SETA'dan

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfınca (SETA) uzaktan eğitimin, öğrencilerin akademik başarısının yanı sıra okul aidiyetini de olumsuz etkileyebildiğine dikkat çekilerek, yüz yüze eğitimde uyum ve motivasyonu güçlendirici faaliyetler yapılması önerisinde bulunuldu.

SETA araştırmacıları Müberra Nur Emin ve Mustafa Altunel tarafından Türkiye'de uzaktan eğitimin nasıl tecrübe edildiğinin ortaya konulması, temel sorun alanlarının tespit edilerek çözüm önerilerinin sunulması amacıyla "Kovid-19 Sürecinde Türkiye'nin Uzaktan Eğitim Deneyimi" başlıklı rapor hazırlandı.

Raporda, okul yöneticileri, öğretmen, öğrenci ve velilerin uzaktan eğitim sürecine ilişkin değerlendirmelerine de yer verildi.

Tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 salgınının sağlık, ekonomi ve turizm gibi alanların yanı sıra eğitimde de krize sebep olduğuna işaret edilen raporda, bu süreçte birçok ülkede okul öncesinden yükseköğrenime kadar tüm eğitim kademelerinde yüz yüze eğitime ara verilmek zorunda kalındığına dikkat çekildi.

UNESCO verilerine göre dünya çapında öğrencilerin yaklaşık yüzde 92'sinin okullardan uzak kaldığı belirtilen raporda, 190'dan fazla ülkede tamamen, bazı ülkelerde de yerel, bölgesel veya eyalet ölçeğinde okulların kapatıldığı kaydedildi. Bu kapsamda, birçok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de uzaktan eğitime başlandığı hatırlatıldı.

Salgının eğitimde yol açabileceği riskler

Raporda, salgın nedeniyle okulların kapanması ve uzaktan eğitime geçilmesinin ortaya çıkaracağı riskler, "eğitimde fırsat eşitsizliği ve eşitsizliklerin derinleşmesi", "eğitim öğretimden uzun süre ayrı kalan öğrencilerde öğrenme kaybının artması", "devamsızlık ve okul terklerinde artış" olmak üzere üç başlıkta sınıflandırıldı.

Kovid-19 salgınında uzaktan eğitim sürecinin daha çok teknoloji destekli uygulamalar üzerinden yürütüldüğü ifade edilerek, "Bu sebeple öğrencilerin ders süreçlerini takip etmek için teknolojik aygıtlara sahip olma durumu, pandemi dönemi eğitim öğretim süreçlerinin verimliliğini direkt olarak etkileyen bir parametre olarak öne çıkmaktadır. Dolayısıyla uzaktan eğitim sürecinde dijital cihazlara sahip olan öğrenciler ile olmayanlar arasında eğitime erişim ve eğitim imkanlarından yararlanma bakımından oluşacak fark eğitimde eşitsizliği de artıracaktır." değerlendirmesinde bulunuldu.

Tatil dönemlerinde öğrencilerin yaşadıkları öğrenme kaybı ve motivasyon düşüklüğünün salgın sürecinde artabileceğinin kaydedildiği raporda, "Çalışmalar, öğrencilerin uzun süre okuldan uzak kalmasının, okul aidiyetlerini, motivasyonlarını, akademik başarılarını, iletişim ve sosyal becerilerinin gelişimini olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymaktadır." bilgisi paylaşıldı.

Salgın sonrası "devamsızlık ve okul terklerinde artış" riski

Raporda, salgın sırasında eğitime devam edilmesi kadar sonrasında öğrencilerin okula dönüş ve adaptasyon süreçlerinin büyük önem taşıdığı vurgulanarak, şu ifadeler kullanıldı:

"Geçmiş tecrübelerden hareketle yapılan çalışmalar eğitime uzun süre ara verilmesi sonrasında öğrencilerin okula geri dönüşlerinde kayıpların yaşanacağı ve okul terklerinin artacağı riskine işaret etmektedir. Bir başka ifadeyle çocuklar ne kadar uzun süre okuldan uzak kalırlarsa, okula dönmeme risklerinin de o kadar arttığı belirtilmektedir."

Raporda ayrıca okul terklerinin salgının ardından artması halinde hem çocukların bireysel gelişimleri hem de toplumsal refah açısından oluşabilecek olumsuzluğa dikkat çekildi.

"Okulların açılması hedeflenmeli"

Raporun sonuç bölümünde, uzaktan eğitime erişimin ve bu eğitimin düzenli kullanımının, öğrencilerin sosyoekonomik durumları, okul profilleri, velilerin ilgi ve dijital okuryazarlık düzeylerine bağlı olarak değişkenlik gösterdiği vurgulandı.

Bu durumun, eğitimde eşitsizliği artırdığı ifade edilerek, uzaktan eğitimin özellikle dezavantajlı öğrenciler için okula bağın azalması, öğrenme kaybı, devamsızlık ve okul terki risklerine neden olacağına işaret edildi.

Bu kapsamda, okulların açılmasının hedeflenmesi gerektiğinin altı çizilerek, şunlar kaydedildi:

"Pandemi sırasında okulları açmaya çalışmak, kapatmaktan çok daha karmaşık ve zor bir süreç olsa da tüm riskler göz önünde bulundurulduğunda öncelikli hedef okulları açmak olmalıdır. Okullar yüz yüze eğitime açıldıktan sonra ise çocukların pandemi sürecindeki akademik, sosyal ve psikolojik durumlarını iyileştirecek, bu alanlardaki eksikliklerini tespit ederek telafilerini gerçekleştirecek çalışmalara ihtiyaç vardır."

"Uzaktan eğitime yönelik ölçme ve değerlendirme mekanizmaları oluşturulmalıdır"

Salgın sürecindeki eğitim öğretim faaliyetlerine yönelik rapordaki tavsiyelerden bazıları ise şöyle:

"- Çocuk ve kamu sağlığını önceleyen, acil durumda eğitime yönelik eylem planları oluşturulmalıdır. Bu eylem planları, genel eğitim politikalarını belirleyecek makro ve her bir okulun kendi eylem planlarını oluşturacağı mikro boyutta olmalıdır.

- Uzaktan eğitim sürecinde her bir öğrencinin erişim, katılım ve devamlılıklarının takip edilmesi ve bu hususlara yönelik aksaklıkların tespit edilmesi gereklidir. Bu konuda sağlık sistemindeki aile sağlık danışmanlığına benzer bir yapı oluşturularak ailelere eğitim danışmanlığı sağlanabilir.

- Öğretmen, öğrenci ve velilere yönelik dijital okuryazarlık destek mekanizmaları oluşturulmalıdır.

- Uzaktan eğitime yönelik ölçme ve değerlendirme mekanizmaları oluşturulmalıdır.

- Okullar yeniden açıldığında çocukların hem okulda hem evde sürekli öğrenmelerini sağlamaya yönelik çalışmalar devam etmelidir.

- Oluşturulacak telafi eğitimleri yalnızca akademik değil, öğrencilerin okula dönüşlerinde adaptasyonlarını artıracak ve motivasyonlarını güçlendirecek nitelikte olmalıdır.

- Salgın nedeniyle çocukların psikososyal durumlarına yönelik iyileştirici destek hizmetleri sağlanmalıdır.

- Dijital okuryazarlık, teknoloji kullanımı, e-içerik geliştirilmesi gibi konularda öğretmenlere yönelik yükseköğretim programlarında var olan dersler desteklenmeli ve ihtiyaçlara göre yenilenmelidir."

[AA, 17 Ağustos 2021]