. Aksi halde havada soğuk savaş yıllarını aratmayacak bir tırmanış, çok küçük bir kıvılcımla başlayabilir.
Bütün değişen dinamikleri ve Rus müdahalesiyle birlikte muhalefetin işinin daha da zorlaştığı gerçeğini hesaba kattığımızda bile Suriye’de Esed ve avanelerinin evdeki hesaplarının çarşıdakine uymayacağına dair emareler de var. Açık ve net söyleyeyim, Suriye’deki savaşı uçaklar bitiremez. Zaten 5 senedir Esed’in uçakları çoluk çocuk demeden Suriyelilere ölüm yağdırıyor ve muhaliflerin buna karşı koyabilecek herhangi bir silahı yok. Bu sebepten havadan ölüm yağdıranın Suriye veya Rusya olmasının Suriyeli muhalifler açısından çok büyük bir önemi yok. Rusya’nın Esed veya Suriye’deki çıkarlarını koruma açısından adanmışlığını gösterir Rusya’nın hava saldırıları, fakat savaşın gidişatı açısından sadece hava saldırıları nihai durumu belirleyecek bir dinamik olamaz.
Şimdiye kadar izlenen yol Rusların uçaklarla ve Hazar Denizi’nden füzelerle Suriye’nin meşru muhaliflerine yönelik saldırılarının akabinde Esed ve İran’a bağlı milislerin kara saldırıları şeklinde sahaya yansıdı. Yani muharip Rus askerleri henüz sahada arzı endam etmedi. Buna mukabil Esed-Rusya-İran ittifakının karadan ilk saldırı girişimi bir hezimetle sonuçlandı. Hama’da muhalifler katliam ittifakına ağır kayıplar verdirdi. Nihayetinde savaş sahada kazanılıyor. Aynı ittifak muhaliflerin Hama’ya doğru ilerleyişini engellemek ve sahil hattını güvence altına almak için muhaliflere hava destekli karadan saldırılarını sürdürüyor.
Rusya müdahalesi eğer iki gelişmeyi tetiklerse esen karamsar rüzgarlar yerini yeni gerçekliklere bırakabilir. Birincisi Suriye’nin dostlarından muhaliflere kilit silahların verilmesi. Yani uçuşa yasak bölge oluşturmayan Suriye’nin dostlarının muhaliflerin kendi uçuşa yasak bölgesinin oluşması için gereken ekipmanı muhaliflere vermesi. İkincisi ise beş senedir çok çok kısıtlı imkânlarla üç tane ciddi devlete karşı savaşıp hayatta kalan hatta kazanımlar elde eden muhalefetin farklı safları arasındaki dayanışmanın artması. Fetih Ordusu gibi sağlam ittifakların Esed’i İdlip’te bozguna uğratmasından bir ders çıkarması lazım muhaliflerin.
Bu iki gelişme hayata geçebilirse Esed ittifakının son hamlesi olan Rus müdahalesinin de planlayıcılarının elinde patladığını görebiliriz. İşte o zaman savaşı bitirecek siyasi müzakereler gerçekçi bir zemine oturmuş olur.
[Akşam, 9 Ekim 2015]
