Rusya Federasyonu’nda halk sekizinci kez cumhurbaşkanını seçmek için 15-17 Mart 2024 tarihleri arasında sandık başına gitti. Seçimlere yüzde 77,4 ile daha önce gerçekleştirilmiş yedi seçimin üzerinde bir katılım oldu. 24 Şubat 2022’de başlayan ve halen devam eden Rusya-Ukrayna savaşına rağmen halkın sandıklara ciddi bir ilgisi olduğunu söylemek gerekir. 21 Mart 2024’te Rusya Federasyonu Merkez Seçim Kurulunca nihai seçim sonuçları ilan edilmiştir. Bu sonuçlara göre mevcut Cumhurbaşkanı Vladimir Putin oyların yüzde 87,28’ini alarak tekrar cumhurbaşkanı seçildi. Diğer adaylar Nikolay Haritonov (Rusya Federasyonu Komünist Partisi) yüzde 4,31 ile ikinci olurken onu yüzde 3,85 ile Vladislav Davankov (Yeni İnsanlar Partisi) ve yüzde 3,20 ile Leonid Slutsky (Rusya Liberal Demokrat Partisi) takip etti. Rusya Federasyonu’nda cumhurbaşkanı halkın doğrudan oylarıyla seçilen ve ülkeyi 6 yıl süre yöneten en yüksek makamdır. Cumhurbaşkanı aynı zamanda ordunun başkomutanı olarak kabul edilmektedir. Bu yüzden seçimler Rusya’da yaşanan en önemli siyasi olaydır. Anayasa’ya göre seçimleri kazanan aday cumhurbaşkanı olur. Yeni Bakanlar Kurulu ise Rusya Anayasası’nın 111. ve 112. maddelerine göre oluşturulur. Öncelikle yeni seçilen aday Rusya Federasyonu cumhurbaşkanı olarak başbakanı belirler ve Devlet Dumasına onay için sunar. Başbakan Dumadaki vekillerin çoğunluğunu (en az 226 aday) kazanmalıdır. Başbakan Dumadan onayını aldıktan bir hafta içinde kabinenin yapısı ve oluşumuna ilişkin önerilerini cumhurbaşkanına sunar. Mart’ta yeniden Rusya Federasyonu cumhurbaşkanı seçilen Vladimir Putin seçimlerin ardından 7 Mayıs’ta yemin ederek göreve başladı, Mihail Mişustin başbakan olarak Rus Parlamentosunun alt kanadı Dumanın onayına sunuldu ve çoğunluk sağlandı. Ardından Rusya Parlamentosunun alt kanadı Duma, Başbakan Mişustin’in önerdiği bakanları oy birliğiyle onayladı. Anayasa’nın 112. maddesinde 2020 anayasa referandumu ile yapılan değişikliklere göre bakanların ve başbakan yardımcılarını atanması ilişkin kararnamenin artık Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından da imzalanması gerekmektedir. 14 Mayıs’ta Vladimir Putin bakanlar, güvenlik ve istihbarat kurumları başkanları ile Başbakan Mihail Mişustin’in sunduğu yeni kabine üyelerini onaylayan kararnameyi imzaladı. Böylece Rusya Federasyonu’nda yeni hükümet resmi olarak görevine başlamış oldu.
Kabinede Değişenler ve Görevine Devam Edenler
Bakanlar Kurulu, 10 başbakan yardımcısı ve 21 bakandan oluşmaktadır. İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı, Acil Durumlar Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı başkanları olmak üzere 5 bakan doğrudan cumhurbaşkanına rapor vermektedir. Geri kalan bakanlıkların faaliyetlerini ise Rusya hükümeti başbakanı yönetmektedir. Önceki hükümette olduğu gibi yeni hükümette de 1 başbakan birinci yardımcısı ve 9 başbakan yardımcısı görev alacaktır. Cumhurbaşkanı kararnamesiyle Denis Manturov başbakan birinci yardımcısı; Tatyana Golikova, Dmitri Grigorenko, Aleksandr Novak, Aleksey Overchuk, Dmitri Patruşev, Vitaliy Savelyev, Yuri Trutnev, Marat Khusnullin ve Dmitri Çernişenko hükümet başkan yardımcılığı görevini üstlendiler. Vladimir Kolokoltsev ve Aleksandr Kurenkov İçişleri Bakanlığı ve Acil Durumlar Bakanlığındaki görevlerini korurken Sergey Lavrov da Rusya Dışişleri Bakanlığındaki görevini sürdürdü. Konstantin Chuichenko Adalet Bakanlığının başına getirilirken Andrey Belousov da savunma bakanı olarak atandı. Kaliningrad bölgesinin eski valisi Anton Alikhanov sanayi ve ticaret bakanı olurken Habarovsk bölgesinin eski başkanı Mikhail Degtyarev Spor Bakanlığının başına geçti. Ayrıca Roman Starovoit ulaştırma bakanı, Sergey Tsivilev enerji bakanı, Oksana Lut tarım bakanı, Anton Kotyakov çalışma ve sosyal koruma bakanı, Alexander Kozlov doğal kaynaklar ve ekoloji bakanı, Sergey Kravtsov eğitim bakanı, Olga Lyubimova kültür bakanı, Maxim Reshetnikov ekonomik kalkınma bakanı, Anton Siluanov maliye bakanı, Mikhail Murashko sağlık bakanı, Irek Faizullin inşaat konut ve kamu hizmetleri bakanı, Valery Falkov eğitim ve bilim bakanı, Aleksey Chekunkov Uzak Doğu ve Arktik kalkınma bakanı, Maksut Shadayev dijital kalkınma ve kitle iletişim araçları bakanı olarak yeni hükümette kendilerine yer buldu. Aynı zamanda Sergey Narışkin, Aleksandr Bortnikov ve Dmitri Kochnev sırasıyla Rusya Dış İstihbarat Servisi, Rusya Federal Güvenlik Servisi ve Rusya Federal Muhafız Servisindeki pozisyonlarına devam etmek üzere görevlendirildi. Ayrıca Viktor Zolotov da Rosgvardiya’nın başkanı olarak görevine devam edecek. Sergey Kiriyenko, Aleksey Gromov, Anton Vaino, Dmitri Peskov ve Yuri Sviridov görevlerine devam ederken Cumhurbaşkanı Putin, Tula Bölgesi eski valisi Aleksey Dyumin ve Rusya Güvenlik Konseyi eski sekreteri Nikolay Patruşev’i yardımcıları olarak atadı. Vladimir Medinski, Dmitri Mironov, Yuri Ushakov, Andrey Fursenko ve Ruslan Edelgeriev de yeniden cumhurbaşkanı yardımcıları olarak atandı.
Kritik Değişiklikler
Hiç şüphesiz kabinede yaşanan bazı değişiklikler dikkat çekicidir. Bunlardan ilki Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun yerine Andrey Belousov’un geçmesi, ikincisi de Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev’in cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atanmasıdır. Şoygu, Patruşev’den boşalan Rusya Güvenlik Konseyi sekreteri görevine atanmıştır. Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı yakın zamanda yaşanan iki tutuklama ile gündeme gelmişti. Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Timur Ivanov ve Rusya Savunma Bakanlığı Personel Müdürlüğü Başkanı Korgeneral Yuri Kuznetsov rüşvet aldıkları şüphesiyle gözaltına alınmışlar ve tutuklu olarak yargılanmaları yapılmaktadır. Bu tutuklamalar ile Şoygu’nun imajı kamuoyunda ciddi hasar aldı. Bu yüzden herhangi bir halk tepkisi yaşanmadan bir değişiklik yapılması zarureti ortaya çıktı. Yeni Savunma Bakanı Andrey Belousov, sivil bürokrasiden gelmektedir. Lomonosov Moskova Üniversitesi Ekonomi Fakültesinden mezun olmuş ve bürokraside sırasıyla Rusya Federasyonu ekonomik kalkınma bakan yardımcısı, Rusya Federasyonu ekonomik kalkınma bakanı, Rusya Federasyonu cumhurbaşkanı yardımcısı, Rusya Federasyonu Hükümeti birinci başkan yardımcısı görevlerini yerine getirmiştir. 14 Mayıs’ta Andrey Belousov, Meclisin üst kanadı olan Federasyon Konseyindeki konuşmasını “Hata yapmak mümkündür, ancak yalan söylemek imkansızdır” sözleriyle son vermiştir. Bu konuşma halkın Savunma Bakanlığına olan güveninin tazelenmesi için önemli bir çıkış olmuştur. Savunma bakanı, yine bu konuşmasında silahlı kuvvetlerde personel istihdamındaki yaşanan sorunlardan bahsetmiş, ancak yeni bir seferberlik planlanmadığına da değinmiştir. Savunma Bakanlığı öncelikle sözleşmeli asker alımına devam etmeyi planlamaktadır. Ayrıca yeni bakanın sözlerinden anlaşıldığı üzere öncelikleri arasında orduya ihtiyacı olan her şeyin sağlanması ve askeri eğitimin modernleştirilmesi konuları yer almaktadır. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Peskov, Belousov’un sadece bir devlet memuru olmadığını, “Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığını çok başarılı bir şekilde yöneten, uzun süredir ekonomik konularda cumhurbaşkanının yardımcılığını yapan ve aynı zamanda bir önceki Bakanlar Kurulunda hükümetin birinci başkan yardımcısı olan” bir kişi olduğunu vurguladı. Savaş ile ilgili olarak Peskov: “Bugün savaş alanında inovasyona ve hızlı uygulamalara daha açık olan kazanıyor. Bu nedenle mevcut aşamada cumhurbaşkanı savunma bakanlığının bir sivil tarafından yönetilmesine karar verdi” dedi. Ayrıca yeni cumhurbaşkanı yardımcıları hakkında da konuşan Peskov, Rusya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Aleksey Dyumin’in savunma sanayii kompleksleri, spor konularını denetleyeceğini ve Devlet Konseyi ile ilgileneceğini, Nikolay Patruşev’in ise gemi inşaatı konusu ile ilgileneceğini sözlerine ekledi. Tula Bölgesi eski valisi Aleksey Dyumin için yeni görevi siyasi geleceği açısından ciddi bir sınav olacaktır. Vali olmadan önce bir subay olarak önemli görevlerde bulunmuş ve 2014’te Kırım’ın ilhak edilmesinde yer almıştır. 2015-2016 arasında kısa bir dönem Rusya Federasyonu savunma bakan yardımcısı görevinde bulunmuştur. Valilik görevinde hayata geçirdiği kültürel, sosyal ve ekonomik politikalar sayesinde Tula bölgesinin kalkınmasında önemli rol oynamıştır. Cumhurbaşkanı yardımcısı görevinde de başarılarına devam ederse gelecekte adını sık duyacağımız bir siyasetçi olması muhtemeldir. Eski Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Patruşev için yeni görevinin bir emeklilik hediyesi olduğunu söylemek mümkündür. Zira kendisi mevcut hükümetin görev süresi dolduğunda 78 yaşında olacaktır. Kısacası Kremlin’in Rusya-Ukrayna savaşında yeni savunma bakanı ile bir strateji değişikliğine gittiğini söylemek mümkündür. Artık sadece sahadan gelecek zaferlerle değil stratejik olarak uzatılan çatışmada kaynaklarını doğru kullanan ve yeterli kaynağı olanın bu savaşı kazanacağını söyleyebiliriz. Bu yüzden ekonomi planlanmasında uzman bir bürokrat savunma bakanı olarak göreve getirilmiştir. Yeni Rus kabinesi dışında savaşın geleceğini yakından etkiyecek bir diğer konu ise 2024 ABD başkanlık seçimidir. Ukrayna doğuştan sahip olmadığı ekonomik gücü ve kaynakları doğrudan ABD ve AB ülkelerinden almaktadır. Eğer ABD seçim sonuçları beraberinde Ukrayna’ya olan desteğin azaltılması gibi bir durum ortaya çıkarırsa Ukrayna’nın Rusya’ya karşı ne kadar direnebileceği merak konusudur.
