90 yıllık geçmişe sahip İzmir İktisat Kongresi, Türkiye ekonomisinin artık enine boyuna tartışıldığı, yeni paradigmaların konuşulduğu ve alternatif çözümlerin dile getirildiği bir kongre olmaya aday görünmektedir. İlki 1923 tarihinde düzenlenen İzmir İktisat Kongresi’nde, Türkiye’nin iktisadi envanteri çıkartılmaya ve yol haritası belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca, sanayiinin kurulması, sanayi sektörleri tarafından kurulamayan teşebbüslerin devletçe ele alınması ve özel girişimciliğin hareketlendirilmesi ve özendirilmesi doğrultusunda ekonomik önlemler belirlenmiştir. İkinci İzmir İktisat Kongresi, ülkede köklü ekonomik değişikliklere gidildiği 1981 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Bu kongrede dışa açık büyüme stratejisinin gereği açıkça ifade edilmiş ve bu kapsamda uygulanması gereken politikalar ortaya konulmuştur. Üçüncü İzmir İktisat Kongresi ekonomik ve sosyal dönüşümlerin başladığı ve soğuk savaş sonrası kutuplaşmaların sona erdiği 1992 tarihinde “21. Yüzyıla Doğru Türkiye” teması ile gerçekleştirilmiştir. Dördüncü İzmir İktisat Kongresi ise 2004 tarihinde, 2001 krizi sonrası ayağa kalkan Türkiye’nin uzun vadede bilgi toplumuna dönüşmesi ve AB’ye üyelik perspektifi teması ile yapılmıştır.
Son olarak Beşinci İzmir İktisat Kongresi 30 Ekim-1 Kasım 2013 tarihlerinde Kalkınma Bakanlığı ve özellikle Kalkınma Bakanı Sayın Cevdet Yılmaz’ın önemli katkıları ile gerçekleştirilmiştir. Beşinci İzmir İktisat Kongresi’nin ana teması “Küresel Yeniden Yapılanma Sürecinde Türkiye Ekonomisi” olarak belirlenmiştir. Bu kongre hem teması hem de gerçekleştiği dönem itibariyle Türkiye ekonomisi algısının tamamen pozitif olarak değiştiği ve bu kongrenin diğer tüm kongrelerden çok farklı ve çarpıcı özelliklere sahip olduğu gözlemlenmiştir. Bugüne kadar gerçekleştirilen en kalabalık ve en heyecanlı kongre olan beşinci İzmir İktisat Kongresi’ni özetlersek;
2004 yılında gerçekleşen dördüncü İzmir İktisat Kongresi ve 2013 yılında gerçekleşen Beşinci İzmir İktisat Kongresi ile ilk defa aynı hükümet -AK Parti hükümeti- iki kongreyi gerçekleştirmiş ve bu kongrede “Yeni Türkiye”nin yeni ekonomisi ve yeni politikaları konuşulmuştur.
YENİ EKONOMİK AKTÖRLER
Beşinci İzmir İktisat Kongresi, 2008’de yaşanan küresel ekonomik kriz sonrası, gelişmiş ülkeler ve küresel sistem için kırılmanın başladığı yükselen piyasa ekonomilerinin Dünya GSYH’sı içindeki paylarının arttığı ve gelişmiş ülkelerin ekonomik büyüme hızlarının düştüğü yeni ekonomik aktörlerin tartışıldığı bir dönemde gerçekleşmiştir.
Beşinci İzmir İktisat Kongresi’nin Cumhuriyeti’nin doksanıncı yılına denk gelmesi ve 2023 hedefleri için 10 yılın kalması bu yıl gerçekleşen kongreye tarihi bir anlam kazandırmıştır. Çoğunlukla, Türkiye’nin 2023 hedeflerine kısa sürede nasıl ulaşacağı bu hedefler için imkân ve tehditlerin neler olduğu, ekonominin güçlü ve zayıf taraflarının neler olduğu açıkça konuşulan konular olarak ortaya çıkmıştır.
Bu kongrenin 2014-2018 yılları için hazırlanan onuncu 5 Yıllık Kalkınma Programı hazırlıklarının tamamlanmasına denk gelmesi, onuncu 5 Yıllık Kalkınma Programının da tartışılmasına katkı sağlamıştır.
Kongre, Türkiye ekonomisinin son 10 yıldır gerçekleştirdiği performansın sıkça konuşulduğu döneme denk gelmiştir.
Ekonomi ile ilgili konuların tartışılmasında ilk defa Avrupa-Merkezli “Eurocentrik” olma
