Geçen hafta sonu Rusya’da yaşanan tarihi gelişmeler, ABD’nin ve müttefiklerinin rolü ve tercihlerinin de tartışılmasına yol açtı. Putin’e en yakın isimlerden olan Prigojin’in ana motivasyonu Wagner’in güç ve otonomisinin korunmasıydı ancak Batı tarafından ‘teşvik’ edilmiş olabileceği yönünde yorumlar sıkça dile getiriliyordu. Putin Prigojin’i ‘sırtından hançerlemekle’ suçlarken Kremlin’den ‘dış güçler’ imaları geldi. Muhtemelen, Prigojin’in kalkışması daha siyasi bir yere gitseydi bu iddialar çok daha fazla öne çıkacaktı. Bu yorum ve imaların siyaseten yapıldığı ve ispatlanmasının zor olduğu açık ancak Amerikan politikasının Putin’in düşürülmesini isteyip istemeyeceği önemli bir soru olarak karşımıza çıkıyor. Ukrayna işgali yüzünden Batı’yla keskin bir kopuş yaşayan ve ağır ekonomik bedeller ödeyen Moskova’nın kaosa sürüklenmesinden çok eli zayıf biçimde masaya oturmasının istendiğini söyleyebiliriz.

Türkiye’nin çekincelerinin hafife alınması, NATO ittifakının uluslararası terörün Avrupa’daki tezahürlerine karşı kapsamlı bir tavır geliştiremediğini gösteriyor. İsveç’in üyeliğinden bağımsız olarak Türkiye her uluslararası platformda olduğu gibi NATO içinde de uluslararası terörle mücadelenin ortak hedeflerden biri haline getirilmesinde ısrarcı olmaya devam etmelidir.

Birkaç farklı alanda ilerlemeye çalışan Ukrayna ordusu hava hakimiyetine sahip olmadığı için büyük kayıplar verme pahasına karşı saldırı başlatıyor. Bu taarruzdan net bir sonuç alınması durumunda savaşın sonunu konuşmaya başlayacağız, aksi takdirde savaşın uzun yıllara yayılarak uzama ihtimali güçlenecek.

Ukrayna lideri Zelenski’nin Hiroshima’daki G-7 zirvesine katılması oldukça simgesel bir öneme sahip. Hiroshima tercihi nükleersiz bir dünya mesajı verirken Zelenski’nin zirveye sürpriz katılımı Rusya’nın nükleer silah kullanma ihtimaline de dikkat çekmiş oluyor. Bu vurguya ilaveten G-7 ülkelerinin Zelenski’ye açıktan destek vermesi ve Biden’ın F-16 açıklaması da Rusya’ya gözdağı niteliğinde siyasi gelişmeler olarak öne çıktı. Tayvan konusunda Çin’e de ‘sakın ha’ mesajı gönderilerek G-7 oluşumu bugüne kadarki en fazla siyasi mesaj içeren toplantısını yapmış oldu.

Ukrayna’nın askeri direnişinin sadece ülkeyi savunmaya odaklanmasını isteyen ve Rusya’ya saldırı olursa savaşın bölgeye yayılabileceğinden endişe eden Biden yönetimi, Putin’e defalarca ABD’nin savaşın tarafı olmadığı mesajını vermeye çalışmıştı. Benzer kaygıların Almanya tarafından dile getirilmesi karşısında Biden yönetiminin Ukrayna için en ideal tanklar olarak öne çıkan Leopard 2’lerin verilmesinde ne kadar ısrarcı olacağı merak konusu.

Uluslararası sistemde yaşanan sarsıntıların şiddeti bu iki güçlü NATO müttefikinin mevcut sorunları aşarak bölgesel ve küresel meydan okumalara karşı ortak politika geliştirmeye çalışmalarını gerekli kılıyor. Ancak Türkiye’de yaklaşan seçimler dikkate alındığında Washington’un şimdilik bekle gör politikasına devam ederek fark yaratacak stratejik diyalogdan uzak duracağını tahmin edebiliriz.

Ukrayna lideri Zelenski’nin Rus işgal girişimi sonrasındaki ilk yurt dışı ziyaretini Washington’a yapması Amerikan desteğinin devamı için kamuoyu oluşturulması amacı güdüyordu.

AB Komisyonunun son raporu Türkiye’ye dair klişe yaklaşımları tekrar ederken ilişkilerin gelişmesine dair yapıcı ve yaratıcı unsurları ve açılım alanlarını vurgulamamaktadır. Bu yaklaşım ise Türkiye ile ilişkilerin yakın zamanda olumlu ivme kazanmayacağına işaret etmektedir.

Avrupa'nın bu kışı nasıl geçireceği ve liderlerin bundan çıkaracağı dersler netleşmedikçe Batı, Putin'in istediği büyük pazarlığa yanaşmayacak.

Rusya-Ukrayna savaşı yeni bir aşamaya geçti. Kısmi seferberlik kararından sonra Rus Parlamentosu Duma'nın, Ukrayna'nın dört bölgesinin ilhakını kabul etmesiyle Putin kendisini geri dönülemez bir yola soktu. Buna tepki olarak Zelenski, Ukrayna Milli Güvenlik Konseyi'nin Putin ile müzakereyi reddeden kararnamesini imzalayarak benzer bir tavır aldı.

Ne Ukrayna ne Rusya vazgeçmek niyetinde değil. Kiev karşı saldırıdan sonuç aldığını düşünüyor. Moskova, işgal ettiği toprakları ilhak için nükleer kartı çıkardı. Türkiye dışında da bu savaşın sona ermesi için çabalayan yok.

Son aylardaki diplomasi trafiği dikkate alındığında Türkiye’nin dış politikasında sahip olduğu ölçeğin bölgesel dinamiklerle sınırlı olmadığı net bir şekilde fark ediliyor.

Sahadaki bilanço nedir? Rusya mı Başarılı, Ukrayna mı? Bu şamadan sonra savaş nasıl Gidecek?

Cumhurbaşkanı Erdoğan 18 Ağustos'ta Ukrayna'yı ziyaret ederek Devlet Başkanı Zelenskiy ile ikili; BM Genel Sekreteri Guterres'in de katılımıyla üçlü bir zirve gerçekleştirdi.

SETA Dış Politika Araştırmacısı Murat Aslan, Türkiye’nin Ukrayna - Rusya krizinde Türkiye’nin üstlendiği diplomatik rol üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan 13. Büyükelçiler Konferansı'nda dış politikanın ana konularına dair önemli mesajlar verdi.

Bir süre önce, Türkiye'nin NATO üyeliği sorgulanmaya başlanmıştı. Türkiye'nin NATO'dan çıkarılmasının teknik olarak mümkün olup olmadığı Avrupa başkentlerinde, FETÖ ve PKK mensuplarının da katıldığı panel ve çalıştaylarda sürekli seslendirildi.