Kobani’nin neden “stratejik” olduÄŸuna dair hiçbir açıklama beni ÅŸimdiye kadar tatmin etmedi. PYD/PKK çevrelerini dinlerseniz Kobani’yi dünyanın merkezi sanırsınız. ABD’yi dinlerseniz büyük bir kafa karışıklığı olduÄŸunu görürsünüz. Zira ABD yönetimi haftalarca Kobani’nin hem hattı zatında hem de IŞİD’le mücadelede stra tejik olarak önemli olmadığını savundu. ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry’nin, “IŞİD’le mücadeleyi Kobani belirleyemez” demesinin üzerinden daha birkaç hafta geçmiÅŸken Kobani, ABD yönetiminin Suriye ve Irak’ta telaffuz ettiÄŸi tek ÅŸehir haline dönüÅŸtü. Ardından kelime oyunları geldi. Kobani ABD için stratejik olamazdı ama önemli olabilirdi ve oldu da. Wall Street Journal’ın meÅŸhur yazarlarından “adının açıklanmasını istemeyen ABD’li yetkili” bunun bir bayrak savaşı ve IŞİD’in bayrak dikmek istediÄŸi son yerin Kobani olduÄŸunu söyledikten sonra Kobani’nin artık önemli bir yere dönüÅŸtüÄŸüne bizleri inandırmaya çalıştı. Oysa IŞİD için BaÄŸdat varken Kobani’nin lafı bile edilmezdi. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan “Kobani eÄŸer stratejikse bizim için stratejik, ABD için deÄŸil” derken bir hakikate iÅŸaret ediyordu. ABD DışiÅŸleri’nden yorum gecikmedi: “Kobani bizim için de önemli.”
KOBANÄ° GÄ°BÄ° DÄ°YAR...
Hakkını teslim etmek lazım, IŞİD’in karış karış yaklaÅŸtığı BaÄŸdat’ı veya tekrar etrafını sardığı Sincar daÄŸlarını bir kenara bırakıp ABD var gücüyle Kobani’yi bombalıyorsa Kobani gerçekten de ABD için önemlidir. Sorular tam da burada baÅŸlıyor. Kobani’yi BaÄŸdat’tan önemli bir diyar yapan nedir? ABD Kobani üzerinden neyi baÅŸarmayı planlıyor? Kobani’yi stratejik olmayan bir kasabadan önemli bir kasabaya hangi hesaplamalar çevirdi?
ABD’ye dair birkaç tespitle baÅŸlayalım. Öncelikle ABD Suriye’de devam eden krizin Ä°ran ve Rusya ile birlikte en büyük müsebbibidir. ABD Suriye’de gevÅŸek federalizm benzeri bir yapı içerisinde Esed rejiminin kalması üzerine planlamalar yapmakta ve BeÅŸar Esed’i Suriyeli muhaliflere tercih etmektedir. ABD, IŞİD’in bitirilmesinden ziyade (yakın vadede mümkün görmüyor) ABD çıkarlarına zarar veremeyecek ÅŸekilde sınırlandırılmasını hedeflemektedir. Esed rejimi haricinde Suriye’de bugüne kadar bulabildiÄŸi kendisine meÅŸrep olarak en yakın grup PYD’dir. PYD’ye tüm kapıları sonuna kadar açmasına en büyük engel PKK’nin kendi mercilerindeki terörist statüsü ve Türkiye’nin muhalefetidir. Bunu aÅŸmak için de PKK ile PYD arasında kendilerinin de inanmadıkları bir ayrım yapmaktadırlar. Oysa bu ayrım ancak El-Kaide’yle Nusra Cephesi arasında yapılacak bir ayrım kadar mantıklıdır. Bu tespitlerden de anlaşılacağı üzere ABD Suriye’de üç küsur senedir “arayıp bulamadığı” ılımlı muhalifleri PYD/PKK’nin çatısı altında bulmuÅŸtur. Ilımlılıktan kasıt Ä°slami hassasiyetleri olmamasıdır, muhaliften kasıt ise kağıt üzerinde Esed rejimine baÄŸlı olmamasıdır. Realist bir çözümleme yapan PYD/PKK çevrelerinin anti-emperyalist söylemlerini “Biji Serok Obama”ya çevirme hızları ABD’nin bile gözlerini yaÅŸartmıştır. Velhasıl-ı kelam, PYD ABD’de bir uluslararası hami, ABD ise PYD’de Suriye’de ihtiyaç olduÄŸunda karada savaÅŸacak bir proksi (vekil) buldu. ABD, Kobani’de PYD/YPG’nin verimliliÄŸini test ediyor. Vekillik hususu yanlış anlaşılmasın. ABD IŞİD’e karşı savaÅŸacak kara gücünü sadece PYD’den kuramaz. Çünkü PYD sadece Kürt yoÄŸunluklu ÅŸehirler etrafında varoluÅŸsal bir güdüyle IŞİD’le savaÅŸabilir. Yoksa IŞİD’in etkin olduÄŸu birçok bölgede PYD/YPG’nin esamisi okunmaz.
KULLANIÅžLI Ä°TTÄ°FAK
Hal böyleyken PYD, ABD’ye kullanışlı bir ittifak sunmaktadır. PYD, IŞİD’ı bitiremez ama birkaç bölgede sınırlandırabilir. ABD hem Suriye meselesinde hem de IŞİD’le mücadelede devede kulak hükmündeki Kobani üzerinden kendi kamuoyuna “IŞİD’le mücadele ediyorum” ve Sincar daÄŸları sonrasında “mazlum halklara yardım ediyorum” mesajı verebilir. Suriyeli muhalifleri PYD üzerinden terbiye edip masaya oturmaya zorlayabilir. Dikkatlerin Kobani’ye çevrildiÄŸi bir dönemde Esed rejiminin özellikle Halep’teki hareket alanını geniÅŸletebilir. En önemlisi, baÅŸta Türkiye olmak üzere Suriye halkının gerçek dostlarına “Esed’li bir çözüme hazır olun” mesajı verebilir. Çünkü ABD’nin PKK/PYD’ye desteÄŸi ve Suriye’nin genelini önemsemeyip Kobani’ye yoÄŸunlaÅŸması, IŞİD’le mücadeleden çok Esed rejimine fayda saÄŸlıyor. Halep’te durum kritik, muhalifler Ä°dlip’e sıkışmış durumda. PYD’nin Halep’te rejime yardım ettiÄŸi söylentileri var. Dünya Kobani’yle meÅŸgulken Esed rejimi, kuzeyde kontrolü ele geçirme çabasında.
Kobani üzerinden yapılan hesap Esed’li bir Suriye’ye herkesi mecbur bırakmak olmasın.
[AkÅŸam, 27 Ekim 2014]
