Sanayi üretimi ve perakende satışlar verilerinin de gösterdiği üzere, ekonomik büyüme ivme kazanmaya başladı. Dört ay üst üste fazla veren cari işlemler, ekonomik aktivite artışını teyit eder şekilde Kasım ayında 518 milyon dolar açık verdi. Enerji ve ara mallarındaki dışarıya bağımlılığın yanı sıra ithal tüketim eğiliminden dolayı Türkiye'de büyümenin arttığı dönemlerde cari açık yükselmeye başlar.
Ekonomi yönetimi, büyümedeki kısmi canlanmanın cari açığı arttırmasına mümkün olduğunca izin vermemeye çalışacağının sinyallerini veriyor. Fiyatı 3.500 TL'nin üzerinde olan cep telefonlarına yönelik kredi vadesi 3 ay ile sınırlandırıldı. Yurt dışı seyahatlere ilişkin harcamalarda taksitlendirme sayısı düşürüldü. Geçen yılın son aylarında otomobil sektörünü canlandırmak için uygulanan finansman kampanyası, Türkiye'de üretilen otomobiller için geçerli kılınmıştı. Büyüme için piyasaya destek verilirken, bir taraftan da vatandaşların ithal araçlara yönelerek cari açığı arttırmalarının önüne geçilmeye çalışıldı.
Kredi musluklarını sonuna kadar açıp büyümeyi hormonlu şekilde arttırmamalıyız. Geçmişte bu hayatı yaptık. Türkiye'nin bu aşamada ihtiyaç duyduğu şey; akıllı teşvik politikaları ve makro ihtiyati tedbirleri bir arada kullanarak cari açığı tehlikeli seviyelere çıkartmadan ekonomik büyümede istikrarlı bir yükselişi sağlamaktır.
Üst Üste Beşinci Faiz İndirimi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ocak toplantısında faiz indirimine gider diyenlerin oranı iki hafta önce yüzde 50 civarındaydı. ABD-İran geriliminin şu an için korkulduğu kadar yükselmemesinin yanı sıra Türkiye'nin CDS priminin düşmesiyle birlikte ibre faiz indirimine doğru kaymıştı. TCMB, günün sonunda piyasa beklentisi sınırları içerisinde faizi 12'den 11,25'e indirdi. Faize dokunulmasaydı da piyasalar bu duruma çok fazla şaşırmayacaktı. Piyasalar bu senaryoyu TCMB'nin jeopolitik risklere karşı temkinli davrandığı ve enflasyonun biraz daha düşmesini beklemeyi tercih ettiği şeklinde yorumlardı.
Tahvil faizleri, CDS primi ve enflasyon beklentisindeki gerilemeyi göz önünde bulundurarak TCMB'nin yeni faiz indirimleri için halen belli bir hareket alanı olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, faizlerin 2019'daki kadar hızlı düşürülemeyeceği de bir gerçek. TCMB'nin para politikası aracı olarak sözlü yönlendirmeyi daha belirgin şekilde kullanması gerekecek. Öte yandan jeopolitik risklerde ve ABD ile ilişkilerde öngörülemeyen bir gelişmenin yaşanması, önümüzdeki aylarda politika faizlerinin düşürülmesinin önünde engel teşkil edebilir.
Piyasalar önümüzdeki aylarda şu iki sorunun cevabını öngörmeye çalışacak:
- Çin'in reform ve yasal değişiklik taahhütleri kağıt üzerinde kalır mı?
- Kendisini 'Tarife Adam' olarak tanımlayan Trump'ınkanı kaynar da seçim öncesi Çin'i yeni tarifelerle tehdit etmeye kalkar mı?
ABD ve Çin arasındaki birinci faz ticaret anlaşması nihayet imzalandı. Çin önümüzdeki iki yılda ABD'den gerçekleştirdiği ithalatı 200 milyar dolar arttırmayı taahhüt ediyor.
2018'de 419 milyar dolar olan ABD'nin Çin'e karşı verdiği ticaret açığı, yaklaşık 360 milyar dolara indi. ABD, Çin'in bu alım taahhütleriyle ticaret açığını daha da düşürmeyi hedefliyor. Çin, fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik atacağı yasal adımlarla ilgili 30 gün içinde bir eylem planı açıklayacak. Amerikan şirketlerinin Çin'e yapacağı teknoloji transferi gönüllük esası ve piyasa şartlarına göre gerçekleştirilecek. Çin'de finans sektörünün dışa açılmasına yönelik reformlar yapılacak.
Daha önce 120 milyar değerindeki Çin ürününe getirilen tarife artışları yarıya indirilecek. Ancak, 250 milyar dolar değerindeki Çin ürününe getirilen tarife artışları geçerliliğini koruyacak. ABD ikinci faz anlaşma için bunu bir pazarlık kozu olarak kullanmayı planlıyor.
Ticaret savaşları bitmedi. Bu bir ateşkes. Taahhütlerin ne derece uygulandığının kontrol edileceği ve daha ciddi meselelerin gündeme geleceği ikinci faz ticaret anlaşması müzakerelerine kadar taraflar nefes alacak.
[Sabah, 19 Ocak 2019]
.
