Soğuk Savaşın bitimiyle daha aktif bir dış politikayı benimseyen ancak 1990’larda yaşadığı ekonomik ve siyasal krizler sebebiyle zorlanan Türkiye, son on yılda hem ekonomik performansı hem de dış politika aktivizmi ile yükselen bir profili temsil ediyor. Dünya başkentlerinde Türkiye’nin yeni dış politikası tartışma ve hayranlık konusu oluyor. Bu itibarla 2009 ve 2010 yıllarının eksen tartışmalarına sahne olması hiç de rastlantı değil. Türkiye’nin kendi gündemi olan iddialı bir dış politikayı, her an yeni krizlere gebe olan bir bölgede yürütmesi son dönemde çok sayıda çalışmanın konusu olmakta. Türk Dış Politikası Yıllığı serisinin ikinci kitabı bu bağlamda Türkiye’nin yeni dış politikasını anlama, anlamlandırma ve analiz etmede önemli bir boşluğu doldurmaya hizmet ediyor.
Mavi Marmara Gemisi’ne İsrail saldırısı, İran’a BM Güvenlik Konseyi yaptırımlarına hayır oyu verilmesi, NATO Zirvesi ve Füze Kalkanı Projesi ile Wikileaks belgelerinin yayımlanması gibi önemli gelişmelerin yaşandığı 2010 yılında Türk dış politikasının attığı adımlara dair titiz bir okuma sunan Türk Dış Politikası Yıllığı 2010, 1 çerçeve yazısı, 4 bağımsız makale ve bölgelere göre Türk dış politikasını anlatan 16 yazı olmak üzere toplam 21 makaleden oluşuyor. Burhanettin Duran, Kemal İnat ve Mesut Özcan’ın editörlüğünde hazırlanan yıllıkta, 2010’daki dış politika gelişmeleri geniş bir çerçevede ele alınıyor.
ÖNSÖZ
Türk Dış Politikası Yıllığı serisinin ikinci kitabını (2010) elimize almaktan dolayı büyük bir mutluluk yaşıyoruz. Türkiye’nin dış politikasının değişik alanlarına ilişkin verilerin, konunun uzmanları tarafından belirli bir sistematik içerisinde okuyucuya aktarılmasını sağlama hedefimizde bir adım daha atmanın memnuniyeti içindeyiz. Yıllığın editörleri olarak önümüzdeki sayılarda dosya konuları ile okuyucumuzun önüne çıkmayı hedeflemekteyiz.
Soğuk Savaşın bitimiyle daha aktif bir dış politikayı benimseyen ancak 1990’larda yaşadığı ekonomik ve siyasal krizler sebebiyle zorlanan Türkiye, son on yılda hem ekonomik performansı hem de dış politika aktivizmi ile yükselen bir profili temsil etmektedir. Dünya başkentlerinde Türkiye’nin yeni dış politikası tartışma ve hayranlık konusu olmaktadır. Bu itibarla 2009 ve 2010 yıllarının eksen tartışmalarına sahne olması hiç de rastlantı değildir. Türkiye’nin kendi gündemi olan iddialı bir dış politikayı, her an yeni krizlere gebe olan bir bölgede yürütmesi son dönemde çok sayıda çalışmanın konusu olmaktadır. Türk Dış Politikası Yıllığı serisinin Türkiye’nin yeni dış politikasını anlama, anlamlandırma ve analiz etmede önemli bir boşluğu doldurmaya başladığı inancını taşımaktayız.
2010 yılı Türkiye’nin iç ve dış politikasında önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl oldu. Mavi Marmara Gemisi’ne İsrail saldırısı, İran’a BM Güvenlik Konseyi yaptırımlarına hayır oyu verilmesi, NATO Zirvesi ve Füze Kalkanı Projesi ile Wikileaks belgelerinin yayımlanması bunlardan sadece dört tanesi. Ayrıca, Türkiye’nin yeni dış politikasının içte ve dışta eksen tartışmaları ve otoriterleşme iddialarıyla değerlendirildiği bir dönem yaşandı.
Elinizdeki yıllık 1 çerçeve yazısı, 4 bağımsız makale ve 16 bölgelere göre Türk Dış politikasını anlatan yazı olmak üzere toplam 21 makaleden oluşmaktadır.
2010 yılındaki dış politika gelişmelerini Türkiye’de iç ve dış siyasetin etkileşimi bağlamında Burhanettin Duran’ın çerçeve yazısında görmekteyiz.
Türkiye’nin dış politikalarını bölgelere göre inceleyen ikinci kısımda Kemal İnat, İsmail Numan Telci, Mesut Özcan, Muhittin Ataman ve Nuh Uçgan üç ayrı yazıyla Ortadoğu bölgesine yönelik dış politikamızı analiz etmektedir. 2010 yılında oldukça sönük geçen Türkiye-AB ilişkilerini Ali Resul Usul ele alırken, İngiltere boyutunu Ali Balcı, Almanya boyutunu Savaş Genç ve Kıbrıs boyutunu da Nasuh Uslu incelemektedir. 2010 yılında Türk dış politikasının Kafkaslar’daki görünümü Kamer Genç, Orta Asya ilişkileri Hasan Ali Karasar ve Rusya boyutu ise Vügar İmanov tarafından ele alınmıştır. Ramazan Gözen son dönemde çok sayıda gerilim yaşayan Türkiye- ABD ilişkilerini 2010 yılı bağlamında analiz etmiştir.
Türkiye’nin 2010 yılında Balkanlar politikasının genel görünümünü bu sayıda Doğa Ulaş Eralp değerlendirmiştir. Selçuk Çolakoğlu, Türkiye’nin Uzakdoğu politikasını incelerken, Sevinç Alkan Özcan Afganistan-Pakistan politikasına odaklanmıştır. Bu sayıda da Türkiye’nin Latin Amerika politikası Ayşe Aslıhan Çelenk ve Afrika politikası Mehmet Özkan tarafından yazılmıştır.
Türk Dış Politikası üzerine bağımsız makalelerden oluşan üçüncü kısımda ise Nuh Yılmaz, Türkiye-ABD ilişkilerini model ortaklık kavramı bağlamında ele almaktadır. Burak Özpek Türkiye ve Irak Kürt Bölgesi arasındaki ilişkilerin çatışmadan işbirliğine dönüşmesine odaklanmaktadır. Türkiye’nin sanayi ve teknoloji politikalarının yeni dış politika aktivizminin altını ne derece doldurabildikleri ve dış politika ile sanayileşme vizyonlarının ne derece uyum içinde seyrettikleri sorusuna cevap arayan yazı Sadık Ünayve Fazıl Kayıkçı tarafından yazılmıştır. Son yazıda ise Talha Köse, Türk Dış Politikası pratiklerindeki yapısal dönüşümü ve çatışma çözümlerinin uygulanma örneklerini Ortadoğu politikası bağlamında analiz etmektedir.
Kitabın çıkmasında emeği geçen bütün yazarlarımız ile SETA yetkililerine teşekkür ediyor ve eserin okucuya faydalı olmasını diliyoruz.
İÇİNDEKİLER TÜRK DIŞ POLİTİKASININ İÇ SİYASET BOYUTU: 2010 DEĞERLENDİRMESİ Burhanettin Duran
TÜRK DIŞ POLİTİKASININ 2010 YILI GELİŞMELERİ TÜRKİYE’NİN İRAN, İSRAİL VE SURİYE POLİTİKASI 2010 Kemal İnat, İsmail Numan Telci
TÜRKİYE’NİN IRAK POLİTİKASI 2010 Mesut Özcan TÜRKİYE’NİN KÖRFEZ ÜLKELERİ, YEMEN, ÜRDÜN, MISIR VE LÜBNAN POLİTİKASI 2010 Muhittin Ataman, Nuh Uçgan TÜRKİYE-AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ 2010 Ali Resul Usul TÜRKİYE’NİN KIBRIS POLİTİKASI 2010 Nasuh Uslu TÜRKİYE’NİN ABD POLİTİKASI 2010 Ramazan Gözen TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ 2010 Vügar İmanov TÜRKİYE-ALMANYA İLİŞKİLERİ 2010 Savaş Genç, Osman Nuri Özalp TÜRKİYE-İNGİLTERE İLİŞKİLERİ 2010 Ali Balcı TÜRKİYE’NİN KAFKASYA POLİTİKASI 2010 Kamer Kasım TÜRKİYE’NİN BALKANLAR POLİTİKASI 2010 Doğa Ulaş Eralp TÜRKİYE’NİN ORTA ASYA POLİTİKASI 2010 Hasan Ali Karasar TÜRKİYE’NİN DOĞU ASYA POLİTİKASI 2010 Selçuk Çolakoğlu* TÜRKİYE-LATİN AMERİKA İLİŞKİLERİ 2010 Ayşe Aslıhan Çelenk TÜRKİYE’NİN AFRİKA POLİTİKASI 2010 Mehmet Özkan TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA AFGANİSTAN VE PAKİSTAN 2010 Sevinç Alkan Özcan TÜRK DIŞ POLİTİKASI ÜZERİNE BAĞIMSIZ MAKALELER STRATEJİK ORTAKLIKTAN MODEL ORTAKLIĞA: TÜRKİYE’NİN BAĞIMSIZ DIŞ POLİTİKASININ ETKİLERİ Nuh Yılmaz
ÇATIŞMADAN İŞBİRLİĞİNE: TÜRKİYE VE IRAKLI KÜRTLER Burak Bilgehan Özpek EKONOMİK DİPLOMASİ VE YAPISAL DÖNÜŞÜM: YENİ DÖNEMDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI VE SANAYİ- TEKNOLOJİ POLİTİKALARI Sadık Ünay, Fazıl Kayıkçı TÜRK DIŞ POLİTİKASININ ORTADOĞU’DAKİ YENİ KİMLİĞİ VE ÇATIŞMA ÇÖZÜMLERİNİ KEŞFİ Talha Köse
.
