SETA Dış Politika Araştırmacısı Murat Aslan, Yörükler-1 kuyusunda göreve başlayan Abdülhamid Han Sondaj Gemisi ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz stratejisi üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Her şeyden önce Türkiye'nin hem Rusya hem de Ukrayna ile görüşebilen noktada kalması tüm dünya, Batı ittifakı ve elbette ülkemiz için çok değerli.

Türkiye’nin girişimleriyle Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan tahıl koridoru anlaşması askeri vesayetten savunma diplomasisine geçişe işaret eden önemli bir gelişmedir.

Türkiye hem Ukrayna hem de Rusya ile yakın ilişkileri sayesinde birçok açıdan küresel gelişmeleri yönlendiren bir konuma geldi.

Türkiye'nin büyük çabalarıyla imzalanan tahıl sevkiyatı anlaşmasının uygulaması çerçevesinde ilk Ukrayna gemisi Razoni, İstanbul boğazına girdiği saatlerde Tayvan boğazı ABD ve Çin arasında bir gerilim yaşıyordu. Pekin'in 'Ateşle oynuyorsunuz' uyarılarına rağmen ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin uçağı Tayvan'a indi.

Alman Dışişleri Bakanı Baerbock’un Türkiye ziyaretinin sebebi ve anlamı nedir? Ziyaret öncesi yapılan açıklamalarda hangi hususlar öne çıkmıştır? Ziyarette ele alınan ve öne çıkan hususlar nelerdir? Alman kamuoyunda ziyaret nasıl yankılanmıştır? Türkiye-Almanya ilişkilerini yakın gelecekte neler beklemektedir?

Ukrayna ve Rusya’dan tahıl ve gıda sevkiyatını engelleyen unsurlar nelerdir? Türkiye’nin çabaları ile imzalanan tahıl koridoru anlaşmasının önemi nedir? Anlaşmanın etkin şekilde uygulanabilmesi için tarafların tutumu nasıl olmalıdır?

Türkiye milli menfaatleri gereği kimi ülkelerle bazı konularda gerilim yaşıyor. Ancak bunu, sanılanın aksine, uzlaşmaz ideolojik temellere oturtmadığı için uygun şartlarda ve karşılıklı olarak aynı ülkelerle ilişkilerini normalleştirebiliyor. Ankara işbirliği yaptığı ülkelerin zor zamanında risk alıyor.

Belirsiz ve çoklu rekabetlerle dolu uluslararası ortama en hazır ülkelerden birisi Erdoğan yönetimindeki Türkiye. Son beş-altı yılda Türk dış politikasında yaşanan en büyük dönüşüm bölgesel ve küresel krizlere yaklaşımda oldu.

Zirve sonunda açıklanan 16 maddelik bildiri, Türkiye'nin terörle mücadeledeki hassasiyetlerini dikkate alacak şekilde kaleme alındı ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşmasındaki vurgu önemliydi: 'Sözler yaralara derman olmuyor.' Diğer bir ifadeyle Türkiye iki ülkeden de Suriye konusunda retoriğin ötesinde net eylemler bekliyor.

Türkiye'nin temel mesajları; terörle ayrım yapmaksızın mücadele ve Suriye’de siyasi sürece tekrar işlerlik kazandırılması oldu. İran Türkiye’nin terörle mücadele ve güvenlik kaygıları konusunda uzlaşmaz tavrını muhafaza ediyor.

Türkiye, bölgeyi kutuplaştıracak bloklaşmaların karşısında duruyor, bunun istikrar getirmeyeceğini sadece mevcut çatışmaları artıracağını düşünüyor.

Ukrayna’nın küresel tahıl üretimindeki payı nedir? Ukrayna tahıl koridorunun temel hedefleri nelerdir? Türkiye’nin diplomatik girişimleri neden başarılı olmuştur? Tahıl koridoru gıda krizine çözüm sunabilir mi? Ukrayna tahıl koridoru küresel gıda enflasyonunu düşürebilir mi?

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İran ziyaretinin amaçları nelerdir? Ziyaretin önemine ve sonucuna dair neler söylenebilir? Türkiye-İran ilişkilerinde güncel konu başlıkları nelerdir? İran, Türkiye’nin Suriye operasyonuna nasıl bakıyor? Türkiye-İran ilişkilerini yakın gelecekte neler bekliyor?

ABD'nin Ortadoğu'da Rusya ve Çin'i sınırlandıracak, İran'ın İsrail ve Körfez ile sorunlarını ortadan kaldıracak bir yeni angajman türü üretmesi mümkün görünmüyor. Türkiye'nin dengeleyici ve istikrar/güvenlik sağlayıcı rolünü bile görmekten uzak Washington'ın bölgedeki yeni diplomatik çabalarının zaman kaybı olması kuvvetle muhtemel.