22 Aralık 2015 günü, CIA’in resmi web sitesinin ana sayfasında enteresan bir haber yayınlandı. Truman’a atfen “Washington’da eğer bir arkadaş isterseniz..” başlığını taşıyan ve altında bir köpek resmi bulunan bu haberin; dünyanın en önemli istihbarat kurumlarından CIA gibi ciddi bir teşkilatın internet sayfasında yer alması fazlasıyla şaşırtıcıydı. Bu nedenle birçok insan, belki ilk bakışta hiçbir anlam veremedi. Hâlbuki bu haber; ABD’deki politikacıların ve üst düzey kamu yöneticilerinin, sosyal hayatlarının ne kadar gündelik ve doğal bir akışa sahip olduğunu yansıtması açısından oldukça dikkate değerdi. Bunun da ötesinde, dünyaya ve insanlığa ilişkin kritik kararlar alma gücüne haiz böylesine ciddi kurumlarda bile, dışarıdan çok basit gözüken şeylerin, aslında ne kadar değerli ve gündem oluşturabilecek semboller yaratabildiğini göstermesi bakımından da anlamlıydı. Ayrıca sempati uyandıracak kurumsal ve kişisel imajların oluşumunda sadece önem, fonksiyon ve prestijin yeterli olmadığını; başarılı imaj çalışmalarında,basit gibi gözüken obje ve olguların da etkili bir rol oynayabileceğini ortaya koyuyordu.
TOPLANTILARIN DEMİRBAŞI
Haberin kahramanı, Leon Panetta’nın Golden Retriever cinsi ‘Bravo’ isimli köpeğiydi. Panetta’ya gelince; kendisi, Obama tarafından ilk önce CIA Başkanı olarak atanmış, 2009-2011 yılları arasında bu görevi ifa ettikten sonrada Savunma Bakanlığı’na (2011-13) getirilmişti. Başkanlığı döneminde Panetta; CIA’in Langley’deki karargâhına her gün haber konusu köpeğiyle birlikte geliyor, teşkilat yerleşkesinde onunla düzenli yürüyüşlere çıkıyordu. Panetta, kendisiyle adeta özdeşleşmiş olan sadık dostundan bir saniye olsun ayrılmıyordu. Öyle ki, dünyanın en gizli ve korunmalı mekânlarından birisi olan Langley, Bravo’nun özgürce dolaştığı bir ortamdı. Dünyanın en gizli sırları, Bravo için neredeyse hiç geçerli değildi (!) Örneğin Bravo, 2011 yılında El-Kaide lideri Usame Bin Ladin’in Pakistan’da saklandığı eve düzenlenecek baskının planlandığı toplantılara dâhi katılarak, CIA’in kapalı kapıları ardındaki en gizli diyaloglara ve alınan kararlara tanıklık etmişti. CIA çalışanlarının tabiriyle Bravo, ‘toplantıların demirbaşı’ haline gelmişti. Sadık bir arkadaş, sırdaş ve dert ortağı olarak Bravo; savaş halindeki bir ulus ile başkanlık mücadeleleri arasındaki Panetta için huzur ve sükûnet kaynağıydı. Söylendiğine göre, Panetta’nın CIA Başkanlık makamındaki son gününde Bravo, Langley’den çıkarken arabaya binmeyi reddetmiş ve tatlı sözlerle ayrılmaya ikna edilmek zorunda kalınmıştı.
ABD istihbarat camiasının meşhur Bravo’su, Aralık ayının başında öldü. Ancak Panetta’nın yaşamının öylesine ayrılmaz bir parçası haline gelmişti ki; Panetta ile birlikte o da CIA tarihindeki yerini alarak ölümsüzleşti. Zira Langley’deki CIA karargâhında bulunan Başkanlar Galerisi’nde asılı duran resmi portrede Panetta, Bravo’yla birlikte poz vermişti. Keza ABD Savunma Bakanlığı’nın karargâhı Pentagon’daki tabloda da Bravo, Panetta’ya eşlik ederek, yine yalnız bırakmaamıştı. Nitekim CIA’in mevzubahis haberinin son cümlesinde, Bravo’nun Panetta’nın resmi portrelerinde somutlaşmış hatırasının; yalnızca resimlerde kalmayacağı, aynı zamanda kendisini tanımış olmaktan zevk duyan CIA personelinin hafızasında da her zaman için yaşamaya devam edeceği yazıyordu.
ÖLÜMSÜZ İLAN EDİLDİ
Bir CIA Başkanı veya Savunma Bakanı’nın her sabah mesaiye köpeğiyle birlikte gelmesi, öğlen aralarında gezintilere çıkması, Terörizmle Küresel Savaş (GWOT) stratejisinin en hassas ve kritik ayağını teşkil eden Ladin operasyonunu planlarken bile onunla ilgilenmesi... ABD Savunma Bakanı’nın yurtiçinde ve yurtdışındaki seyahatlere ya da resmi törenlere köpeğiyle iştirak etmesi... CIA ve Pentagon’un duvarlarını köpeğiyle yan yana poz verdiği resimlerin süslemesi... Her şey bir tarafa, CIA’in web sitesinde eski başkanın ölen köpeğinin habere konu olması, üstüne üstlük ‘ölümsüz’ ilan edilmesi... Bütün bunlar kulağa ne kadar garip geliyor, değil mi?
Kuşkusuz bazıları için,”Bravo’nun ölümü” dünyanın en fuzulî ve absürt haber konusu olabilir. Hele bir de CIA gibi bir kuruluş tarafından, böylesine bir ciddiyetle ilk sayfadan yayınlanınca... O halde, bu olaya haber değeri katan nedir? Diğer bir ifadeyle, burada iletilmek istenen örtülü bir mesaj mı vardır? Belki bu soruyu, doğrudan doğruya net bir şekilde cevaplamak mümkün değil. Kaldı ki, herkes bu haberden farklı mesajlar çıkartabilir... Ancak CIA’in web sitesine bakıldığında; bu haberin yaratılmak istenen kurumsal imajın bir parçasını oluşturduğu söylenebilir.
BİR İMAJ ÇALIŞMASI
Birincisi, burada CIA’in gizemli, duygusuz veya sert karakterli kişilerden değil; olağan, sempatik ve duygu sahibi insanlardan müteşekkil bir teşkilat olduğu mesajı vardır. Panetta’nın resimlerine baktığınızda; yüz ifadesinde özellikle gülümseyen, babacan, sempatik, özgüven sahibi ve dışarıya güven aşılayan bir imaj göze çarpmaktadır. Köpeğin varlığı ve resimlere kattığı anlam ise, Panetta’nın dostluğundaki samimiyeti, güven ve itimadı, bağlığı ve sadakati yansıtmaktadır. Zaten Panetta da, Bravo’nun tabloda niçin yer aldığını; resmi portresinin Pentagon’da ilk defa sergilenmeye başladığı 16 Nisan 2015 günü, “tüm herkese, servis arkadaşlarına ve ülkesine sadakatin ne kadar önemli olduğunu hatırlatmak amacıyla” sözleriyle açıklamıştır.
İkinci mesaj ise, Başkan Panetta’nın kimilerine göre gayri ciddi ve hatta psikolojik açıdan bir bağımlılık ilişkisi gibi değerlendirilip,’tuhaf’ algılanabilecek davranışlarına karşı gösterilen ‘kurumsal esneklik’ve ‘hoşgörü’dür. Böylece hem CIA’de aşırı sert kurallarla yönetilen bir bürokratik çalışma ortamının bulunmadığına ve hem de Başkan profillemesindeki zenginliğe ve çeşitliliğe dikkat çekilmektedir. Bu sayede, CIA Başkanlığı ya da ABD Savunma Bakanlığı gibi, dünyanın en stresli ve belki de en yorucu işiyle iştigal eden birisi, çalışma ortamında kendisine duygusal rahatlama ve mutluluk getirecek imkânlara sahip olmakta ve böylece iş verimliliği artmaktadır.
Üçüncüsü, CIA’in kurumsal işleyişinde ciddi bir sorun ya da engel teşkil etmediği sürece,çalışanların hayatlarında önem arz eden ve performanslarına katkı sunduğu varsayılan tercihlerine müdahale edilmediği mesajıdır. Zira Genel İdari Hizmetler Tüzüğü (Rule 102-74.425)’ne göre; tanımlanmış resmi amaçlar dışında ya da görme engelliler gibi ihtiyaç sahibi şahıslara kılavuzluk etmek üzere, özel hizmetler için eğitilenler istisna olmak kaydıyla, federal binalara köpekle girilmesi yasaktır. Ancak Panetta’nın bu kuraldan muaf tutulduğu görülmektedir ki, bu da kurumsal olarak Bravo’nun onun hayatındaki yerinin farkında olunduğu ve buna saygı duyulduğunu göstermektedir. Kaldı ki, Panetta’nın CIA Başkanlığını devretmesinden 4 yıl, Savunma Bakanlığı’ndan ayrılmasından 2 yıl geçmiş olmasına rağmen, Bravo’nun 2015 Aralık’ındaki ölümünün haber değeri taşıması, mevzubahis saygının hassasiyetle korunduğunun somut bir göstergesidir.
Son olarak, ABD Eski Başkanı Harry Truman’a naspedilen, fakat gerçekte ilk defa kimin kullandığı tartışmalı olan; siyasi ortama egemen çıkara dayalı ilişkileri ve bunun getirdiği yalnızlığı ima eden “Şayet Washington’da bir arkadaş isterseniz, köpek edinin!” sözünü hatırlatmakla yetineceğim.
[Star Açık Görüş, 10 Ocak 2016]
