BaÅŸlıktaki soru 2002’den beri siyasi hayatımızın en önemli sorunsallarından birisidir. Neredeyse bütün analizlerde, özellikle de seçim deÄŸerlendirmelerinde bir ana muhalefet olduÄŸu farz edilmektedir. Burada keyfiyetle alakalı bir durumdan da bahsetmiyoruz. Yani ‘bir ana muhalefet var ama baÅŸarısız’ ÅŸeklindeki yaygın kanaatin de zemininin olmadığını düÅŸünüyoruz.
CHP için ‘Ä°ktidardan nasıl düÅŸer?’ tartışması yapmak ne kadar tutarlı ise CHP’nin ‘ana muhalefetten iktidara nasıl geleceÄŸini’ tartışmak da o kadar tutarlıdır. Bu meyanda aylardır hatta KılıçdaroÄŸlu bir saray darbesiyle CHP’nin başına geldiÄŸinden beri, sol-liberal paralel dünyada yürüyen tartışmalar gerçekten ibretliktir. Jenerizmin, kliÅŸeciliÄŸin ve ‘hep beraber ve sürekli söylersek hakikat olur’ dünyasının ürettiÄŸi bir CHP kurgusu var. Bu kurgunun CHP’ye dair yaptığı içerik tartışmalarını bir kenara bırakalım. Åžimdilik bu dünyanın cebirle ve coÄŸrafya ile olan derin imtihanına bakalım.
CHP, ağırlıklı olarak, Türkiye’nin iki bölgesindeki bazı illerde ve diÄŸer beÅŸ bölgedeki sadece bir kaç ilde varlık gösteren bir siyasi partimizdir. Üç bölgede sadece birer ilde varlık gösterirken, iki bölgede ise fiilen bulunmamaktadır. EÄŸer meseleye son dönem köÅŸe yazarı trendi olan ‘bu seçimde benim oyum CHP’ye’ düzeyini aÅŸacak kadar ilgiliyseniz; bir önceki cümlenin peÅŸine düÅŸmelisiniz. Cebirle kavga etmek yerine basit sonuçlara baktığınızda karşınıza ÅŸu tablo çıkmaktadır: CHP, 81 ili olan ülkemizin sadece 13’ünde seçimleri kazanmıştır. Bu kendisinden yüzde 75 daha az oy olan ve yine sadece bazı illerde var olan BDP’nin kazandığı il sayısından sadece üç il daha fazla aldığı anlamına gelmektedir.
EÄŸer cebirden çok fazla rahatsız olmuyorsanız, CHP’nin kazanamadığı illerdeki oylarını toplayıp ortalamasını alırsanız karşınıza çıkan rakama derin derin bakmanız gerekir. GöreceÄŸiniz manzara üç bölgede baraj altında rahatlıkla kalan bir partinin niye iktidar olamadığını sorgulama absürtlüÄŸünden baÅŸka bir ÅŸey olmayacaktır. Kaldı ki 40’a yakın ilde baraj altında olan CHP için bir genel seçimde bu manzara daha da kötüleÅŸmektedir. CHP’nin kazanamadığı iller dahil ilçelere bakalım derseniz manzara iyice vahim bir hal almaktadır.
CHP, 519 BüyükÅŸehir ilçesinin 103’ünü; 919 BüyükÅŸehir’de olmayan ilçenin ise sadece 160’ını kazanmıştır. Biraz daha deÅŸerseniz CHP’nin 10 BüyükÅŸehir’de hiçbir ilçe kazanamazken, sadece bir tane ilçe kazandığı il sayısının da 4 olduÄŸunu görürsünüz. Benzer ÅŸekilde 33 büyükÅŸehir olmayan ilde hiçbir ilçe kazanamayan CHP, 16 ilde de sadece bir tane ilçe kazanmıştır. Kısaca CHP’ye dair seçim analizini, internetten herhangi bir seçim sayfasını açarak, bir cep telefonundan ekran daraltmaya ihtiyaç duymaksızın, Türkiye haritasının sadece bir bölümüne bakarak gayet ergonomik bir ÅŸekilde yapabilirsiniz.
Kaldı ki hala kemiyetten kurtulup bir keyfiyet analizi de yapmış deÄŸiliz. Siyasi bir analiz yapabilmemiz için önce yukarıdaki gibi cebirle imtihandan geçmemiz gerekiyor. Bu imtihanın sonucu ise siyasi coÄŸrafyaya bakarak ‘ana muhalefet partisi CHP’dir’ ÅŸeklinde bir cümle kurmayı imkansız hale getiriyor. Hal bu olunca da ‘olmayan bir ana muhalefetin’ iktidara gelmesine dair kafa yormak eÄŸlenceli bir siyasi egzersizin ötesine geçemiyor. Liderinin, memleketinde seçim kazanamadığı, Alevi cemaatinin desteÄŸini bir kenara ayırdığınızda Türkiye ile kara baÄŸlantısını neredeyse kaybeden bir partiden bahsediyoruz.
Hal bu olunca, an itibariyle, CHP’nin en büyük imtihanı ‘ana muhalefet olmaya’ dönüÅŸüyor. Bu durumda CHP’nin hali mi yoksa CHP’den iktidar olmasını bekleyen sol-liberal entelijansıyanın hali mi daha trajik? Ä°ktidar olmak için önce ana muhalefet olmak önemli hatta ÅŸart. Ana muhalefet olmadan iktidar olan AK Parti, uzunca bir süre daha bir ana muhalefet partisi karşısında görmeyecek.
[Star, 3 Nisan 2014]
