Suriye’nin kritik şehri Halep’in doğusunda muhalefet ve beraberinde on binlerce insan ağır bombardıman altında. Rusya’nın Suriye müdahalesi başladığından beri belki de en kapsamlı operasyonla Esed, Rusya ve İran Halep’e saldırıyor. Rus ve Esed uçakları havadan, Esed ve İran askerleri (ve milisleri) de karadan Halep’in doğusunu haritadan silmeye çalışıyor. Fikir, Grozni’den deneyimli Rusya’nın olsa gerek; Esed mihveri sivil-asker ayırt etmeksizin ve tartışmasız savaş suçlarına karışarak Halep’te hareket eden her cismi ortadan kaldırmaya çalışıyor.
Rus müdahalesinin yarattığı momentum, İran’ın yaptığı büyük asker takviyesi ve Esed güçlerinin yeniden gruplanması, Halep’te muhaliflerin direnme kapasitesini kırmış durumda. Rusya’nın müdahalesi sonrasındaki dönemde muhalefet safları bariz bir şekilde eridi. Esed’in varil bombalarıyla kıyaslanmayacak derecede hava gücüne sahip olan Rusya, Grozni örneğinden hareketle sınır tanımaksızın muhalefete saldırdı. Bu esnada ise muhalefet bir taraftan DEAŞ diğer taraftan da PKK ile mücadele etmek zorunda kaldı ki bu muhalefetin kapasitesini fazlasıyla aşmaktaydı.
Tabii bu esnada DEAŞ kimsenin umurunda değildi; Türkiye ve muhalifler dışında. Rusya, müttefiki Esed’in ve İran’ın palazlandırdığı DEAŞ’a Suriye’ye girdiğinden beri neredeyse hiç dokunmadı. DEAŞ’la mücadeleyi Türkiye’ye, uluslararası koalisyona ve muhaliflere bıraktı. Hadi Türkiye ve muhalefet DEAŞ’ı kendi güvenlikleri için temizliyor da uluslararası koalisyon büyük oranda Esed’in Suriye’yi daha rahat yönetebilmesi için DEAŞ’ı hedef alıyor. Rusya-Esed-İran’ın muhalefeti, uluslararası koalisyonun DEAŞ’ı hedef aldığı esnada Suriye toprakları Esed’in ikinci sürüm diktatörlüğü için hazırlanıyor.
Rusya, Trump başkanlık koltuğuna oturmadan muhalefeti Halep’ten çıkarmak istiyor. Rusya’ya yaptığı komplimanlar bir yana; Rusya, Trump’ın tahmin edilemez olduğunu düşündüğünden her ihtimale karşı Trump gelmeden Halep’i ele geçirme gayretinde. Cumhuriyetçi Parti’nin şahin kanadı aktive olmadan bu kanadın Suriye’deki hareket alanını kısıtlıyor.
Başından beri ABD çelişkiler içerisinde bir Suriye politikası yürütüyor fakat çelişkilere değil sonuca odaklanmış durumda. ABD destekli PKK, Rusya destekli Esed’le muhalefete karşı Halep’te omuz omuza savaşıyor. Yani ABD, PKK aracılığıyla Esed’e askeri destek veriyor.
Bu sürecin en büyük müsebbiplerinden birisi şüphesiz ABD. Açık olarak söylemese de ABD, Suriye muhalefetinin bazı unsurlarına verdiği süründüren desteği de kademeli olarak çekti. Bir iki küçük grup dışında ABD’nin Suriye’deki tek yatırımı PKK üzerine. ABD de Rusya gibi Halep üzerinden muhalefetin tabutuna son çiviyi çakma uğraşı içerisinde. Muhtemelen ABD, muhaliflerle Esed’in uzlaşamayacağını fakat PKK ile Esed’in asgari müştereklerle birlikte yaşayabileceğini düşünüyor. Rusya’yı da PKK’ya razı edip, Suriye’de PKK’nın ana aktörlerden birisi olduğu bir federalizm inşa etme planları yapıyor.
Bu karmaşıklıkta Türkiye’nin çabaları maalesef yetersiz kaldı. Fırat Kalkanı’na kadar müstakil adımlar atmakta zorlanıldı. Bundan sonra Fırat Kalkanı kısmi bir objektifi gerçekleştirmeye yarayabilir, fakat Suriye’nin tamamına ilişkin bir etkisinin olması zor. Rusya’yla Halep üzerine yoğun bir görüşme trafiği var; fakat Rusların bu momentumu yakalamışken geri adım sayılacak bir girişimde bulunması çok zor. Bundan sonraki en büyük meydan okumamız ise Esed’in Halep’i aldıktan sonra gözünü YPG ile birlikte Fırat Kalkanı’nın operasyon alanına dikmesi olacak.
[Akşam, 2 Aralık 2016].
