24 Åžubat tarihinde gazetelerde binlerce kiÅŸinin dinlendiÄŸine yönelik haber, Ä°stanbul Cumhuriyet BaÅŸsavcısı'nın açıklamaları ile birlikte yeni bir boyut kazandı. BaÅŸsavcı, "herhangi bir silahlı terör eylemi ya da terör planlaması olmadığının görülmesine raÄŸmen 3 yıldan fazla bir süredir 2280 kiÅŸinin dinlendiÄŸini" açıkladı. Bu açıklama aynı zamanda dinlemelerin sadece bu kadarla kalmadığı ve buna ek olarak binlerce kiÅŸinin dinlendiÄŸine yönelik kuÅŸkuların gerçek olma ihtimalini de kuvvetlendirdi.

BaÅŸsavcının açıklamasıyla netleÅŸen husus, dinlemelerin bir suç örgütünü ortaya çıkarmak için yapılmadığıdır.

Ortaya çıkan bu gerçekle birlikte, cevabı aranması gereken en önemli soru, emniyet ve yargının içindeki bir grubun eliyle tüm toplumun ve ülkenin dinlenmesinin kim adına, hangi amaç ve iÅŸlevler için yapıldığıdır.

Dinlenen kiÅŸilerin toplumsal ve siyasal pozisyonlarına, dünya görüÅŸlerine, mesleklerine ve yekûnuna bakıldığında, çok farklı katmanların bir araya getirildiÄŸi görülmektedir. Dinlenenlerin listeleri gazetelerde yayınlandığında, insanlar, isimleri tek tek inceleyerek söz konusu kiÅŸilerin ortaklaÅŸabileceÄŸi bir özellik aradı.

Ardından bu kadar çok toplumsal ve siyasal figürün hangi kritere göre ve nasıl belirlenip dinlendiÄŸini merak etti.

Dinlemeler üzerinden yapılan tartışmalara bakıldığında ve baÅŸsavcının açıklamaları dikkate alındığında, bu konuyla ilgili bir takım sonuçlara ulaÅŸmak mümkündür.

GeçmiÅŸ deneyimler ve dünyadaki benzerleri göz önüne alındığında bu tip dinlemeler, daha çok belirli otonom grupların çıkar alanlarını korumaya matuf olarak yapılmaktadır.

Otonom yapıların oluÅŸumu ile baÅŸlayan "hukuk dışılık" ve "örgütsel sapmalar", bu yapıların istikbalini saÄŸlayabilmesi için "gözetimi" mecbur kılmaktadır.

Gözetim mekanizmasının iÅŸletilmesindeki amaç, kendi otonom yapısına karşı diÄŸer "kimlik grupları" arasında oluÅŸabilecek "örgütlü muhalefetin" önceden tespit edilerek, bu örgütlere karşı yeni planların devreye sokulmasıdır. Bu anlamda "otonom yapılar", kendine "korunmuÅŸ" bir operasyon alanı yaratarak kendi çıkar alanlarını zedeleyebilecek olan "ötekisini" kolayca kontrol etmektedir. Dolayısıyla giderek yoÄŸunlaÅŸan dinlemeler, söz konusu yapılar için "hukuk dışı" ve "karanlık bir alan" oluÅŸturmaktadır. Artık yapılan dinlemeler bir suçu ortaya çıkarmaktan daha çok, kendi iÅŸlemiÅŸ olduÄŸu suçları ve hukuksuzlukları örtmek için kullanılacaktır.

Dinleme mekanizması ile "gözetimi" gerçekleÅŸtiren çıkar örgütleri, her türlü denetimden uzak olacağı bilinciyle, kendisini merkezi bir konuma yerleÅŸtirmiÅŸtir. Ancak bu safhada "gözetim" yeterli olmadığı için bir ileri aÅŸama olan "denetim ve kontrol" devreye sokulacaktır. Denetim için elde yeterli bilgi ve malzeme birikmiÅŸtir.

FÄ°ÅžLEME, TAKÄ°P VE KONTROL

Denetim ve kontrolün yapılabilmesi için sırasıyla "fiÅŸleme", "takip", "tasnif" ve "kontrol" süreçleri devreye sokulacak ve en sonunda da "yaptırım" aÅŸaması iÅŸletilecektir. FiÅŸlemeyle birlikte operasyonel süreç baÅŸlamış, örgüt, devletin imkanlarını da kullanarak, kendinden olmayan insanların stratejik yerlere ve görevlere gelmesini engelleyecektir.

Daha önceden önemli konumlara gelen insanların faaliyetleri ise, sıkı bir takiple gün gün izlenecektir.

Tasnif ve ardından "derecelendirme" aÅŸaması bir anlamda kimliklendirmedir. "Zararsız olanlar" ve "kullanılabilecekler" gibi etiketlemeler, kendi safına çekmek için bir iÅŸaretleyici olarak kullanılacaktır.

Ancak "zararlı" görülenler çeÅŸitli yaftalamalarla "ayrıştırma" sürecine dahil edilecektir. Bu gruba giren kiÅŸiler "kontrol" edilmesi gerekenlerdir.

Dolayısıyla elde edilen "asimetrik bilgiler" toplumsal ve siyasal alanı kontrol için bir ÅŸantaj malzemesi olarak kullanılacaktır. Çünkü artık toplanan bilgiler, bilgiyi elde edenin istediÄŸi ÅŸekilde dezenformasyon için servis edilebilecektir. Kendisi hakkında, hangi bilgilerin depolandığını bilmeyen insanlar artık kolayca devlet içindeki "otonom yapıların" denetimine boyun eÄŸecektir. Son günlerde Türkiye'de olan bitene bir de bu açıdan bakmakta fayda vardır. Devlet içindeki otonom yapıların, bu tip hukuk dışı faaliyetleri ancak güçlü siyasal yapılarla ve yine hukukun içinde kalınarak bertaraf edilebilir.