10. Kalkınma Programı’nda ve Orta Vadeli Program’da yer alan Öncelikli DönüÅŸüm Programı’nın son eylem grubu BaÅŸbakan DavutoÄŸlu tarafından açıklandı. 8 ana baÅŸlığın yer aldığı programlardan biri olan “Nitelikli Ä°nsan Gücü Ä°çin Çekim Merkezi Programı” Türkiye’nin siyasi ve ekonomik perspektifinde önemli bir role sahip.
Türkiye, 2000’li yıllara kadar nitelikli iÅŸgücünü, özellikle tıp, mühendislik ve sosyal bilimlerde yetenekli gençlerini yurtdışına kaptırdı. Çalışma ÅŸartları, sunduÄŸu imkânlar ve verimlilik açısından da iyi bir performans gösteremedi.
Ayrıca, ülkedeki siyasi belirsizlik, ekonomik istikrarsızlık ve ayrımcılık, uzun bir dönem ve sabır isteyen çalışmaları yürüten araÅŸtırmacıların tercihlerini yurtdışından yana kullanmalarına sebep olmuÅŸtur. GeleceÄŸini göremeyen, anlık bir deÄŸiÅŸimle yarını bile tehlikeye giren bir ülkenin nitelikli ve vasıflı çalışanlarının farklı ülkelere gitmesiyle “beyin göçü” gerçekleÅŸti.
Bu nedenle, 2000’li yılların öncesini yalnızca siyasi ve ekonomik açıdan kayıp yıllar olarak deÄŸil, nitelikli iÅŸgücünün yurtdışına gittiÄŸi yıllar olarak da hatırlıyoruz.
YENÄ° EKONOMÄ°’DE BEYÄ°N GÖÇÜNE YER YOK
Özellikle 2008 yılında baÅŸta ABD olmak üzere tüm AB ülkelerinde etkili olan küresel ekonomik kriz, ekonomik dengeleri deÄŸiÅŸtirdiÄŸi gibi nitelikli iÅŸgücünün yönünü de Türkiye gibi yükselen ekonomilere çevirmiÅŸtir.
Türkiye’nin ekonomik ve siyasi istikrara sahip bir ülke olması ve ekonomik alanda yeni bir çekim merkezi alternatifi oluÅŸturması, beyin göçünü tersine beyin göçüne dönüÅŸtürmüÅŸtür.
Nitelikli iÅŸgücünü çekmede, özellikle de bilim ve teknoloji sektöründe çalışanlara yönelik çalışmaların katkısı büyük. Kaybedilen beyin gücünü yeniden kazanma adına saÄŸlanan destekler, üniversite sayısının artması ve hatta üniversitesi olmayan ilin kalmaması gibi adımlar stratejik hamleler olmuÅŸtur.
YENÄ° EKONOMÄ°DE ULUSLARARASI Ä°NSAN GÜCÜ
Son açıklanan Eylem Planı’ndaki Nitelikli Ä°nsan Gücü Ä°çin Çekim Merkezi Programı’nda dikkat çeken husus, programın hedef kitlesinin yurtdışında çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaÅŸlarının yanında yabancı araÅŸtırmacıların da seçilmiÅŸ olmasıdır. Çünkü amaç sadece yurtdışında yaÅŸayan Türkiye vatandaÅŸlarının ülkeye dönmesini saÄŸlamak deÄŸildir.
Uygulanacak politikalar ile yabancı araÅŸtırmacıların ilgisini Türkiye’ye çekerek, ülkeyi küresel bilgi akışının olduÄŸu bir merkeze dönüÅŸtürmek Yeni Ekonomi’nin baÅŸlıca hedef noktasıdır.
Bu baÄŸlamda, iÅŸgücü piyasasında ihtiyaç duyulan alanların tespit edilerek, konusunda uzman ve yetkin araÅŸtırmacıların Türkiye’de istihdam edilebilmesi ve iÅŸ kurma potansiyeli olan kiÅŸilerin ülkemize getirebilecekleri belirli bir finans miktarı dikkate alınarak imkânlardan yararlanmaları adına uygulanacak “Turkuaz Kart” sistemi önemli bir adımdır.
Ayrıca tüm bu çalışmalar yapılırken, sorumlu kurumlara Göç Ä°daresi Genel MüdürlüÄŸü’nün eklenmesi büyük önem arz etmektedir. Uygulanacak göç politikaları Türkiye’nin nitelikli ve vasıflı iÅŸgücünün göç ettiÄŸi bir ülke konumuna taşınmasına yardımcı olacaktır.
YEREL KALKINMAYA ETKÄ°SÄ° NE OLUR?
Bunun yanı sıra, yerel düzeydeki teknik ve beÅŸeri kapasite eksikliÄŸi, özellikle bölgeler arasındaki kalkınma farklarının artmasına neden olmaktadır. Bu noktada üniversitelere büyük görev düÅŸüyor. Ancak üniversitelerin bulundukları illerin veya bölgelerin kalkınma politikalarında etkinlikleri, sahip oldukları nitelikli iÅŸgücü ile doÄŸrudan ilgilidir.
Bu nedenle, nitelikli yabancı akademisyen ve araÅŸtırmacıların Türkiye’deki lisans, lisansüstü programlarda yer alması ve araÅŸtırma merkezlerinde çalışması için üniversiteleri tercih edilebilir noktaya taşımak gerekmektedir.
Ayrıca, son yıllarda farklı kıtalardan ve ülkelerden yalnızca büyük illere deÄŸil birçok farklı ile gelen uluslararası öÄŸrenciler, küresel nitelikli iÅŸgücünün oluÅŸması için önemli bir fırsattır.
Uluslararası öÄŸrencilerin Türkiye’ye olan ilgisinin artması, sunulan eÄŸitim kalitesinin yükselmesiyle beraber, Türkiye’nin bölgede yeniden umut olmasından ve Yeni Türkiye’nin herkesi heyecanlandırmasından kaynaklanıyor. OluÅŸan bu süreci hızlandırmak gerek.
Her alanda gücünü artırmak isteyen Türkiye’nin de, bu amacın en önemli kaynağını oluÅŸturan insan sermayesini etkinleÅŸtirmesi elzemdir.
Bu amaca yalnızca kendi vatandaÅŸlarıyla deÄŸil, küresel insan gücünün potansiyelini kullanarak ulaÅŸması ise, ülkeyi bilgi teknolojisinin yatırım merkezi yapacaktır.
[Yeni Åžafak, 2 Åžubat 2015]
