Bugünlerde, Türkiye medyasında Jonathan Powell'ın Türkçeye yeni çevrilen Teröristlerle KonuÅŸmak kitabı konuÅŸuluyor. Kürt meselesinin çözüm süreci üzerinden kitaba genel olarak atıf yapılması anlaşılır bir durum olsa da; kitabın daha çok konuÅŸulmasının özel ve güncel nedeni çözüm sürecinin müzakere aÅŸamasına kadar gelmiÅŸ olması, Hakan Fidan'ın istifası, tekrar eski görevine atanması ve ardından yaÅŸanan tartışmalar. Çünkü kitabın yazarı Powell, Ä°ngiltere'de Kuzey Ä°rlanda sorununun çözüme kavuÅŸturulmasında, Türkiye'de Hakan Fidan'ın konumunda olan ve 10 yıl boyunca aynı görevi sürdüren diplomattı.

Türkçe baskısına önsöz yazan ve uzun süreden beri, mevcut çözüm sürecini müzakere aÅŸamasına kadar getiren siyasal iktidarı süreç konusunda kıyasıya eleÅŸtiren Türkiyeli gazeteci, kitabın "Adeta Kürt sorununu çözme el kitabı ya da kılavuzu" gibi okunması gerektiÄŸini belirtmekte. Ancak Powell, Türkiye'de devam eden çözüm süreci konusunda, hem kitaba önsöz yazan gazeteciden hem de çözüm sürecinin akıbeti konusunda olumsuz düÅŸünen çevrelerden farklı bir yerde duruyor. Powell, Türkiye medyasına verdiÄŸi röportajda her ülkenin deneyiminin ve çatışma dinamiÄŸinin farklı olduÄŸunun altını birçok kez çizdi. Ayrıca, Türkiye'de devam eden sürecin barışçıl yollardan çözüleceÄŸine 'kesinkes inandığını' ve siyasal iktidarın 'kritik aÅŸamaları' ÅŸimdiye kadar iyi yönettiÄŸini vurguladı.

KRONÄ°K MUHALÄ°FLER

Uzun süredir çözüm sürecinin yolunda gitmediÄŸini dile getiren çevrelerin çoÄŸu, siyasal iktidarın 'sürecin yerli olması' konusundaki ısrarını sorunsallaÅŸtırarak; hükümeti çözüm sürecinde dünya örneklerinden yeterince yararlanmadığı yönünde eleÅŸtirdiler. EleÅŸtirilerini, daha çok AK Parti karşıtlığını çözüm süreci karşıtlığına tahvil ederek gerekçelendirdikleri için, 'sezonluk önerilerini' hep siyasal iktidara göre konumlandırdılar. Önceleri Kürt meselesinin güvenlikçi bakış açısıyla çözülemeyeceÄŸini ve hükümetin bir an önce PKK ve varyantları ile görüÅŸmesi gerektiÄŸini belirtmekteydiler. Meselenin demokratik yollardan çözülmesinin ilk ÅŸartı olarak tarafların karşılıklı görüÅŸerek, ön koÅŸulsuz bir ÅŸekilde çatışmaların durdurulmasını, ardından da müzakere sürecine geçilmesini önermekteydiler.

Ancak siyasal iktidarın beklentilerin de ötesine geçerek, çözüm sürecinde görüÅŸmeleri baÅŸlatması, yol haritasını belirlemesi, yasal çerçeveyi oluÅŸturması ve müzakerelere yönelik mutabakatı gerçekleÅŸtirmesi bu çevreleri hiç de memnun etmedi. Çünkü bugünlerde AK Parti'yi durdurmanın yolunun Kürt siyasetinden geçtiÄŸini düÅŸünen söz konusu çevreler, çözüm sürecinde oluÅŸan mutabakatın, uzun süredir bekledikleri bu 'tarihi fırsatı' geçersiz kılacağını öngörüyorlar.

Halbuki, çok önemsedikleri dünya örneklerinde, çözüm süreçlerinin baÅŸarıya ulaÅŸmasının en önemli iki unsurunun 'güçlü siyasal liderlik' ve 'çözüm süreci aktörlerindeki devamlılık' olduÄŸunun farkındalar. Ancak, özelde Powell'ın kitabını genel olarak da dünya deneyimlerini konuÅŸurken, en çok vurgulanan ve öne çıkan bu hususları bilinçli olarak görmezden geliyorlar. Dolayısıyla da CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan'ın hem istikrarlı siyaset ve güçlü siyasal liderlik konusundaki görüÅŸlerini hem de Hakan Fidan'ın MÄ°T müsteÅŸarı olarak devam etmesindeki ısrarını baÄŸlamından farklı yönde yorumlama yolunu tercih ediyorlar.

ÇÖZÜMDE Ä°STÄ°KRAR

EÄŸer dünya çatışma çözümlemelerinde ortaya çıkan deneyimleri dikkate alacaksak Powell'ın ÅŸu deÄŸerlendirmesini de görmek zorundayız: "Barış ancak siyaseten güçlü bir liderin inanmasıyla mümkün olabilir. Bana kalırsa Sayın ErdoÄŸan tam da böyle bir lider. Kesinlikle çok güçlü ve sorunu çözülebileceÄŸine inanıyor."

Yine Powell'a göre çözüm süreçlerinin kritik dönemlerinde "Ana karakterleri deÄŸiÅŸtirmek zordur. Çünkü güven kurumlar arasında deÄŸil kiÅŸiler arasında tesis edilmektedir." Bu saptama, "Bizim baÅŸarılı olmamızın sebeplerinden biri on yıl boyunca devam edebilmemizdi. Tony Blair de, ben de, Bertie Ahern de on yıl boyunca oradaydık. Karakterlerin devamlılığı hayati önemdedir" deÄŸerlendirmesiyle birlikte okunduÄŸunda ve Hakan Fidan'ın çözüm sürecindeki rolü dikkate alındığında eski görevine niçin iade edildiÄŸi de daha net anlaşılır.

Kürt meselesinin siyasal yollardan çözümüne yönelik siyasal iradenin kararlılığı, 2007 seçimlerinde elde ettiÄŸi güçlü sonucun ardından daha da netleÅŸmiÅŸti. Çözüm sürecine ivme kazandıran en önemli dönemeç ise 2014'te yapılan iki seçimde çözümü destekleyen siyasal partilerin oylarını artırmasıydı. Çözüm sürecini kararlılıkla ve birçok risk alarak devam ettiren siyasal yapıların, 2015 seçimlerinden de güçlü bir sonuçla çıkması durumunda, çözüm süreci beklenenden daha 'hızlı ve yerli' bir ÅŸekilde barışla sonuçlanacaktır.

[Sabah Perspektif, 14 Mart 2015]