G20 Liderler Zirvesi, küresel ekonomik mimariyi ve ilgili yönetişimi şekillendiren ve güçlendiren, uluslararası ekonomik iş birliğine yönelik hükümetler arası bir forumdur. 20'ler Grubu'nun başlangıçta odak noktası ve oluşum nedeni, küresel makroekonomik konular ve finansal istikrar olsa da gündemi ticaret, iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, sağlık, tarım, enerji, çevre ve yolsuzlukla mücadele gibi konuları da kapsayacak şekilde genişletildi. G20 başkanlığını 1 Aralık 2022’de ilk kez devralan Hindistan, 30 Kasım 2023’e kadar başkanlığını sürdürecek. Bu başkanlık Hindistan için aynı zamanda 15 Ağustos 2022'deki bağımsızlığının 75. yıldönümünden başlayarak, daha fütürist, müreffeh, kapsayıcı ve küresel bir dünyayı temsil eden ve özünde insan merkezli bir yaklaşımla öne çıkan gelişmiş bir toplum olan 25 yıllık Amrit Kaal’ın da başlangıcını temsil ediyor. Hindistan başkanlığında ilk kez gerçekleşecek olan G20 ülkelerinin 18. devlet ve hükümet başkanları zirvesi, 9-10 Eylül 2023 tarihlerinde başkent Yeni Delhi’de düzenlenecek. Zirveye bu yıl Bangladeş, Mısır, Mauritius, Hollanda, Nijerya, Umman, Singapur, İspanya ve BAE "konuk ülkeler" olarak katılacak. G20 zirvesi sonunda liderlerin, bakanlar ve çalışma grubu toplantıları sırasında tartışılan ve üzerinde mutabakata varılan önceliklere yönelik taahhütlerini belirten bir Liderler Bildirgesi'ni kabul etmesi bekleniyor.

Küresel Zorlukların Ortasındaki Zirve

Ekonomiden jeopolitiğe pek çok konunun ön planda olacağı ve yıl boyunca bakanlar, üst düzey yetkililer ve sivil toplum kuruluşları arasında gerçekleştirilen tüm G20 süreçlerinin ve toplantılarının bir sonucu ve doruk noktası olan bu yılki zirve, aynı zamanda büyük küresel zorlukların yaşandığı bir döneme de denk geliyor. Dünya bir yandan küresel eşitsizlik, yoksulluk ve insani krizleri daha da kötüleştiren, geniş kapsamlı etkileri olan iklim değişikliğiyle mücadelede bir dönüm noktasındayken, bir yandan da birçok ülke artan ve sürdürülemez borçlarla karşı karşıya kalmış durumda. Tüm sorunların yanında binlerce ölümle sonuçlanan Rusya-Ukrayna Savaşı, bölgeyi istikrarsızlaştırmaya devam ederken, gıda ve enerji güvenliği üzerinde dünya çapında zincirleme etkiler oluşturdu ve de devam ediyor. Bu süreçte basiretli politikalarıyla, son üç yılda karşılaştığı ters rüzgarları başarıyla yöneten Hindistan, G20'nin yeni başkanı olarak, pandemi ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ardından küresel, ekonomik ve finansal istikrarın yeniden tesis edilmesine yönelik kolektif eylemi yönlendirme sorumluluğunu da devraldı. Böylesi bir konjonktürde düzenlenecek olan G20 liderler zirvesinin odak noktası için ilk olarak Hindistan’ın G20 başkanlığı için seçtiği ana logo ve temaya bakılabilir. Seçilen logo ve temada Hindistan’ın vizyonunu, önceliklerini ve küresel iş birliğini geliştirmeye yönelik kararlılığını aktarmada ne kadar istekli olduğu çok net anlaşılıyor aslında. Bu bağlamda seçilen logo, birlik ve ilerlemenin özünü yansıtıyor. Hindistan'ın zengin kültürel mirasını ve kapsayıcı kalkınmaya olan bağlılığını yansıtan unsurların uyumlu bir karışımından oluşan logonun merkezinde, barışın, ilerlemenin ve sonsuz hareketin sembolü olan ikonik Ashoka Chakra belirgin bir şekilde yer alıyor. Logoda kullanılan canlı renkler, Hindistan'ın çeşitlilik içinde birlik ilkesini yansıtarak çeşitliliği ve kapsayıcılığı temsil ediyor. Ayrıca tasarım, ülkenin özgün ruhunu ve kültürel canlılığını simgeleyen Hint sanat formlarından ilham alan motifler de içeriyor. Logonun zarif ve çağdaş tasarımı ise Hindistan'ın modern ve ilerici bir dünya vizyonunu ifade ediyor.

Hindistan’ın G20 başkanlığının ve aynı zamanda Eylül’de yapılacak olan liderler zirvesinin de ana teması olan “Vasudhaiva Kutumbakam” veya “Tek Dünya, Tek Aile, Tek Gelecek” ise Maha Upanişad'ın eski Sanskritçe metninden alınmış. Bu temayla verilmek istenen ana mesaj insan, hayvan, bitki ve mikroorganizmalardan oluşan tüm yaşamın değerini ve bunların dünya ve daha geniş evrendeki birbirine bağlılığına vurgu yapıyor. Tema, aynı zamanda hem bireysel yaşam tarzları hem de ulusal kalkınma düzeyinde çevresel olarak sürdürülebilir ve sorumlu seçimlerle, daha temiz, daha yeşil ve daha mavi bir gelecekle sonuçlanan küresel dönüştürücü eylemlere yol açan “Yaşam”ı (LIFE) bir diğer deyişle “çevre için yaşam tarzını” ön plana çıkarıyor. Hindistan’ın logo ve teması, yaşanan bu zor zamanlarda dünyadaki herkes için adil ve eşitlikçi bir büyümenin güçlü mesajına vurgu yapıyor. Dolayısıyla logo seçilen temayla birlikte, Hindistan'ın kapsayıcı ve sürdürülebilir kalkınmaya olan bağlılığını, aynı zamanda küresel ekonomiye anlamlı katkıda bulunma ve acil küresel zorluklara çözüm bulma arzusunu temsil ediyor. Hindistan'ın G20 Liderler Zirvesi’nin ana gündem maddeleri için öncelikle Hindistan’ın G20 başkanlığının ana temalarına değinmek isterim:

• Yeşil kalkınma, iklim finansmanı ve yaşam: Hindistan'ın iklim finansmanı ve teknolojisine özel bir vurgu yaparak, iklim değişikliğine odaklanması ve gelişmekte olan ülkeler için adil enerji geçişlerinin sağlanmasının yanı sıra çevreye duyarlı uygulamaları teşvik eden ve Hindistan'ın sürdürülebilir geleneklerine dayanan “YAŞAM” (LIFE) hareketinin tanıtılması. Bu bağlamda Hindistan başkanlığındaki G20 liderler zirvesinin gelişmekte olan ülkelerin iklim kriziyle başa çıkma davasını desteklemesi bekleniyor.
• Hızlandırılmış, kapsayıcı ve dayanıklı büyüme: Küresel ticarette küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi, işçi haklarının ve refahın desteklenmesi, küresel beceri açığının ele alınması ve kapsayıcı tarımsal değer zincirleri ve gıda sistemlerinin oluşturulması da dahil olmak üzere, yapısal dönüşüm sağlama potansiyeli olan alanlara odaklanılması.
• Sürdürülebilir kalkınma hedefleri konusunda ilerlemenin hızlandırılması: Sürdürülebilir kalkınma için 2030 Gündemi'nde ortaya konulan hedeflere, özellikle Covid-19 salgınının etkilerinin ele alınmasına odaklanarak ulaşma taahhüdü.
• Teknolojik dönüşüm ve dijital kamu altyapısı: Tarım ve eğitim gibi sektörlerde dijital kamu altyapısı, finansal katılım ve teknoloji destekli kalkınma gibi alanlarda teknolojiye insan odaklı bir yaklaşımın teşvik edilmesi ve bilgi paylaşımının arttırılması.
• 21. yüzyıl için çok taraflı kurumlar: Çok taraflılıkta reform yapma ve 21. yüzyılın zorluklarına yanıt vermeye uygun, daha hesap verebilir, kapsayıcı ve temsili bir uluslararası sistem oluşturma çabaları.
• Kadınların öncülüğünde kalkınma: Sosyoekonomik kalkınmayı ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılmasını artırmak için kadınların güçlendirilmesi ve temsiline odaklanarak kapsayıcı büyüme ve kalkınmaya vurgu.

Bugünün Zirvesi

Gelelim bu yılki zirvenin ana konularına. Yukarıda da değindiğim temalar bağlamında bu yılki zirvede tarım, yolsuzlukla mücadele, kültür, dijital ekonomi, afet riskinin azaltılması, kalkınma, eğitim, istihdam, çevre ve iklim sürdürülebilirliği, enerji geçişleri, sağlık, ticaret ve yatırım ve turizm gibi konu başlıklarına odaklanılacak. Fakat sorun şu ki; Hindistan başkanlığının en büyük dezavantajı Batı ile Rusya arasındaki jeopolitik gerilimlerin grup içindeki iş birliğini baltalaması nedeniyle parçalanmış bir G20’nin olması. G20'deki bu çatlak, güvenilirliği konusunda şüphelere yol açmıyor değil. Buna mukabil Hindistan'ın Rusya-Ukrayna Savaşı’na ilişkin tarafsız duruşu, her iki tarafı da G20 görüşmelerine katılmaya ikna edebileceği ve mevcut çıkmazın ötesinde bir miktar ilerleme kaydedebileceği umudunu veriyor. Unutmayalım ki 2022'deki Bali G20 Liderler Zirvesi'nde Hindistan “lider, çözüm sağlayıcı ve fikir birliği oluşturucu” olarak ortaya çıktı. 2022’deki zirveye giden süreçteki müzakerelerde Rusya-Ukrayna çatışmasının gölgesi büyük önem taşıyordu. Zirveden önce yapılan G20 toplantılarının birçoğunda çatışmaya ilişkin uygun, karşılıklı olarak kabul edilebilir bir dile ulaşmak mümkün olmadı. Fakat ülkelerin çoğu Batı Blokunun Rusya'yı Ukrayna'ya saldırısı nedeniyle eleştiren tutumunu desteklerken, bazıları da çatışmada taraf olma konusunda isteksizdi. Buna rağmen Hindistan, bu konuda karşıt taraflar arasında bir köprü görevi görebildi. Yeni Delhi’deki zirvede de Hindistan’ın bu jeopolitik farklılıkları ortadan kaldırmak ve iş birliği ve kolektif refaha dayalı konuşmaların önünü açmak için özgün çözümler bulma göreviyle karşı karşıya olduğu aşikâr. Bu bağlamda Hindistan başkanlığındaki zirvede, Rusya-Ukrayna Savaşı’na ilişkin net bir G20 politikasının ifade edilmesine yön vermesi de beklenebilir. Bu zirvede Hindistan, aynı zamanda önemli küresel meselelere ilişkin görüşmelere katkıda bulunmak için de büyük bir fırsata sahip olacak. Sözün özü, Eylül’de düzenlenecek G20 liderler zirvesi ile Hindistan'ın küresel liderlik rolünde, müzakere masasında yeni politikalara liderlik etmek ve öncülük etmek için uzun zamandır beklediği an geldi denebilir. Bu bağlamda Hindistan'ın Eylül’de G20'nin başlangıçta amaçlandığı gibi aslında dünyanın ekonomik yönlendirme komitesi olduğunu gösterme konusunda öncülük etmesi beklenebilir.