2023 Vizyon Belgesi: Hedefler ve İhtiyaçlar

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde Külliye'de yapılan toplantıda Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk 2023 Eğitim Vizyonu Belgesi'ni açıkladı. Erdoğan AK Parti iktidarları boyunca eğitimin niteliksel ve niceliksel boyutlarına dair yapılan hizmetleri vurgulayarak sürekliliği inşa etti. Öğretmen, derslik, donatı alanlarının güçlendirilmesi, öğretmenlerin özlük haklarının geliştirilmesi, eğitim teknolojilerinin yaygınlaştırılması ve dijital içerik üretilmesi vurgulanan noktalardan bazılarıydı. Cumhurbaşkanı Erdoğan Milli Eğitim Bakanlığı'nın gelecek hedefini eğitimin kalitesini artırmak ve temel ve gelecek yüzyıl becerilerini çocuklarımıza aktarmak olarak açıkça vurguladı. Çağdaş kazanımlara sahip "aklıselim, kalbiselim, zevkiselim" sahibi dengeli bireyler yetiştirmek insan odaklı eğitim sisteminin amacıdır. Bu hedefin sosyal adalet, çocukların mutluluğu, ülke içi terör tehditlerinin giderilmesi, halkın refahı ve ülkenin rekabet gücü ve 2023 ve 2071 hedefleri bakımından öneminin altını çizdi. Bunun için "eğitimi dershanede değil okulda" veren yapının kurulmasını, gönüllerin inşası ve öğrencilerin manen doyurulmasını vurguladı. Cumhurbaşkanı eğitimde kaliteyi hedef koyup irade sergilemesi Milli Eğitim Bakanı Selçuk'un da vurguladığı gibi büyük bir liderlik ve Vizyon Belgesi'ne büyük bir destektir. Ziya Selçuk'un sunduğu vizyon belgesi niyet ve irade beyanı olması, gidilmesi gereken ana yolların belirlenmesi ve eğitimin ana sorunlarını yazılı bir metinde tespiti bakımından çok önemlidir. Eğitim paydaşlarının eğitimle ana konuların ne olduğu ve sorumlulardan neler beklenilmesi gerektiği açısından yol gösterici olmuştur. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:

21. yüzyıl ve temel becerilerinin hedef yapılması,

Veriye dayalı olarak politika ve karar üretimi,

Ölçme ve değerlendirmenin eğitimi iyileştirme amacıyla yapılması,

MEB merkez ve yerel bürokrasisi, okul yöneticisi ve öğretmenler başta olmak üzere insan kaynaklarının sürekli geliştirilmesi,

Okulların mali kaynaklarının güçlendirilip çeşitlendirilmesi,

Dış gözlem-değerlendirme ile kurumsal rehberliğin yeniden inşası,

Yabancı dil eğitiminin dörtlü dil becerisi üzerinden güçlendirilmesi,

Okul öncesi eğitimin güçlendirilip zorunlu hale getirilmesi,

Temel ve ortaöğretimde eğitim programlarının beceri gelişimini önceleyen bir şekilde sadeleşmesi,

Mesleki eğitimin desteklenmesi ve istihdam-üretim ilişkisini güçlendirilmesi,

Fen ve sosyal bilimler liselerinde eğitimin kalitesinin artırılması,

İmam hatip okullarında müfredat, ders yapısı ve dil yeterliklerinin iyileştirilmesi,

Bakanlığın belgeyi katılımcı bir yöntemle oluşturması yayılımı artırması, motivasyon oluşturması, eğitim camiasını şevklendirmesi ve toplumda farkındalık oluşturması bakımındanönemlidir. Belgede eğitimin ana belirleyicilerinin hepsinde eş zamanlı ve bütüncül bir dönüşümün hedeflenmesi çok faydalıdır.

Dönüşümün insan kaynağı ihtiyacı Vizyon belgesi süreklilik içinde dönüşüm alanlarını açıkça göstermektedir. Bunu başarıya ulaştıracak en önemli husus reformlara liderlik edecek insan kaynağının seçimidir. Süreçte merkez ve yerel bürokrasideki okul yöneticileri ile öğretmenlerin beceri kapasitesini artırılmalıdır. Bu çalışmalara liderlik edecek ekiplerin ilişki ve ideolojik tercihlere göre değil iş, rol, beceri, kapasite ve iletişim kabiliyetlerine göre seçilmesi faydalı olur. Hatta başarılı ve iletişim becerisinin güçlü olması kaydıyla her türlü ideolojik gruptan bilinçli olarak insan seçilmesi reformun gücünü artıracaktır. İlişkilere veya imajlara göre seçilen kişilerin 2023 Eğitim Vizyonu yolunda ağırlığa ve engele dönüşmesi çok muhtemeldir. Eğitim camiasının reformlar için üç tür insan kaynağı bulunmaktadır: Milli Eğitim bürokrasisi, üniversiteler ve okul yöneticileri ile öğretmenler. Türkiye'de bürokrasinin yaygın temel zaafı aşırı korumacı ve değişime dirençli oluşudur. Türk akademisyenin temel zaafı kavram ve teoriye yakın olup gerçekliğe uzak oluşudur. Okul yönetici ve öğretmenleri ise sahayı ve gerçekliği iyi bilmekte fakat kavramsallaştırma ve teori tarafları zayıftır. Akademisyenlerin çok olduğu ekiplerde söz çok, iş az olacaktır. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin ağırlıklı olduğu ekiplerde parça başlı iş ve çözümler çok fakat işleyen sistem inşası zayıf olacaktır. Bürokratların çok olduğu ekiplerde ise sistemi koruma güçlü reform teklifleri az olacaktır. Sistem tasarımı bakımından çözüm bu üç gruptan oluşan karma ekipler kurmaktır. Değişime açık, reformcu başarılı bürokrat; sahada çalışmış, iş ve çözüm odaklı başarılı akademisyen ve teorik eğitim almış başarılı okul yöneticisi veya öğretmen ekiplerin ideal adaylarıdır. Bu üç gruptan her bir kişide aranacak en temel ve en önemli beceri ise güçlü iletişim ve ekip olarak çalışabilme becerisidir.

Belge gerçekçi değil mi? Vizyon belgesi var olan sorunlara çözüm getirmediği, vizyon sattığı, somut ve gerçekçi tarafının zayıf olduğu bundan dolayı temenni cümlelerinin fazla olduğu yönünde eleştiriler almaktadır. Bu şu an için haksız ve kötü niyetli bir yaklaşımdır. Çünkü bu belge bir stratejik plan veya eylem planı değil aksine geleceğe yönelik hedef, niyet ve irade beyanıdır. Vizyon belgesi tüm bunlara dair takvimini ilan etmiştir. Gelişmeleri beklemek ve olumlu katkıda bulunmak sağlıklı olandır.

[Sabah, 27 Ekim 2018]

.