SETA > Yorum |
Merkez Bankası ve Faiz Meselemiz

Merkez Bankası ve Faiz Meselemiz

FED’in 25 baz puanlık faiz artırma kararının ardından Türkiye’de de finansal pi-yasalar otomatik olarak bir artış beklentisine sokulmuştu.

Merhabalar...

BUGÜN Gazetesi kadrosuna katılmanın heyecanını yaşıyorum. Artık haftanın 2 günü çarşamba ve cuma günleri yazılarımla sizlerle birlikte olacağım... Mem­le­ket­te mak­ro­eko­no­mik yö­ne­tim an­la­mın­da ge­rek­li olan ya­pı­sal re­form­la­rı ta­mam­la­ya­ma­dı­ğı­mız için fa­iz/kur tar­tış­ma­la­rı­nın gir­da­bın­da sü­rük­len­me­ye de­vam edi­yo­ruz. Gü­nü­mü­zün en­teg­re kü­re­sel eko­no­mi­sin­de uzun va­de­li is­tik­ra­rı ya­ka­la­mak için pa­ra ve ma­li­ye po­li­ti­ka­la­rı el­bet­te önem­li ama özel­lik­le ge­liş­mek­te olan ül­ke­ler ara­sın­da kı­ya­sı­ya bir bü­yü­me ve re­fah ya­rı­şı sü­rüp git­mek­te. Ve bu or­tam­da gi­ri­şim­ci dos­tu ya­tı­rım or­tam­la­rı; üre­tim, is­tih­dam, sa­na­yi-tek­no­lo­ji po­li­ti­ka­la­rı; Ar-Ge/ino­vas­yon üs­tün­lük­le­ri ve bü­tün bun­la­rı des­tek­le­ye­cek eği­tim sis­tem­le­ri ulu­sal ba­şa­rı­nın kö­şe taş­la­rı­nı oluş­tu­ru­yor.

Yal­nız bu alan­lar­da atı­la­cak ra­di­kal re­form adım­la­rı bir tür “ya­ra­tı­cı yı­kı­m” özel­li­ği ta­şı­dı­ğı ve uzun va­de­ye ya­yıl­dı­ğı için ku­la­ğa pek ca­zip gel­mi­yor. “A­tı­lan taş ür­kü­tü­len kur­ba­ğa­ya değ­me­z” di­ye­rek po­tan­si­yel mu­ha­le­fet üze­ri­ne er­te­len­me ih­ti­mal­le­ri de var, na­sıl ol­sa biz bu­ra­day­ken so­nuç alın­maz di­ye­rek na­da­sa bı­ra­kı­lan­la­rı da­… O yüz­den Mer­kez Ban­ka­sı, fa­iz, kur ve bor­sa ha­re­ket­le­ri­ni an­lık ge­liş­me­ler üze­rin­den tar­tış­mak da­ha ko­lay ve he­ye­can­lı.

Ney­se biz de bu­gün­lük öy­le ya­pa­lım ve Mer­kez Ban­ka­sı­’nın son fa­iz ka­ra­rı­na bir­lik­te bir göz ata­lım. Haf­ta­lar sü­ren he­ye­can­lı bek­le­yiş ni­ha­yet so­na er­di ve dün ya­pı­lan Pa­ra Po­li­ti­ka­sı Ku­ru­lu top­lan­tı­sı ile fa­iz oran­la­rın­da bir de­ği­şik­li­ğe gi­dil­me­di. Po­li­ti­ka fai­zi olan bir haf­ta va­de­li re­po iha­le fa­iz ora­nı yüz­de 7,50’de, fa­iz ko­ri­do­ru­nun alt ban­dı olan ge­ce­lik borç­lan­ma fai­zi yüz­de 7,25 ve üst ban­dı olan ge­ce­lik borç ver­me fai­zi de yüz­de 10,75 se­vi­ye­le­rin­de tu­tul­du.

FE­D’­in 25 baz pu­an­lık fa­iz ar­tır­ma ka­ra­rı­nın ar­dın­dan Tür­ki­ye­’de de fi­nan­sal pi­ya­sa­lar oto­ma­tik ola­rak bir ar­tış bek­len­ti­si­ne so­kul­muş­tu. 50 hat­ta 100 pu­an­lık bir ar­tı­şın bek­len­me­si ge­rek­ti­ği fik­ri or­ta­lı­ğa ba­şa­rıy­la ya­yıl­dı. İlk etap­ta Mer­kez Ban­ka­sı­’nın fa­iz ar­tır­ma­yıp ge­liş­me­le­ri iz­le­me yö­nün­de­ki tav­rı­nın pek çok çev­re­de de­rin bir ha­yal kı­rık­lı­ğı ya­rat­tı­ğı­nı tah­min et­mek uz­man­lık ge­rek­tir­mi­yor.

An­cak bu ka­rar, özel­lik­le kü­re­sel li­ki­di­te or­ta­mın­da da­ral­ma­nın bek­len­di­ği bir dö­nem­de Tür­ki­ye eko­no­mi­sin­de bü­yü­me di­na­mik­le­ri­ni des­tek­le­yi­ci bir ka­rar ol­du­ğu için önem­li ve ye­rin­de. Ha­tır­la­ya­lım; 17-25 Ara­lık ope­ras­yon­la­rı­nın göl­ge­sin­de alı­nan 29 Ocak 2014 ta­rih­li fa­iz ar­tış ka­ra­rı po­li­ti­ka fa­izi­ni bir ge­ce­de yüz­de 4,5’ten yüz­de 10 se­vi­ye­sin­de­ki te­pe nok­ta­sı­na sıç­rat­mış­tı. O gün­den bu­gü­ne Mer­kez Ban­ka­sı kü­re­sel ve ye­rel şart­lar el­ver­di­ğin­ce fa­iz in­dir­me gay­re­ti için­de.

An­cak bu fa­iz in­dir­me sü­re­ci­ni ko­lay­laş­tır­mak için yu­ka­rı­da bah­set­ti­ği­miz ikin­ci ne­sil re­form­la­rı ya­pıp ya­tı­rım or­ta­mı­nı iyi­leş­tir­me­miz ve üre­tim ile ih­ra­ca­tın ve ta­sar­ruf ar­tış­la­rı­nın önü­nü aç­ma­mız ge­re­ki­yor­du. Ulu­sal ta­sar­ruf oran­la­rı­mız yüz­de 13 ci­va­rın­da ka­lır­sa ve ye­ni ya­tı­rım­la­rın önün­de­ki bü­rok­ra­si ve fi­nans­man en­gel­le­ri­ni kal­dı­ra­maz isek dün­ya eko­no­mi­sin­de­ki dal­ga­lan­ma­la­ra kar­şı has­sas kal­ma­mız ka­çı­nıl­maz. Se­çim­ler, te­rör sal­dı­rı­la­rı, koa­lis­yon gö­rüş­me­le­ri der­ken ge­çi­len dal­ga­lı su­lar­da is­ter is­te­mez re­form iv­me­miz ke­sin­ti­ye uğ­ra­dı. 1 Ka­sım se­çim­le­rin­den son­ra tam de­rin bir ne­fes alıp ar­tık re­form gün­de­mi­ne odak­la­nı­rız der­ken Rus­ya ile pat­lak ve­ren kriz tek­rar dik­kat­le­ri da­ğı­tır gi­bi ol­du, ama ar­tık ge­cik­me­ye ta­ham­mü­lü­müz yok.

FE­D’­in pa­ra­sal sı­kı­laş­tır­ma ka­ra­rın­dan son­ra biz­de­ki fa­iz in­dir­me tren­di­nin de­vam et­me­si­ni bek­le­mek ger­çek­çi de­ğil­di. An­cak ka­rar son­ra­sı ya­pı­lan ilk Pa­ra Po­li­ti­ka­sı Ku­ru­lu top­lan­tı­sın­da yük­se­liş pa­ti­ka­sı­na zıp­la­mak da ace­le­ci­lik ola­cak­tı. Dün­ya eko­no­mi­sin­de pet­rol fi­yat­la­rı­nın 40 do­la­rın al­tın­da sey­ret­ti­ği, TL/Do­lar ku­ru­nun 2,90 ci­va­rın­da ol­du­ğu ve ge­rek sa­na­yi ge­rek­se ih­ra­cat gi­bi alan­lar­dan po­zi­tif ve­ri­le­rin gel­di­ği bir or­tam­da fa­iz ar­tı­rı­mı­na git­me­nin ob­jek­tif bir te­me­li de yok­tu. An­cak bek­le­ne­bi­le­ce­ği gi­bi, fi­nan­sal pi­ya­sa­lar­da­ki fi­nan­sal oyun­cu­lar Mer­kez Ban­ka­sı­’nın fa­iz ar­tı­şı­na git­me­si ge­rek­ti­ği doğ­rul­tu­sun­da bir bek­len­ti oluş­tur­du­lar ve ay­nı fa­sit da­ire­ye tek­rar gir­dik.

Mer­kez Ban­ka­sı­’nın, FED ka­ra­rı son­ra­sı fa­iz ar­tı­rım pa­ti­ka­sı­na geç­me­den ön­ce so­mut eko­no­mik per­for­man­sı iz­le­ye­rek za­man ka­zan­ma­sı bü­yü­me iv­me­si­nin can­lan­dı­rıl­ma­sı için de bir fır­sat pen­ce­re­si oluş­tu­ra­cak. An­cak bu sü­reç­te pa­ra po­li­ti­ka­sı­nın sa­de­leş­ti­ril­me­si adım­la­rı ile fa­iz ko­ri­do­ru­nun da­ral­tıl­ma­sı gi­bi al­ter­na­tif ka­nal­lar da gün­de­me alın­ma­lı. FE­D’­in ikin­ci fa­iz ar­tı­şı­nı bü­yük ih­ti­mal­le Mart 2016’da ya­pa­ca­ğı­nı dü­şün­dü­ğü­müz­de önü­müz­de­ki üç ay­lık sü­re­yi ya­pı­sal re­form­la­rın ilk adım­la­rı­nı ata­rak de­ğer­len­dir­mek akıl­cı ola­cak.

[Bugün, 23 Aralık 2015]